Cuộc hành trình một người anh hùng

Bạn có tin rằng tất cả những người anh hùng mà mình đã đọc trong các cuốn sách hay xem trên các bộ phim, tất cả đều trải qua một cuộc hành trình rất giống nhau dù cho các nhân vật đó đến từ bất cứ nền văn hóa hay thời đại có khác nhau ra sao không?

Cuộc hành trình mà mình nói tới đây giống như là một khuôn mẫu để tạo nên một người anh hùng suốt từ lúc con người biết viết chữ đến tận ngày nay. Các bạn sẽ thấy cuộc hành trình của các anh hùng trong văn chương thời cổ đại, như Hercules chẳng hạn, cũng không khác gì mấy cuộc hành trình của các anh hùng thời nay như 5 anh em siêu nhân, Harry Potter hay Frodo trong Chúa Nhẫn.

Đầu tiên, hãy nghĩ đến một nhân vật anh hùng mà bạn thích và cùng tưởng tượng cuộc hành trình là một vòng tròn. Ở trong vòng tròn đó lại được chia làm 2 phần: Thế giới bình thường (Ordinary World) nơi người anh hùng đang sống và Thế giới đặc biệt (Special World) nơi người anh hùng thực hiện sứ mệnh giải cứu thế giới. Sẽ có 2 loại, đó là 2 thế giới hoàn toàn khác nhau giống như thế giới phù thủy và phàm nhân trong Harry Potter hoặc là thuộc cùng thế giới nhưng bối cảnh hoàn toàn khác nhau như sáng làm tỉ phú Bruce Wayne tối về làm săn bắt cướp Batman.

Trước khi bước vào cuộc hành trình, các anh hùng của chúng ta đều có một cuộc sống riêng, đa phần là dân thường, không có khả năng gì đặc biệt. Cũng có một số trường hợp đặc biệt có khả năng từ trước nhưng có thể không biết hoặc đơn giản là không muốn làm.

1. The Call: Biến cố đầu tiên xảy ra khiến người anh hùng của chúng ta buộc phải tham gia vào cuộc hành trình. Thường thì chúng ta sẽ thấy sẽ có người đến "mời" họ đi. Ví dụ như: Hercules nhận thấy mình khác người với sức khỏe vô địch, Harry Potter nhận được thư mời nhập học ở Harvard à nhầm Hogwarts, Frodo đang yên lành thì bị Gandalf rủ đi du lịch, 5 anh em siêu nhân thì tự dưng đụng thiên thạch rồi bị một lão ất ơ bắt đi làm việc cho lão.

2. The Assistance: Người anh hùng nào lúc đầu cũng cùi bắp hết, cho nên điều họ cần là một sự hỗ trợ. Sự hỗ trợ này có thể đến từ một người thầy - sư phụ (Mentor) hoặc một khả năng đặc biệt (Supernature aid) nào đó. Chúng ta thấy điều này khi Hercules được Philotectes chỉ dạy, Harry Potter thì gặp được Hagrid, Frodo dược Đoàn Hộ Nhẫn giúp sức và 5 anh em siêu nhân có điện thoại biến hình.

3. The Departure: Đây là lúc người anh hùng từ thế giới bình thường hoàn toàn bước vào thế giới đặc biệt với những điều họ chưa bao giờ gặp. Đây là khoảnh khắc Hercules nhận nhiệm vụ đầu tiên, Harry bước vào nhà ga để đến Har... Hogwarts, Frodo rời Rivendell hay nhiệm vụ đầu tiên của các siêu anh hùng Marvel, siêu nhân. Cuộc hành trình của người anh hùng thực sự bắt đầu từ giờ phút này.    

4. The Trials: Tất nhiên anh hùng của chúng ta không thể xông vào vả ngay trùm cuối được rồi, phải lên level đã, kiểu như Hercules lập mấy cái chiến công, Harry Potter phải cày level tận 7 năm hay 5 anh em siêu nhân phải đánh hết bao nhiêu creep để gặp trùm; hoặc nếu truyện chỉ có 1 trùm là phải quần nhau với nó dài mấy chục chap như Naruto đánh nhau với Madara. Phần lớn lúc khởi đầu người anh hùng sẽ bị nhét hành ngập mồm nhưng càng ngày sẽ càng khỏe hơn, cho đến khi đủ hoặc khán giả cho là đủ để đấu với trùm cuối.

