Xin chào mọi người, Mình xin dành tặng bài viết của mình cho nhũng bạn vừa trải qua những biến cố lớn của cuộc đời như chia tay, mất người thân, mất đi công việc yêu thích sau nhiều năm gắn bó.,v.v... Xin chúc các bạn có thật nhiều nguồn động lực để có thể một lần nữa thúc đẩy bản thân tiến lên phía trước.

Để có thể viết được bài này, mình dựa trên kinh nghiệm của bản thân khi vừa trải qua đủ các cung bậc cảm xúc như chia tay mối tình kéo dài nhiều năm, mất đi công việc ổn định yêu thích để bước ra vòng an toàn, và không còn cơ hội để được gặp những người thân yêu nhất một lần nào nữa. Ngoài ra, mình cũng tham khảo và tổng hợp các nguồn từ Google Scholar nữa.

Có bao giờ các bạn tự hỏi bản thân là chúng ta, sau khi trải qua và chiêm nghiệm các biến cố lớn của cuộc đời, lấy gì để tiếp tục cố gắng và nỗ lực cho ngày mai? Điều gì thúc đẩy chúng ta làm điều đó? Bản thân mình cũng có thắc mắc này, nên mình đã tự tìm hiểu, vừa để thỏa mãn trí tò mò của bản thân, vừa để hiểu và yêu quý bản thân nhiều hơn.

Theo mình tìm hiểu được, động lực là cấu trúc tâm lý giải thích tại sao mọi người chọn và kiên trì thực hiện một số hành vi nhất định. Động lực đã được nghiên cứu trong nhiều thế kỷ bởi các nền văn hóa và ngành học khác nhau, và nó đã được áp dụng cho các lĩnh vực hoạt động khác nhau của con người, chẳng hạn như giáo dục, công việc, sức khỏe và thể thao.

Động lực có thể được phân thành hai loại chính: bên trong (intrinsic) và bên ngoài (extrinsic). Động lực bên trong xuất phát từ sở thích, niềm đam mê hoặc giá trị mà những việc chúng ta làm mang lại. Động lực bên ngoài chủ yếu đến từ việc khen chê thưởng phạt và đặc biệt là từ kỳ vọng của người khác dành cho chúng ta.
Các khía cạnh về văn hóa có thể định hình cách mọi người nhận thức và đánh giá các loại động lực khác nhau cũng như cách họ phản ứng với chúng. Tính cách cũng ảnh hưởng đến cách mọi người được thúc đẩy bởi các nhu cầu và sở thích khác nhau. Mục tiêu có thể cung cấp phương hướng và mục đích cho động lực. Đánh giá của người khác cũng đóng vai trò cung cấp thêm thông tin và củng cố động lực. Vì thế, động lực chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố khác nhau, như văn hóa, tính cách, mục tiêu, v.v.

Động lực rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến cách chúng ta tận hưởng cuộc sống. Khi có động lực, hoặc khi được truyền động lực, chúng ta có nhiều khả năng theo đuổi mục tiêu, vượt qua thử thách và đương đầu với stress tốt hơn. Chúng ta cũng cảm thấy gắn kết, mãn nguyện và tự tin hơn vào bản thân cũng như khả năng của mình, vì thế luôn cố gắng thúc đẩy bản thân nhiều hơn.

Tuy nhiên, động lực cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những thành kiến, chẳng hạn như lý luận có động cơ. Lý luận có động cơ (motivated reasoning) là khi mọi người xử lý thông tin theo hướng xác nhận niềm tin cố hữu của bản thân hoặc sở thích hiện có của họ. Ví dụ: phủ nhận hoặc làm mất uy tín các bằng chứng về biến đổi khí hậu vì nó mâu thuẫn với quan điểm chính trị của một người, hoặc gần đây hơn là sự việc "riêng tư" của Trấn Thành.

Mình đã thực hiện theo các cách dưới đây, xin được phép chia sẻ cùng mọi người.

- Sử dụng phương pháp SMART: SMART là từ viết tắt của Specific, Measurable, Achievable, Relevant, and Time-bound. Bằng cách đặt mục tiêu dựa trên SMART, ta có thể làm rõ mục tiêu ta đang hướng đến, cách đo lường tiến độ công việc, liệu mục tiêu của ta đặt ra có thực tế và có thể đạt được hay không, tại sao mục tiêu lại quan trọng đối với ta đến vậy và khi nào ta sẽ hoàn thành mục tiêu đó. Phương pháp SMART có thể giúp cải thiện sự tập trung, khả năng lên kế hoạch hành động và theo dõi kết quả của bản thân. (Locke & Latham 2002)

- Tìm mục đích thực sự: Mục đích là lý do tại sao bạn làm điều gì đó hoặc tại sao điều gì đó quan trọng với bạn. Bằng cách tìm ra mục đích của bạn, bạn có thể kết nối chuỗi các hành động, giá trị của bản thân và mục tiêu thật sự ta đang nhắm đến. Nếu có thể, hãy sắp xếp các mục tiêu của mình theo trình tự hợp lý, dựa trên nhãn quan của bản thân. Điều này có thể giúp ta tìm thấy ý nghĩa thật sự của việc mình làm, cũng như nhận thức và định hướng rõ ràng hơn những điều này (Frankl 2006)

- Nghe ý kiến đánh giá từ người khác: Điều này cung cấp thông tin từ góc nhìn của một cá thể khác về những hoạt động, suy nghĩ của ta. Bằng cách lắng nghe các luồng ý kiến này, ta có thẻ học học được thêm từ những sai lầm của bản thân, cải thiện kỹ năng tư duy, và trên hết là có một nguồn tham khảo về chặng đường đã trải qua, từ có có thể điều chỉnh cho phù hợp hơn với mục tiêu đặt ra, cũng như có thể tự thưởng cho bản thân nếu đạt được các thành tựu đã đặt ra. (Hattie & Timperley 2007)

- Tự thưởng cho bản thân: Như đã nói ở trên, bằng cách tự thưởng cho mình, ta có thể tự củng cố hành vi và tăng động lực. Cách tận hưởng cũng có thể chỉ là cảm giác tự hào về bản thân, tận hưởng quá trình thực hiện những điều đã đặt ra, hoặc là sự công nhận, khen ngợi của người khác, chủ yếu là phải đối xử tốt với tinh thần của bản thân. (Deci & Ryan 2000)

- Nhận hỗ trợ: Bằng cách này, ta có thể vượt khó, đương đầu với stress và duy trì động lực tốt hơn hẳn. Nếu được, hãy chịu khó chia sẻ những trải nghiệm của ta với những người sẵn lòng lắng nghe, từ đó giúp củng cố lại động lực của bản thân. Những nguồn tốt để ta nhận hỗ trợ là từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. (Wentzel & Wigfield 2009)

Động lực là yếu tố then chốt để đạt được thành công và hạnh phúc trong cuộc sống. Bằng cách áp dụng những điều ở trên, mình đã tránh cho bản thân rơi vào khủng hoảng tâm lý thực sự. Xin cảm ơn các bạn đã đọc đến đây và chúc các bạn sớm tìm ra động lực của bản thân!