Chuyện ngành game: Từ công cụ giải trí đến ngành công nghiệp tỷ đô

Một trong những suy nghĩ dễ nảy ra khi nhắc đến game là đó chỉ là một thứ giải trí gây phí phạm thời gian, để lại những hệ luỵ xã hội khôn lường. Nhưng chỉ nhìn một mặt của đồng xu sẽ khiến ta tự triệt tiêu những tiềm năng của ngành game đối với cá nhân và xã hội. Trong bài viết này, hãy cùng "điểm mặt chỉ tên" những khía cạnh tích cực từ game để thực sự hiểu được rằng tại sao game lại là một mảnh đất màu mỡ và được nhiều quốc gia trên thế giới ưu tiên phát triển đến thế; và cách mà những “ông lớn” ở Việt Nam đang nghiêm túc quan tâm và đầu tư cho lĩnh vực này như thế nào.

Trong một bài đăng thăm dò ý kiến của cộng đồng trên Group “Chúng tôi biết chúng tôi không biết gì” cách đây không lâu, tôi đã hỏi ý kiến của cộng đồng về Game và tác động của Game tới đời sống. Và tôi đã khá mát lòng mát dạ khi thấy rằng, quan điểm của mọi người về Game đã và đang dần thay đổi theo một chiều hướng rất tích cực.

Hơn 60% trong tổng số hơn 1000 lượt vote ủng hộ rằng game giúp rèn luyện sự bền bỉ, tính trách nhiệm, khả năng teamwork, hay giải quyết vấn đề, gắn kết tập thể. Game giúp giải tỏa stress cũng được 1/5 số người tham gia vote đồng tình, và sự thúc đẩy từ game tới sự phát triển các ngành khác như đồ hoạ, VR (Virtual Reality) cũng nhận được phản hồi tích cực tương tự. 

Game được sinh ra để giải quyết một nhu cầu nguyên thuỷ nhất của loài người, đó là được học những điều mới và qua đó cải thiện bản thân. Mỗi tựa game lại là một không gian mới, một bộ những quy tắc mới, để phục vụ nhu cầu được "học" của chúng ta. Hơn thế nữa, game thu hút nhiều người vì nó đem lại cảm giác thách thức và thỏa mãn khi vượt qua được các trở ngại trong game.

Trong bài nói của mình gần đây, anh Kelly - Phó Tổng Giám Đốc khối Trò chơi Trực tuyến VNG cũng bày tỏ sự ủng hộ với quan điểm này, cho rằng khi chơi game, chúng ta phải đối mặt với nhiều khó khăn, từ việc tìm kiếm đối thủ, giải quyết các câu đố, hoàn thành các nhiệm vụ, đến việc vượt qua các cấp độ “khó nhằn” hơn. Việc vượt qua những thử thách này mang lại cho chúng ta cảm giác thỏa mãn và hứng thú, đồng thời cũng giúp tăng cường khả năng tập trung, kiên trì và sáng tạo của con người.

Câu chuyện này khiến cho tôi nhớ lại một kỷ niệm thời thơ ấu. Vào một ngày cuối tuần nọ khi còn đang học cấp 2, bố tôi dẫn tôi lên công ty của ông ngồi học bài và chơi loanh quanh vì ở nhà không có ai trông. Những mong ông con có trò gì tiêu khiển để ngồi ngoan một chỗ, bố tôi đã giới thiệu cho tôi Priston Tale -  một tựa game MMORPG khá mới ở thời điểm đó. Ban đầu, tôi chỉ muốn thử nghiệm xem nó có thú vị như lời đồn, nhưng sau đó, tôi đã trở thành một game thủ cuồng nhiệt của game này.

Priston Tale là một game phiêu lưu và hành động, trong đó người chơi cần thể hiện khả năng điều khiển chiến đấu và tinh thần đồng đội. Không chỉ chơi game, tôi còn tích cực tham gia vào các diễn đàn như gamethu.net hay GameVN, cùng những hoạt động offline cộng đồng người chơi. Không chỉ giải trí, đó còn là một cách để tôi giao lưu và làm quen với rất nhiều người bạn mà sau này tôi vẫn còn rất thân thiết. Bên cạnh đó, việc chơi Priston Tale cũng giúp tôi rèn luyện kỹ năng tập trung, phản xạ nhanh, quản lý thời gian và logistics. Đó chỉ là một khởi đầu rất nhỏ, nhưng đã mở ra vô vàn mối liên hệ trong tương lai của tôi và game.

