[P2] Chuyện đời huyền thoại - Người “Đánh bại mọi thị trường” - Edward O. Thorp: Từ sòng bạc Las Vegas tới phố Wall

Người đàn ông “đánh bại mọi thị trường” Edward O. Thorp – Cha đẻ của trường phái đầu tư định lượng là người duy nhất khiến các Casino náo nhiệt nhất tại Las Vegas cho tới thị trường phố Wall phải kính nể. Ông cũng là người lập lên quỹ đầu tư định lượng đầu tiên trên thế giới -  Quỹ Princeton Newport Partners với thành tích đáng nể - tăng trưởng 409% chỉ trong một thập kỷ. Edward Thorp đã biến những quy trình dường như ngẫu nhiên thành những sự kiện có thể dự đoán, biến nghệ thuật dự đoán và xác suất thống kê thành một bộ môn khoa học cách đây nhiều thập kỷ trước khi phân tích định lượng trở thành xu hướng thống trị trên Phố Wall.

Bí quyết của ông là gì? Hãy xem tới cuối bài viết này nhé!

Edward quyết định đưa lý thuyết về sòng bạc của mình ra thử nghiệm thực tế tại Reno, Lake Tahoe và Las Vegas, Nevada. Trong trò chơi Blackjack, ông đã sử dụng hai công cụ là máy tính IBM 704 và công thức Kelly để hỗ trợ quá trình giải mã trò chơi. Sau khi nghiên cứu cẩn thận, ông đã đưa vào sử dụng hệ thống đếm bài (card counting) đầu tiên, hay còn gọi là Hệ thống số 10 - đây là một phát minh thông minh và hiệu quả, được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay. Sự sáng tạo và thông minh của ông đã thay đổi cách mà người chơi tài chính tiếp cận và hiểu về những trò chơi này. Ông đã giành được 11,000 đô la chỉ trong một ngày cuối tuần. Tin tức lan truyền nhanh chóng trong cộng đồng cờ bạc, đưa Thorp trở thành một người nổi tiếng đến nỗi một số casino đã cấm ông vào chơi. Nhiều sòng bạc cũng đã phải thay đổi luật chơi để những người sử dụng hệ thống đếm bài của ông không thể chiến thắng và lấy hết tiền của họ.

Sau này, ông đã chia sẻ kinh nghiệm của mình qua cuốn "Beat the Dealer" (Đánh bại nhà cái). Sách bán được hơn 700,000 bản - một con số khổng lồ và lọt vào danh sách sách bán chạy nhất của Thời báo New York. Điều này không chỉ thay đổi cơ cấu lợi nhuận của ngành công nghiệp sòng bạc mà còn tạo nền tảng cho Thorp xây dựng một trong những quỹ đầu cơ thành công nhất trong hơn nửa thế kỷ vừa qua.

Sau khi xuất bản sách, Edward vẫn tiếp tục công cuộc “phá đảo” các trò chơi khác tại sòng bạc - ngay sau blackjack chính là trò roulette. Một trong những ý tưởng Simon đã suy nghĩ từ thời trung học là trò Roulette làm gợi nhớ đến chuyển động của các hành tinh. Nên ông nghĩ rằng, nếu như có thể dự đoán các hành tinh đi về đâu thì ắt hẳn có thể dự đoán chuyển động của quả bóng roulette.

Ông lần đầu tiên tiết lộ về chiếc máy tính đeo người và khả năng dự đoán thành công roulette trong ấn bản thứ hai của “Beat the Dealer”. 

Sau blackjack và roulette, Edward cùng những người bạn của ông tiếp tục càn quét sòng bạc với trò chơi khác như baccarat và đều thành công với phương pháp đếm bài.  Vẫn chưa thỏa mãn với thành công tột đỉnh trên sòng bạc, Edward Thorp tiếp tục tham gia vào thị trường chứng khoán. Ông đã dùng số tiền thắng được từ sòng bạc và bán sách để đầu tư vào cổ phiếu nhưng lại mù tịt về thị trường và không còn gặp may nữa. Điều này lại càng thúc đẩy ông trong việc chinh phục thị trường này - liệu các phương pháp đánh bại các trò may rủi có mang lại lợi thế cho Edward trên đấu trường “cờ bạc” lớn nhất Trái Đất hay không? 

