Xin chào các bạn, hình thức làm việc tự do (Freelancer) đã không còn xa lạ ở Việt Nam đặc biệt là với các bạn trẻ cuối 9X và cả 10X. Các bạn có thế mạnh tuổi trẻ, nhiệt huyết và có thể không vướng bận con cái nên hình thức làm việc tự do cũng như khám phá thử thách mới không phải là điều gì đó không tưởng.
Với một người thuộc thế hệ cuối 8X và đã có chồng và một em bé như mình, ngay cả việc nói với gia đình về hình thức làm việc tự do của mình cũng là một thử thách. Bài viết này mình đã hoàn thành ngày 31/12/2020 và chia sẻ vào ngày đầu tiên của năm 2021 như một sự tổng kết những gì mình đạt được và chưa đạt được. Hi vọng nếu bạn cũng đang mông lung như mình trước đây thì bạn sẽ nhìn thấy một tia hi vọng nào đó.
Để nói được với gia đình về nghề nghiệp hiện nay của mình, tôi thấy không khó. Nhưng muốn mọi người hiểu, tin tưởng vào sự lựa chọn và “tiềm năng” trong nghề mới là điều quan trọng.

Nguồn ảnh Unsplash
Từ khi biết nhận thức cho đến cách đây hơn 1 năm tôi luôn tin vào sự ổn định. Tôi đã từng nghĩ:
+ Ổn định là cần phải theo trường theo lớp và hoàn thành tốt những gì được dạy. Thế là ổn
+ Ổn định là khi tôi có được bằng đại học chính quy ở một trường ác ôn. Thế là đủ
+ Ổn định là ra trường xin được việc luôn theo đúng chuyên ngành mình học. Thế là tốt
+ Ổn định là cứ làm công ăn lương cho đến khi được về hưu. Nhận sổ và lương hưu cho đến khi có thể. Theo lẽ thường là thế. Rất nhiều người như vậy, bố tôi cũng thế.
…
Có lẽ cuộc đời tôi cũng sẽ vận hành theo cách đó và an phận với công việc văn phòng full time từ thứ 2 đến thứ 7.
Nói một chút về công việc full time của tôi. Trước khi sinh con tôi đã làm rất tốt công việc của mình. Nhưng để hoàn thành nó tôi không kết thúc công việc lúc 5h30 chiều mà bắt đầu tắt máy tính để trở về tổ ấm lúc 7h - 8h tối. Có giai đoạn trước khi kết hôn tôi luôn trong tình trạng về đến nhà là lúc 10h đêm. Thậm chí mỗi cuối tuần tôi còn muốn có thêm thật nhiều thời gian để có thể đến công ty làm cho đỡ việc. Khoảng thời gian đó thật sự khiến tôi có cảm giác mình đã quá áp lực về công việc, quá nhiệt huyết và cũng luôn muốn nộp đơn xin thôi việc bất cứ lúc nào. Thật sự mâu thuẫn.
Sau khi sinh con chính là khoảng thời gian tôi mất cân bằng về mọi thứ. Khi mà lúc trước tôi có thể bù đắp thời gian để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao thì khi đã có con nhỏ điều đó là không thể. Nếu như có thể dùng từ gì đó để mô tả khoảng thời gian đó, tôi cho rằng đó thật là một “cuộc khủng hoảng” về cả công việc, sự nghiệp, gia đình và con cái. Giai đoạn đó tôi luôn tự hỏi mình yêu thích công việc gì, mình muốn làm gì, mình có thể làm gì để kiếm được tiền mà không phải là công việc này? Đó là những câu hỏi luôn chưa có lời giải đáp trong suốt những năm tháng đi làm của tôi. Giai đoạn đó tôi vẫn chưa từng nghĩ ra câu trả lời và chưa biết mình muốn gì.
Năm 2020 có lẽ là năm đáng nhớ nhất đối với cả thế giới khi mà đại dịch đã thay đổi rất nhiều điều về công việc, sức khỏe, kết nối và cả cách chúng ta đối diện với khủng hoảng. Tôi cảm thấy may mắn khi mình đã có những bước đi “chệch hướng” nhất định trong năm 2020.
Chệch hướng là vì tôi không còn ở trên con đường mình đã được định hướng và cần mẫn bước đi trong suốt 12 năm trước đây kể từ khi tốt nghiệp trường cấp 3 ở tỉnh. Tôi vẫn luôn trân trọng và biết ơn quãng thời gian đó đã cho tôi rất nhiều thứ và làm nền tảng vững chắc cho lựa chọn hiện tại của mình.
Có một người đồng nghiệp cũ khi nghe tôi chuyển nghề viết tỏ ra tiếc nuối vì cho rằng bằng đại học và kinh nghiệm làm việc của tôi là lãng phí. Tôi không cho rằng quãng thời gian 12 năm đó là lãng phí. Tôi tin là nhờ những gì đã trải qua trong 12 năm qua đã cho tôi hiểu rõ và tin tưởng hơn lựa chọn làm công việc viết tự do - Freelance writer của mình.
Năm 2020 nếu so với rất nhiều đồng nghiệp cũ (nghề kế toán) và đồng nghiệp mới (nghề viết) tôi không có bất cứ thành tựu hoặc thành công nào. Tuy nhiên so với chính bản thân mình của năm 2019 thì lối tư duy, định hướng, lộ trình phát triển công việc và cả những trải nghiệm về cuộc sống đã thay đổi rất nhiều. Có lẽ cũng nên tổng kết một chút:
+ Năm 2020 tôi đã có lộ trình học tập và phát triển sự nghiệp tương đối rõ ràng. Tôi coi đây là bước đệm cần thiết để có được nền tảng vững chắc trước khi xây dựng công việc viết trong năm 2021.
