Civil War: Nội chiến dưới 1 góc nhìn khác

Đây là 1 bài review về Civil War (2024) của nhà A24

A24, khi nhắc đến cái tên này các bạn sẽ nghĩ đến ý tưởng nào đầu tiên của họ ?  Đó là câu chuyện về 2 người đàn ông canh gác hải đăng trên biển để rồi từ đó mà nói lên sự nam tính độc hại, sự gặp gỡ của 2 vị thần ? Hay là câu chuyện với vẻ ngoài cực kỳ tươi sáng, healing nhưng ẩn sau vẻ ngoài đó là 1 bộ phim kinh dị đáng sợ ? Hay là câu chuyện về 1 người phụ nữ làm chủ tiệm giặt ủi đi giải cứu đa vũ trụ ?Tất cả những ý tưởng mình đã nói đó nghe thì có vẻ điên rồ, xong bằng tài năng, sự đầu tư tỉ mỉ, tình yêu với điện ảnh,... A24 đã tạo nên những bộ phim cực kỳ chất lượng với ý tưởng thì chẳng đụng hàng với bất cứ một ai và Civil War tiếp tục là 1 sản phẩm như thế của nhà A24, một bộ phim với cá nhân mình là 1 trong những bộ phim hay nhất trong năm nay tính đến hiện tại, vậy rốt cuộc bộ phim này có gì mà khiến mình phấn khích với nó đến vậy ? Hãy cùng đi vào bài review của mình ngay bây giờ nhé, mình là Shinobi và đây là 1 bài review về Civil War của cá nhân mình.

Civil War (2024) hay ở Việt Nam được dịch là Ngày Tàn Của Đế Quốc là bộ phim thuộc thể loại hành động của đạo diễn kiêm biên kịch Alex Garland. Phim có sự tham gia diễn xuất của Kirsten Dunst, và Wagner Moura, Cailee Spaeny, Stephen McKinley Henderson và Nick Offerman. Bộ phim lấy bối cảnh trong một tương lai gần, một nhóm nhà báo đang đi dọc nước Mỹ nhằm đến được Nhà Trắng và phỏng vấn tổng thống Mỹ, trong khi lúc này cuộc Nội chiến Hoa Kỳ lần thứ Hai đang diễn ra vô cùng căng thẳng. Bộ phim đặt dưới góc nhìn của những phóng viên, nhà báo cố gắng sinh tồn trong thời kỳ chính phủ đang trở thành một chế độ độc tài phản địa đàng và lực lượng dân quân của các đảng phái cực đoan đang gây ra những tội ác chiến tranh đáng sợ hơn bao giờ hết.

Nếu như chỉ nhìn tiêu đề của bộ phim, hẳn sẽ có rất nhiều khán giả, trong đó có cả mình nghĩ rằng phim sẽ khắc họa 1 cuộc chiến đẫm máu, khốc liệt trong lòng nước Mỹ, thông qua cuộc nội chiến, phim sẽ khắc họa được những vấn đề hay nói đúng hơn là những vấn nạn vẫn đang tồn tại trong chính đất nước này, ví dụ như nạn phân biệt chủng tộc, nữ quyền, các chính sách liên quan tới người nhập cư,... Tuy nhiên thì đến khi phim kết thúc và dòng Credit hiện lên, mình nhận ra tất cả những gì mà cá nhân mình đã nghĩ về bộ phim, hay với khán giả đại chúng mà chưa tìm hiểu qua bộ phim thì nó giống như 1 cú lừa vậy nhưng cú lừa này hoàn toàn khiến mình có cái nhìn tích cực hơn rất nhiều với bộ phim. Civil War không đi vào nói cho người xem biết là cuộc chiến này xuất phát từ khi nào ? Tất cả những gì người xem biết chỉ là 1 vài mẩu tin rất nhỏ, hay thông qua 1 số lời thoại của nhân vật trong phim. Chúng ta biết được rằng, tình hình nước Mỹ giờ đây thực sự đang trở nên tệ hơn bao giờ hết, khi mà cảnh sát liên bang hay FBI đã bị giải tán, 19 bang của đất nước này đã ly khai, tổng thống Mỹ giờ đây đang làm nhiệm kỳ thứ 3 của mình mặc dù theo luật của Mỹ thì Tổng Thống Mỹ tối đa chỉ được làm 2 nhiệm kỳ, và đặc biệt, chi tiết khiến rất nhiều người nếu chăm để ý tới tình hình chính trị Mỹ phải chú ý đến đó là việc 2 bang vốn nổi tiếng là không ưa gì nhau, đối lập nhau trong cả tư tưởng chính trị là Texas và California đã liên minh với nhau để chống lại 1 kẻ thù chung là chính phủ Mỹ. Tại sao họ lại liên minh với nhau dù rõ ràng họ chẳng ưa gì nhau kia mà ? Phim không hề có bất cứ 1 câu trả lời cụ thể nào cho điều này, thay vào đó bộ phim ném khán giả thẳng vào chiến trường; nơi bom đạn nổ ùng oàng bất kể ngày đêm, nơi đạn bay tứ phía, nơi cái c.h.ế.t lúc nào cũng rình rập, để theo chân một nhóm phóng viên chiến trường trên hành trình tới nhà Trắng để phỏng vấn Tổng Thống lần cuối.