Với tôi, những tựa game như thế không chỉ là để “chơi cho vui”, mà chúng còn là một phương tiện để kết nối con người với nhau và tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ. Trải nghiệm của tôi đã chứng minh rằng, một tựa game tưởng chừng đơn giản cũng có thể mang lại những lợi ích to lớn cho những con người yêu thích nó.

Bên cạnh việc đem lại nhiều lợi ích cho cá nhân người chơi, game còn đóng vai trò là động lực thúc đẩy sự phát triển của nhiều khía cạnh trọng điểm của một đất nước, cụ thể là về mặt kinh tế và xã hội. 

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã công nhận giá trị của game và coi nó là một ngành thiết yếu - một công cụ giáo dục và giải trí. Doanh thu của ngành game đã vượt qua ngành phim và âm nhạc cùng nhau, trở thành ngành giải trí lớn nhất thế giới. Theo thống kê của Newzoo, doanh thu của ngành game vào năm 2022 dự kiến đạt 196 tỷ USD.

Một trong những cải thiện đáng kể của ngành game là giải quyết bài toán nguồn nhân lực khi mở ra rất nhiều vị trí việc làm mới như Game Developer, Game Designer, Artist, nhân sự vận hành các giải đấu game, Streamer, Esports Athletes. Theo báo cáo của ESA (Entertainment Software Association), ngành game tạo ra 36 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ và tạo ra hơn 200,000 việc làm trong năm 2020. Theo thống kê của Statista, số lượng game thủ trên toàn cầu vào năm 2021 là 2,8 tỷ, tương đương với 35% dân số toàn cầu. Điều này cho thấy sức ảnh hưởng của ngành game trên toàn thế giới.

Xét về mặt phát triển nhận thức, game là môi trường có thể lồng ghép và thể hiện các yếu tố văn hoá như kiến ​​trúc, âm nhạc, đặc sản ẩm thực, trang phục và phong tục tập quán một cách sáng tạo và hấp dẫn. Game có thể giúp xây dựng và phát triển nhân vật văn hoá của một quốc gia thông qua các trò chơi như RPG (Role-Playing Games), game truyền thông xã hội và game phiêu lưu. Việc phát triển nhân vật văn hoá giúp người chơi hiểu hơn về lịch sử, truyền thống, tôn giáo và các giá trị văn hóa của một quốc gia. Ví dụ như ở Nhật, nhờ có các công ty game lớn như Square Enix hay KONAMI, cùng với rất nhiều những dòng game huyền thoại lớn như Final Fantasy, Metal Gear Solid, hay Pro Evolution Soccer, mà cộng đồng game thủ trên toàn thế giới có cơ hội được tiếp cận với tấm phông nền văn hóa cũng như thế giới quan của người Nhật. Game có thể giúp xây dựng cộng đồng văn hoá bằng cách kết nối những người chơi cùng sở thích với nhau. Những người chơi có thể chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và quan điểm về văn hóa, từ đó tạo ra một cộng đồng đa dạng và phong phú.

Thống kê cho thấy 48% doanh thu từ ngành game đến từ khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Có thể thấy rõ, ngành game vẫn đang phát triển mạnh mẽ dù thế giới vừa trải qua một giai đoạn căng thẳng của đại dịch. Và góp một phần rất lớn trong đó chính là sự xuất hiện của làn sóng blockchain. Vì thế mà những nhà phát triển game đã dấy lên những câu hỏi như “Làm sao tạo nên một thị trường mới?”, “Làm sao đảm bảo mọi quyền lợi của người chơi và xử lý các lỗ hổng từ game truyền thống?”. Cũng nhờ vậy, những tên tuổi lớn đến từ Việt Nam đã dần xuất hiện, như Axie Infinity, Sipher hay Thetan Arena. Theo thống kê của Coinmarketcap, giá trị vốn hóa của Axie Infinity đã cán mốc 4,97 tỷ USD để chính thức lọt vào top 30 dự án crypto lớn nhất thế giới.

Ngoài ra, trên thực tế Việt Nam không chỉ là thị trường tiêu thụ game mạnh mẽ mà còn chứa đựng năng lực sản xuất lớn, mạnh, có sức ảnh hưởng. Theo App Annie, có đến 4 công ty của Việt Nam nằm trong danh sách các công ty ngành game đứng đầu khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương về lượng tải game 2020.

