Của Chuột và Người

Những kế hoạch công phu của Chuột và Người đều hỏng bét cả.

---

Rồi ta sẽ có một mảnh đất, một căn nhà nhỏ cùng với một con bò cái và mấy con lợn trong chuồng. Ta sẽ nuôi một bầy thỏ, trồng cái gì đó, mùa đông trời mưa với cái lò sưởi, rồi kem sữa đặc sệt tới nỗi phải cắt bằng dao rồi lấy muỗng múc ra. Giả sử có hội hè hay gánh xiếc, ta chỉ cần nói 'mình đi coi', và thế là đi, khỏi cần xin phép ai. Ta sẽ có chỗ riêng của mình, chỗ để ta về, không ngủ ở cái dãy nhà ngủ nào nữa.

Một thằng-khốn-khật-khùng, một gã gầy còm nhỏ bé không ngăn nổi cái ý nghĩ về hai mẫu đất ấy cho riêng mình.

Khi nằm trên bãi cỏ, khi ở trong gian phòng chật hẹp tối tăm, hoặc bất cứ khi nào, cái xứ lạ xứ lùng với bầy thỏ trong vườn và lò sưởi trong nhà đấy luôn hiện diện trong óc họ. Ý nghĩ đấy tuôn ra thành lời, liền mạch như thể họ đã sống ở đó rất nhiều năm và bây giờ chỉ đang kể lại cuộc sống hàng ngày của mình.

Họ đã có một kế hoạch công phu. Mỗi ngày họ sẽ vác lúa mạch, thằng-khốn-khật-khùng với sức lực kinh người sẽ làm việc tốt, còn gã gầy còm nhỏ bé sẽ không bỏ 2 đô rưỡi để chơi gái trong ổ của Susy vào cuối tuần. Họ sẽ để dành cho tới lúc đủ, chớp ngay nó từ hai ông bà già chủ đất. Nhưng trước đó, họ phải cọc trước 100 đô và giả sử chỉ cần có gần đủ thôi, họ cũng sẽ chớp lấy nó rồi trả góp. Và thế là xong. Họ có 2 mẫu đất.

Đáng ra nó sẽ trở thành như vậy. Đáng ra mọi sự xuôi chèo mát mái. Đáng ra thằng-khốn-khật-khùng sẽ được chăm sóc bầy thỏ và thoả sức vuốt ve bộ lông mềm mượt của chúng và gã gầy còm sẽ lại đe doạ không cho thằng-khốn phần nước xốt cà chua khi nó lỡ vuốt chết một con thỏ.

Giá mà không có ả đàn bà đ.ĩ đ.ư.ợ.i kia. Giá mà thằng chồng nó không cưỡng ép nó về làm vợ. Giá mà tiền lương tăng lên vài đô cho bõ với công sức cả ngày lao động. Giá mà gã mã phu da đen không phải ngủ riêng một phòng vì gã da đen.

Giá mà thằng-khốn-khật-khùng không khật-khùng.

Giá mà họ đừng có ước mơ.

"Đừng, Lennie. Nhìn xuống dưới đó phía bên kia sông, tựa như mày sắp thấy được chỗ đó rồi."

"Kể tiếp đi, George. Khi nào mình làm?"

...

"Tao đã thấy cả trăm thằng... Thằng khốn nào cũng có miếng đất nhỏ trong đầu nó. Và chưa hề có thằng khốn nào tậu được đất. Cũng như chuyện lên thiên đàng. Đứa nào cũng muốn có miếng đất nhỏ. Tao đọc nhiều sách ngoài này. Chưa ai lên thiên đàng, chưa đứa nào tậu được đất. Chỉ là trong đầu tụi nó, tụi nó lúc nào cũng nói tới miếng đất, nhưng chỉ trong đầu tụi nó thôi."

----

Của Chuột và Người, John Steinbeck.

Mình thích phiên bản "Của Chuột và Người" do Tao Đàn phát hành. Mình thích bản dịch của dịch giả Phạm Văn.