Nếu để nói tổng thể nội dung của bộ phim có khó hiểu hay phức tạp không, câu trả lời của mình là “không”, phim thực sự làm tốt trong khoản vừa đáp ứng được nhu cầu giải trí, nhưng cũng không vì vậy mà làm mất đi những ý nghĩa, thông điệp mà đạo diễn muốn truyền tải. Xuyên suốt cả bộ phim chỉ là hành trình của nhóm phóng viên đi qua vùng chiến sự để tới được Washington DC, đơn giản chỉ có vậy thôi. Xong qua cuộc hành trình đó, bộ phim cho người xem 1 góc nhìn rất mới đó là góc nhìn của 1 nhà báo thời chiến. Với cá nhân mình, đây thực sự là 1 góc nhìn vừa mới mẻ mà lại còn cực kỳ thông minh của đạo diễn Alex Garland. Đầu tiên là sự mới mẻ, bởi nếu để ý các tác phẩm lấy bối cảnh về chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh mà có người Mỹ tham gia, góc nhìn thường được đặt hẳn về 1 phe nào đó nhất định và việc đặt như vậy thì sẽ khiến người xem có 1 lối tư duy, suy nghĩ trắng đen rằng phe nhân vật chính sẽ là người tốt, trong khi phe còn lại sẽ người xấu, và nếu Civil War làm theo cách làm này, mình tin là bộ phim cũng sẽ chỉ như 1 Olympus Has Fallen hay như hàng hà sa số bộ phim khác về đề tài chiến tranh hiện đại khác. Thật may Civil War đã không đi vào lối mòn này. Bộ phim đặt dưới góc nhìn của những nhà báo, và thông qua 4 nhà báo với 4 góc nhìn khác nhau, phim khắc họa về cuộc nội chiến của nước Mỹ cũng sẽ rất khác nhau, không có ai là giống ai cả. Song cả 4 nhân vật này đều được đạo diễn tạo nên 1 điểm chung giữa họ đó là họ đều là những người trung lập, không đi theo bất cứ 1 phe phái cố định nào cả. Việc để cho các nhân vật trong Civil War là những người trung lập sẽ cho người xem 1 góc nhìn khách quan nhất có thể, tuy nhiên không phải ai cũng thích điều này. Bởi vì suy cho cùng, đôi khi người ta hay lấy “trung lập” ra như một cái cớ lười nhác để không phải bày tỏ chính kiến. Tồi tệ hơn nữa, nhiều lúc người ta lấy việc mình là kẻ trung lập ra để biện minh cho việc từ chối ủng hộ điều đúng đắn, ban đầu mình đã có hơi chút khó hiểu với quyết định này của đạo diễn Alex Garland, tuy nhiên sau khi suy ngẫm lại câu chuyện của bộ phim, mình nghĩ rằng việc để cho nhân vật trung lập là 1 quyết định thông minh và hợp lý của đạo diễn . Bởi vì nếu “Civil War” chọn cách bày tỏ thái độ hay chọn phe, thì sẽ quá dễ để quy chụp rằng đây là một tác phẩm đi theo phe cánh tả hay cánh hữu. Và khi ấy, mình nghĩ người xem sẽ tập trung vào việc tranh luận xem phe nào mới là người đúng trong cuộc chiến này, hơn là tập trung vào câu chuyện và thông điệp của bộ phim. 