+ Năm 2020 là bước ngoặt lớn khi tôi đã lần đầu tiên trả lời được câu hỏi luôn trong đầu trong suốt hơn 10 năm qua, đó là “Tôi thích làm công việc gì? Tôi có thể kiếm tiền bằng nghề yêu thích không?
+ Năm 2020 cũng là năm chồng, gia đình, họ hàng của tôi biết rằng tôi đang làm nghề viết và hình thức là “tự do”. Trước đây tôi chưa hề nói rằng mình làm nghề viết. Năm nay chính là lần đầu tiên tôi có tuyên bố chính thức về con đường và công việc mà tôi sẽ theo đuổi trên trang cá nhân. Cảm giác bước ra từ “bóng tối” nó rất tuyệt vời mà tôi cho rằng cần có sự trải nghiệm mới thấy hết được sự thoải mái khi gỡ bỏ được chiếc màn che hờ hững mình đã từng có.
Để gia đình hiểu và tin tưởng vào sự lựa chọn của mình, tôi còn cần phải chứng minh bằng thu nhập, năng lực và cả những sản phẩm hiện hữu nữa. Năm 2020 của tôi là bước đệm cần thiết để tôi bật cao hơn trong những năm tới. Tôi đã hoàn thành tốt năm 2020 của mình. Còn bạn thì sao? Hãy cùng chia sẻ những thất bại, thành công, mong muốn, điều dang dở và cả những định hướng năm 2021 để cùng rút kinh nghiệm và tốt hơn ngày hôm nay nhé!
Sau hơn 1 năm theo đuổi nghề viết và gần đây đã trở thành cây viết tự do toàn thời gian tôi đã rút ra một số điều hy vọng sẽ có ích cho những cây viết khác trên hành trình khám phá bản thân:
+ Hãy đọc sách, báo giấy, báo điện tử thật nhiều và nên ưu tiên đọc báo bằng tiếng Anh. Tôi đã có một thói quen nhỏ là tìm kiếm bằng tiếng Anh thay vì chỉ tìm bằng tiếng Việt như trước đây. Kết quả nhận được tốt hơn sự kỳ vọng của tôi bởi các bài báo bằng tiếng Anh rất hữu ích và có khá nhiều thông tin. Ngoài ra khi tra cứu bằng từ khóa tiếng Anh thông tin cũng chuẩn xác hơn.
+ Tích cực viết ra giấy hàng ngày. Đây là một thói quen nhỏ nhưng đã giúp ích cho tôi rất nhiều vì tôi sẽ tư duy và phát triển ý tưởng tốt hơn với những sơ đồ được vẽ ra giấy. Ngoài ra khi nhìn các con chữ và số trên giấy tôi có thể liên kết các thông tin với nhau để tạo ra một chuỗi logic giúp tôi hiểu vấn đề tốt hơn.
+ Viết truyện ngắn hoặc tản văn và chia sẻ nó trong một nhóm kín nào đó. Tôi đã viết một số truyện như thế và chia sẻ vào những lúc rảnh rỗi hoặc khi bí ý tưởng. Việc này giúp tôi có thể bước ra khỏi dòng chảy công việc hiện tại và nhìn nó bằng con mắt khác hơn. Khi quay trở lại rất nhiều ý tưởng và tư duy mới giúp tôi hoàn thành nội dung cho khách hàng nhanh hơn và có thêm thời gian đọc sách.
+ Kết nối sâu hơn trong những group. Trước đây tôi nằm vùng trong rất nhiều nhóm kín về các chủ đề, tuy vậy hiệu quả không cao vì bị phân tâm hoặc những thông tin hữu ích mà tôi thật sự cần lại bị bỏ qua. Sau khi ý thức được việc đó tôi đã rời khỏi rất nhiều nhóm chỉ giữ lại những chủ đề mình thật sự quan tâm ngay tại thời điểm này. Cũng vì động tác đó mà tôi phát hiện ra mình đã ở trong một số group viết chất lượng mà không hề biết. Đây cũng là nơi giúp tôi có những cái nhìn khác hơn và có tiềm năng tốt hơn trong nghề viết. Sau đó tôi đã chia sẻ những bài viết đầu tiên và tìm ra phương hướng cũng như lộ trình cho mình.
+ Mua bảo hiểm cho bản thân. Khi làm việc tự do thì sẽ không có ai mua hay thanh toán chi phí ý tế nếu mình nằm viện. Vì thế việc đầu tiên là tôi mua cho mình chiếc thẻ bảo hiểm y tế tự nguyện tại địa phương giá 800k/1 năm. Sau đó tôi có mua thêm bảo hiểm nhân thọ và một chiếc thẻ CSSK kèm theo (thẻ CSSK dự tính mua 4 triệu/ 1 năm ở năm đầu sau đó sẽ giảm xuống còn 2 triệu/1 năm).
Thật tuyệt vời khi chúng ta vẫn luôn ở đây, được viết cho khách hàng và viết cho chính bản thân mình để viết tốt hơn. Tôi nghĩ dù một chút kinh nghiệm, một vài bí quyết nhỏ khi góp lại sẽ thành bài học thành công cho mỗi người.
Những ngày cuối năm 2020 tôi tin rằng tôi và bạn đã làm tốt nhất có thể trong một năm đặc biệt này. Đừng đặt bút xuống mà hãy rũ bỏ rào cản để tích cực chia sẻ, đọc nhiều hơn và kết nối sâu để chúng ta có một cộng đồng chất lượng và sự nghiệp thăng hoa nhé.