Những cái tên quen thuộc như Amanotes, Sky Mavis đã làm nên dấu ấn của game Việt trên thị trường quốc tế. Hay Topbox, Trisoft là những cái tên đáng chú ý khi sở hữu hơn 100 triệu lượt tải game…. 

Xét trên bức tranh bao gồm cả những thị trường game truyền thống hay eSport, ta có thể thấy những bước đi tích cực hưởng ứng và đón đầu những tác động to lớn của game từ vị trí của những “người tiên phong” như VNG.

Khẳng định vị thế là Nhà phát hành hàng đầu, VNG nhận được sự tin tưởng vào năng lực của các ông lớn ngành game trên thế giới như Riot, Kingsoft,... để đưa những tựa game bom tấn như LMHT: Tốc chiến, Liên Minh Huyền Thoại và chế độ Đấu trường Chân lý,... tới cộng đồng game thủ Việt Nam. 

Tôi đã đọc các bài báo về VNG, thì điều họ luôn nhấn mạnh trong chiến lược phát triển doanh nghiệp là “Con người”. Tôi rất thích một chia sẻ của Founder & CEO VNG Lê Hồng Minh: "ở VNG, chúng tôi rất kiên nhẫn với việc phát triển và đào tạo con người”. Có lẽ vì thế, các bạn trẻ mới được trao quyền tự quyết nhiều hơn, và tự do sáng tạo, tự do phát triển để cuối cùng hướng đến mục tiêu chung là xây dựng một công ty Việt có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Mỗi năm, VNG tổ chức các hoạt động tuyển dụng nhân sự có quy mô lớn thu hút hàng ngàn đăng ký từ các bạn sinh viên.

Một thành tựu quan trọng khác của VNG chính là góp phần xây dựng cộng đồng thể thao điện tử Việt Nam, trở thành đối tác chính của Hiệp hội Thể thao Điện tử Việt Nam (VIRESA) tại SEA Games 31, tham gia vận hành và đưa VĐV thi đấu, giành 2 Huy chương Vàng cho đoàn Thể thao điện tử Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở thi đấu chuyên nghiệp, họ tổ chức các giải đấu eSports dành cho sinh viên cả nước giao lưu, học hỏi và tìm hiểu các khía cạnh đa dạng hơn của thể thao điện tử.

Ngoài VNG, SohaGame, VTCGame cũng đã bắt tay hợp tác cùng với rất nhiều các studio phát triển game tiếng tăm trong nước, chỉ tính riêng năm 2022, Google đã và đang hỗ trợ hơn 50 studio game Việt trên hành trình chinh phục thị trường quốc tế. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông, các công ty game Việt còn thành lập Hiệp hội các nhà phát hành và phát triển Game tại Việt Nam, gọi tắt là VGDA. Đầu tháng 4/2023, Cục Phát thanh truyền hình - Bộ Thông tin & Truyền thông cũng đứng ra tổ chức Ngày hội Game Việt 2023, kết nối các công ty game, đối tác trong & ngoài nước và cộng đồng yêu game. Đây là một sự kiện chưa từng có tiền lệ, và cho thấy một sự cam kết rất lớn từ chính phủ, các đoàn thể và các doanh nghiệp để chung tay đưa ngành game Việt Nam tiến xa hơn. Và đó cũng chính là lý do mà bản thân tôi đã và đang cảm thấy có rất nhiều niềm tin để gắn bó với nghề và với ngành của mình.

Có thể thấy, chơi game không chỉ mang lại cho chúng ta những giây phút giải trí thuần túy mà còn có nhiều lợi ích đáng kể cho tâm-trí-thể. Ngành công nghiệp game cũng đóng góp quan trọng cho nền kinh tế và tạo ra hàng ngàn việc làm cho người Việt. Ai mà biết được, những tựa game “made in Vietnam” trong tương lai hoàn toàn có thể tạo ra một cú hích về văn hóa Việt? Vì vậy, chúng ta nên có cái nhìn toàn diện hơn và đặt trọng tâm đầu tư chính xác để tạo ra những sản phẩm chất lượng và củng cố vị thế của ngành công nghiệp game Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trước khi tới được tương lai đó thì hiện giờ tôi cũng đã cảm thấy hạnh phúc bởi những tựa game giúp cho gia đình nhỏ của mình quây quần đầm ấm với những tiếng cười rộn rã mỗi cuối tuần.