Mình nghĩ rằng lựa chọn của Alex Garland với “Civil War” là một lựa chọn hợp lý. Đạo diễn không sử dụng phim để bày tỏ quan điểm của mình, dù ông có là đạo diễn đi chăng nữa. “Civil War” là phương tiện mà ông sử dụng để kể câu chuyện cho chúng ta bằng con mắt của các nhân vật chính - những người phóng viên chiến trường. Và thông điệp mà phim đưa ra thật đơn giản: khi đã trở thành phóng viên chiến trường và đưa tin về một cuộc nội chiến, ta chỉ có thể “trung lập”. Hay nói đúng hơn, ta chỉ có thể cho mọi người thấy rằng mình là kẻ “trung lập”; không ủng hộ hay phản đối phe phái nào. Dẫu cho lúc đó người phóng viên hay nhà báo đó nghĩ thế nào đi chăng nữa, thì cũng không thể để lộ điều ấy ra giữa chiến trường. Bởi vì một khi sự “trung lập” bị bỏ đi, người ta sẽ cho rằng sự khách quan cũng sẽ biến mất. Như chính một câu thoại trong phim đã nói: “Chúng ta không hỏi những câu hỏi ấy. Đó là việc của độc giả.” 

Chính từ cái sự Trung Lập mà phim đã đặt ra đó, đạo diễn dần truyền tải đến người xem thông điệp mà mình nghĩ là dễ để nhận ra nhất đó là sự bất lực của truyền thông và sự tàn khốc của chiến tranh. Với sự bất lực của truyền thông có lẽ nó thể hiện rõ nhất qua nhân vật chính hay đúng hơn là phóng viên Lee do diễn viên Kirsten Dunst thủ vai. Cô là 1 phóng viên yêu nghề, yêu công việc, 1 người cực kỳ chuyên nghiệp với công việc của chính mình, xong chính cô lại là người nhận ra là dù cô có liều mạng bao nhiêu lần đi nữa, dù cô có thể chụp được bao nhiêu bức ảnh đi chăng nữa thì chiến tranh cũng sẽ không thể nào chấm dứt được. Chiến tranh vẫn sẽ ở đó, vẫn sẽ không thay đổi và những phóng viên như Lee dù cho có làm gì đi nữa cũng sẽ không thể ngăn chặn được chiến tranh, bởi vì họ quá nhỏ bé trong thế giới này và cũng là vì họ mang cho mình cái mác là trung lập vậy nên họ chẳng thể thể hiện được ra ý kiến cả, thật trớ trêu thay cho những con người dù cho mắt nhìn thấy, tai nghe được xong lại chẳng thể nói được gì cả. Sự bất lực của truyền thông còn được thể hiện ở chỗ là dù cho họ có chứng kiến được những gì tàn khốc nhất của cuộc chiến, thấy được những góc khuất của cuộc chiến này thì những điều đó có thể cũng sẽ không bao giờ được đưa lên các trang tin tức lớn, điều này được thể hiện rõ nhất ở ngay đoạn mở đầu của phim khi mà truyền thông thì đăng 1 đằng, mà thực tế thì ngoài kia mọi thứ đang khác xa rất nhiều những gì mà truyền thông đang nói trên TV.