5. The Approach: Đây rồi, phần quan trọng bậc nhất trong cuộc hành trình, người anh hùng sẽ đối đầu với trùm cuối. Đừng hiểu lầm, trùm cuối ở đây không chỉ là một con boss, nó còn là nỗi sợ hãi lớn nhất của người anh hùng. Tất nhiên với năng lực của trùm cuối, anh hùng của chúng ta sẽ chẳng thể nào hạ nó được trong lần đầu tiên. Tưởng tượng xem, 5 anh em siêu nhân đánh nhau với boss cuối bị vả cho sưng mặt, Harry Potter gặp Voldi chỉ có chạy lẹ, tay đôi thì sấp mặt ngay, hay như Hercules thì trùm cuối là vợ anh. Và nó dẫn đến đỉnh điểm tiếp theo.

6. The Crisis: Thời khắc đen tối nhất trong mọi kịch bản, câu chuyện, người anh hùng của chúng ta đi dến bờ vực của sự thất bại. Bị đánh cho tím tái mặt mũi hay thậm chí là ngỏm củ tỏi, nhưng rồi bất ngờ vì một lí do nào đó anh comeback/hồi sinh mạnh mẽ, cái này quen quen phải không, ai là fan truyện tranh sẽ biết đây là chiêu "buff tinh thần" nổi tiếng, anh hùng chỉ cần đứng dậy nói vài câu bất hủ là sẽ khỏe ngay, xông vào đập trùm sấp mặt.

7. The Reward: Giải quyết xong trùm cuối thì tất nhiên phải được thưởng rồi, làm gì có chuyện rảnh làm không công. Phần thưởng ở đây mang rất nhiều ý nghĩa: của cải vật chất, tình yêu, sự công nhận của mọi người, công danh, quyền lực, hay đơn giản là sự nhẹ nhõm vì tất cả đã kết thúc. Chúng ta có thể thấy Harry Potter nhận được sự công nhận của thế giới phù thủy, Frodo thấy nhẹ nhõm khi không còn phải đeo nhẫn hay sự bất tử của Hercules.

8. The Result: Giai đoạn này là hệ quả của cuộc phiêu lưu, người anh hùng đã thay đổi thế giới đặc biệt như thế nào. hần lớn thì đó sẽ là thế giới toàn màu hồng, không còn cái xấu (vì teo rồi còn đâu), mọi người sống trong hòa bình, hạnh phúc - gọi chung là happy ending. Hoặc việc làm của người anh hùng dẫn đến hậu quả khủng khiếp - gọi là bad ending, như là người cha trong Old Boy, Anakin tiêu diệt các Jedi hay Batman không thể cứu được Harvey trong Dark Knight.  

9. The Return: Sau tất cả mình lại trở về với nhau, cuộc phiêu lưu ở thế giới đặc biệt chính thức khép lại, người anh hùng sẽ trở về với thế giới bình thường như lúc trước khi bước vào thế giới đặc biệt. Giống như Harry Potter trở về thế giới Muggle sau mỗi năm học, Frodo trở về Shire hay Batman trở về làm một Bruce Wayne bình thường.

10. The New Life: Người anh hùng của chúng ta bắt đầu cuộc sống mới nhưng không còn là "em của ngày hôm qua" nữa, người anh hùng của chúng ta đã hoàn toàn thay đổi, cuộc phiêu lưu đã giúp người anh hùng trưởng thành và thay đổi cách nhìn về cuộc sống.

11. The Resolution: Đây là sự quyết định sau cùng của người anh hùng, liệu người anh hùng của chúng ta sẽ từ bỏ tất cả, chấp nhận một cuộc sống bình thường hay sẽ chuẩn bị để bước vào những cuộc phiêu lưu tiếp theo của vòng lặp mới như phim siêu anh hùng Marvel với câu "Anh ấy sẽ trở lại" ở ending credit?

Bạn thấy sao, rất giống hoặc ở mức độ nào đó là gần giống với những gì mình đọc truyện hay xem phim đúng không? Cuộc hành trình này được gọi là The Hero's Journey, được đúc kết bởi nhà nghiên cứu Joseph Campbell trong cuốn sách "The Hero with A Thousand Faces", trong đó ông đã nghiên cứu hàng nghìn câu chuyện thần thoại từ khắp thế giới để rút ra được cuộc hành trình này. 

Giờ thì chúng ta có thể tự tạo ra cho mình một người anh hùng rồi đấy, nhỉ?