“Cậu bước qua hàng rào, vừa tiến về phía con sói vừa lên đạn khẩu súng trường, dừng lại cách ả 3m, nâng súng lên vai và nhắm cái đầu máu me và bắn.Tiếng súng trong không gian chật chội của nhà kho dội âm vào bầu thinh lặng. Hai con airedale mọp hẳn xuống sàn, rên ư ử rồi vòng ra núp đằng sau những gã dạy thú. Không ai động cựa. Khói súng xanh lè bay trên không. Con sói nằm chết sóng sượt.“
Đó là một phân cảnh rất đẹp và cũng rất tráng lệ trong Vượt lằn ranh của Cormac McCarthy - kẻ bi quan vĩ đại của văn đàn Mỹ. Cuốn sách là câu chuyện về một đoạn cuộc đời của cậu bé Billy 16 tuổi sống trong những năm trước thế chiến II ở miền Tây-Nam nước Mỹ. Đó là một cuộc đời nhiều biến cố, nhiều nỗi đau và là một cuộc đời vô cùng tráng lệ. Bắt đầu từ cái giây phút cậu quyết định đưa con sói mình bẫy được vượt qua biên giới Mỹ-Mexico để đưa nó về với vùng đất mà nó vốn thuộc về.
Điều quái gì đã khiến một cậu bé nảy sinh ý nghĩ cưỡi ngựa xuyên biên giới để đưa một con sói nguy hiểm và hoang dã về nhà của nó. Và rồi khi vượt qua biên giới rồi, khi cậu đã có thể tìm được tiếng nói chung với loài vật mang sức mạnh vĩ đại và khủng khiếp ấy rồi thì chính tay cậu phải bắn vào đầu của nó để kết liễu nó.
McCarthy rất tài tình, ông không nói lúc đó Billy cảm thấy thế nào, ông cũng không mô tả cái chết tráng lệ ấy theo cách nó phải là. Không có đau đớn, không có xúc cảm, không có gì nhiều hơn một câu “con sói nằm chết sóng sượt” để nói về cái chết của một sinh vật huyền thoại hay cái chết của một tâm hồn ngây dại và đơn thuần. Thậm chí ông vẫn ưu ái cho đám đông, cho khung cảnh lúc đó bằng rất nhiều từ ngữ để chứng minh cuộc sống vẫn diễn ra bình thường như quy luật của nó- không ai hay không gì dừng lại chỉ vì có cái gì đó vừa chết hay có ai đau khổ cả. Nhưng mình vẫn đau đớn, vẫn gục ngã, vẫn tức tưởi và rơi nước mắt vì hai cái chết chất chồng lên nhau ấy.
Con sói - với sức mạnh khủng khiếp và vĩ đại, phải thuộc về khu rừng và hoang dã, nó phải chiến đấu trên chiến trường của mình để sinh tồn và sống sót, chứ không phải trong đấu trường của những kẻ hai chân, phải đứng lên và đổ máu hết lần này đến lần khác để đánh nhau với những con chó săn được huấn luyện bởi con người và mua vui cho chúng. Đó là một sự sỉ nhục, đó là sự dày vò kinh khủng có thể giết chết cả một ý chí chứ không đơn giản là một thực thể sống nào cả. Billy biết điều ấy, nên cậu chọn chấm dứt sự sỉ nhục ấy những mong có thể giữ cho con sói chút tôn nghiêm và giữ cho ý chí con người của mình khỏi ngã gục, hay giữ cho những ý nghĩ của cậu về con sói khỏi bị vấy bẩn.
Hay đơn giản, cậu hành động như vậy vì cậu cảm thấy phải làm vậy, không vì sao cả, không động lực nội tại nào kích thích cậu làm vậy. Nó đơn giản như suy nghĩ và hành động trong cả cuộc đời của cậu, cậu cảm thấy mình nên làm như vậy, thì làm thôi. Hành động diễn ra tự nhiên không có sự tính toán, cân nhắc, đong đếm, chần chừ hay bất cứ suy nghĩ nào.
Thật tàn khốc, thật tráng lệ, và cũng thật đau đớn dù chẳng ai nói hay nghĩ nhiều về cái chết của con sói hay hành động của Billy, ngay cả bản thân cậu. Nhưng nếu là bạn, người đồng hành cùng Billy và con sói ngay từ lúc cậu gặp ả, sẽ tự cảm nhận được, sẽ nhìn được cái chết của con sói lúc ấy diễn ra như thế nào, con sói với cái đầu máu me đã gục xuống ra sao, Billy đã bình thản lên đạn và bắn ra viên đạn ấy thế nào, và bạn sẽ đau nỗi đau của con sói, đau thay nỗi đau và bất lực của Billy, để rồi nhận ra rằng, đời chả là cái quái gì hết và con người thì thật kinh khủng.
Một vài cảm xúc của mình được ghi lại khi đọc một cuốn sách đã xuất bản từ lâu. "Vượt lằn ranh". Với mình cuốn sách này rất xuất sắc. Nó không làm xao động cảm xúc của bạn vì những phân đoạn mô tả tâm lý nhân vật sâu sắc hay những cuộc đối thoại nhiều gay cấn. Nó chỉ đơn thuần trần thuật lại trạng thái của sự vật, sự việc và con người trong từng trạng huống gắn liền với cuộc đời của cậu bé Billy, nhưng nó sẽ khiến bạn ngộp thở, vỡ vụn vì những gì BIlly phải trải qua. Cuốn sách cũng có những phân đoạn mà tác giả mô tả về cảnh vật rất tài tình như đoạn dưới đây.
"Con đường vắng ăn hút vào hoang mạc, một cơn bão đang hình thành ở phía Nam, cảnh sắc buồn rười rượi dưới làn mây, những lằn chớp nhá vằn vện trên đỉnh núi xanh xám đằng xa, đâm xộc vào bầu u tịch như bão xoáy trong một cái hũ đậy kín nắp. Bão tóm được chúng khi trời vừa sập tối. Mưa xé phăng vùng hoang mạc, lùa những đàn bồ câu hoang đằng trước, và khi bị bức tường nước đuổi kịp thì cả hai ướt sũng ngay lập tức….
Mời bạn đọc.
Văn học Mỹ Văn học Châu Âu