Mình nghĩ điều này không chỉ có ở trong phim ảnh, mà ngay cả ở ngoài đời, điều này vốn đã xảy ra rất thường xuyên khi mà để ý xem, những cuộc chiến gần đây có quá nhiều trang tin tức đưa thông tin lên cho người đọc, xong vì có quá nhiều luồng thông tin khác nhau mà chúng ta, những người đọc sẽ chẳng biết được đâu mới là sự thật, và có lẽ chỉ có những người lính, những nhà báo trực tiếp ở đó mới biết được đâu mới là sự thật mà thôi. Có thể đến đây, bạn cũng sẽ tự hỏi rằng, liệu các phóng viên cứ liều mạng như vậy thì có đáng không ? Liệu họ có thể thay đổi được gì chăng ? Khi mà Chiến tranh vẫn nổ ra, đạn vẫn bắn, bom vẫn rơi và người vẫn c.h.ế.t và có lẽ chiến tranh sẽ chỉ thực sự kết thúc khi thế giới chỉ còn duy nhất 1 người. Vậy thì những phóng viên như nhân vật Lee liều mạng như thế để làm gì ?

Câu hỏi ấy mình nghĩ sẽ chẳng ai có thể trả lời được nổi. Có lẽ đến cuối cùng, những nỗ lực và hy sinh của họ sẽ được đền đáp, những bức ảnh kia rồi sẽ thay đổi được điều gì đó, nhưng cũng có thể mọi thứ sẽ lại đi vào vòng lặp bất tận của xung đột. Nhưng có 1 điều không thay đổi, đó là sẽ luôn có những phóng viên như Lee, như Sammy, như Joel và Jessie. Sẽ liều mình băng qua những làn mưa bom bão đạn để cho mọi người thấy được một phần rất nhỏ của chiến tranh. Bởi nếu như không phải họ làm, thì còn ai nữa ? Con người luôn phải biết chiến tranh có thể ác liệt đến mức nào và từ những điều đó mà con người mới học được cách trân trọng giữ gìn hòa bình mà mình đang có được.

Civil War không có quá nhiều nhân vật, xong chính vì điều đó mà các nhân vật trong phim, ai cũng có đất diễn cả dù là ít hay nhiều. Đặc biệt màn thể hiện xuất sắc nhân vật phóng viên  Lee do nữ diễn viên Kirsten Dunst thủ vai, cô đã cho người xem thấy được những chấn thương tâm lý mà 1 người làm nghề phóng viên thời chiến như cô phải trải qua, nhưng không vì vậy mà cô mất đi nhiệt huyết, tình yêu với công việc này chỉ là càng về sau những chấn thương ngày càng lớn dần và dường như là chẳng thể có lấy 1 giải pháp nào cho chính nhân vật Lee này cả. Ám ảnh có lẽ từ chuẩn nhất mà mình có thể dùng để miêu tả về cảm xúc của nhân vật phóng viên Lee, khi mà cô đã phải chứng kiến quá nhiều thứ từ cuộc nội chiến này. Về các thành viên khác trong đội phóng viên đi đến Washington D.C, mỗi người lại thể hiện 1 cá tính khác nhau, đó có thể là Joe vui vẻ, hài hước và coi hành trình này chỉ như 1 chuyến đi phượt xuyên nước Mỹ, đó có thể là sự cẩn trọng, già dặn của Sammy và đó là sự hồn nhiên, hào hứng, sức mạnh của tuổi trẻ đến từ nhân vật Jessie, nhân vật mà mình thấy trong khá nhiều bài review đều nói rằng là không ưa, xong mình thì lại thấy 4 con người  với 4 tính cách khác nhau, tưởng như là chẳng liên quan gì tới nhau, nhưng bọn họ giống như những mảnh ghép hoàn hảo để ghép lại với nhau và chỉ cần bỏ đi 1 người thì bộ phim cũng sẽ mất đi cái hay của nó. 

Về các nhân vật khác, dù xuất hiện không quá nhiều, xong nhân vật nào cũng để lại ấn tượng nhất định với mình, đặc biệt là người lính ở khoảng nửa sau của bộ phim với câu hỏi “Các người là người Mỹ kiểu nào ?” đã thể hiện rõ nhất sự chia rẽ trong chính đất nước cờ hoa này.

Hình ảnh trong Civil War với mình nó thực sự rất đẹp, nó thể hiện rất rõ 1 nước Mỹ đang bị tổn thương nặng nề, 1 bầu không khí căng thẳng, ngột ngạt đến đáng sợ của chiến tranh. Không chỉ dừng lại ở đó, hình ảnh trong phim còn đóng vai trò cực kỳ lớn trong việc truyền tải câu chuyện của bộ phim, thậm chí là để thể hiện rõ hơn nhân vật trong phim mà ở đây là phóng viên Lee và Jessie trong cách họ bấm máy, mỗi lần s.ú.n.g nổ là 1 tiếng tách từ máy ảnh được nháy, và mỗi lần nháy máy lại là 1 bức ảnh được hiện ra, đó có thể là hình ảnh của 1 vụ đánh bom liều c.h.ế.t, 1 người lính bị thương nặng, quân đội đang tiến công vào căn cứ địch,... xong tất cả đều được đạo diễn và đội ngũ hình ảnh lồng ghép, chuyển cảnh cực kỳ khéo léo khi đưa ảnh tĩnh vào trong phim mà không hề có cảm giác bị đứt mạch một chút nào.

Về Âm Thanh, cá nhân mình đánh giá Âm thanh của phim phải gọi là trên cả mức tuyệt vời, đặc biệt là tiếng s.ú.n.g nổ đã khiến mình phải giật mình không dưới 2 lần khi xem phim. Trong Civil War, tiếng s.ú.n.g nổ giống như thể là jumpscare đối với người xem vậy, khi mà chỉ cần lơ là 1 chút thôi bạn rất có thể sẽ bị giật mình và sợ hãi bởi chính tiếng s.ú.n.g mà bạn đã vốn nghe rất nhiều trong rất nhiều phim khác nhau vậy mà giờ đây nó lại trở nên đáng sợ như vậy chứ ? Câu trả lời có lẽ nằm ở việc Glenn Freemantle, người đứng đằng sau phần âm thanh của phim, người từng đoạt giải Oscar cho hạng mục biên tập âm thanh xuất sắc nhất với bộ phim Gravity, đã làm quá tốt trong việc biến 1 tiếng động vốn đã quá quen thuộc với khán giả, nay lại trở nên cực kỳ đáng sợ trong tác phẩm này, bằng việc tăng tiếng ồn, tiếng vang và đặc biệt nhất là cho nó xuất hiện với 1 tần suất không nhiều, nhưng mỗi lần xuất hiện sẽ lại là 1 lần tạo nên nỗi sợ cho khán giả. 

Có thể nói hình ảnh và âm thanh của Civil War đã làm quá tốt trong việc truyền tải cuộc nội chiến đáng sợ đến gai người cho khán giản. Một tác phẩm đã cực kỳ tài tình trong việc sử dụng 2 yếu tố này để truyền tải những sự căng thẳng đến nghẹt thở và sợ hãi khôn nguôi của chiến tranh.

Tổng kết lại Civil War hay Ngày Tàn Của Đế Quốc với mình là bộ phim hay nhất trong năm 2024 này tính đến thời điểm hiện tại bên cạnh Dune Part 2. Bộ phim tiếp tục là 1 minh chứng cho thấy A24 bằng sự nhiệt huyết, sáng tạo và tình yêu với điện ảnh sẽ có thể tạo nên 1 bộ phim chất lượng đến như thế nào. Phim có thể sẽ khiến những ai trông chờ vào 1 bộ phim đánh đấm cháy nổ phải cảm thấy thất vọng vì tất cả những gì mà họ mong đều đã có hầu hết trong trailer rồi, tuy nhiên nếu như bạn là 1 người yêu phim, muốn tìm đến 1 trải nghiệm mới mẻ, khác lạ sau khi đã bội thực với các bộ phim thuộc các vũ trụ điện ảnh hay series bị vắt sữa quá đà, và đặc biệt nhất là 1 cái kết có phần phải chiêm nghiệm rất nhiều, thì Civil War là 1 bộ phim cực kỳ đáng xem trong thời gian này. Và với những gì mà phim mang lại, mình xin phép được chấm cho bộ phim này ở điểm 9/10 hay RẤT PHÊ.