Có vẻ như chỉ có đỉnh cao của thị trường tài chính mới có thể giúp ông thể hiện hết sự thông minh vượt trội của mình. Edward Thorp sử dụng kiến thức để thống kê và phân tích, qua đó tìm ra những điểm bất thường trên thị trường chứng khoán. Chính điều này đã dẫn tới sự ra đời của Delta Hedging (mục đích để loại bỏ sự biến động thị giá), cũng như tạo ra thứ mà ngày nay được gọi là công thức Black-Scholes.

Năm 1969, ông thành lập quỹ Princeton Newport Partners, là quỹ đầu cơ định lượng đầu tiên trên thế giới

Tại phố Wall, ông đã kiếm được hàng trăm triệu USD bằng khả năng toán học thiên tài. Ra đời năm 1969, quỹ Princeton Newport Partners của Thorp được coi là quỹ đầu tư định lượng (tức sử dụng thuật toán để tự động giao dịch) đầu tiên của thế giới. Trong ngần ấy năm điều hành quỹ đầu tư, ông đã liên tục nghiên cứu mới và sử dụng các thuật toán để phân tích các thị trường giao dịch, trong đó nhiều phần được làm tự động. 

20 năm trôi qua mà không có quý nào quỹ của ông thua lỗ, từ số tiền 1,4 triệu USD ban đầu giờ đã lên tới 275 triệu USD, đạt mức lợi suất cao hơn gấp đôi so với tốc độ tăng trưởng của chỉ số S&P 500. Có thể nói những kỹ năng siêu việt về toán học, định giá quyền chọn và những chiếc máy tính đã đem đến cho ông lợi thế khổng lồ so với các nhà đầu tư khác

Những gì mà Thorp đã làm được mang đến cho ông danh hiệu "người đỡ đầu" của nhiều trong số những nhà đầu tư vĩ đại nhất thế giới. Warren Buffett, bạn chơi bài thân thiết của Thorp, khuyên các nhà đầu tư trong quỹ đầu cơ đầu tiên của ông hãy chuyển sang quỹ của Thorp. Edward O. Thorp cũng đã gây nhiều ảnh hưởng tới những nhà đầu tư thuộc hàng lớn nhất thế giới sau này như Bill Gross, Ken Griffin,... bằng những tài liệu, sách do ông viết.

Không chỉ nổi tiếng trong giới toán học và đầu tư, ông còn nổi danh là một người chồng, người bố mẫu mực luôn hướng mình về gia đình sau ngày dài lao động vất vả. Sau này, khi đang ở trên đỉnh của thành công, Thorp đã quyết định gác thời gian cùng vợ đi du lịch vòng quanh thế giới và vui đùa cùng con cháu. Những đứa cháu của ông hiện nay cũng đều đang học ở MIT.

Edward O. Thorp cũng đã xuất bản rất nhiều cuốn sách để chia sẻ kinh nghiệm của mình như:

Gần đây trong một bài phỏng vấn với Forbes, mặc dù không tiết lộ quá nhiều về hệ thống riêng của ông nhưng Thorp cũng đã mở rộng lòng chia sẻ một số kinh nghiệm đầu tư cho những nhà đầu tư mới:

Edward Thorp luôn coi thị trường chứng khoán giống như sòng bạc và cách đầu tư của ông cũng ít nhiều mang phong cách như hồi ông ở Las Vegas. Theo quan điểm của ông "Bất cứ trường phái nào kiếm ra lợi nhuận cũng đều đáng để học hỏi".

Phương pháp của bạn không cần phải đúng với tất cả. Edward Thorp không bao giờ cố gắng đầu tư vào tất cả mọi thứ vì ông đủ thông minh để biết được những hạn chế của mình cũng như sự nguy hiểm của việc tự tin quá mức. 

Trên thị trường Mỹ có hàng ngàn mã cổ phiếu và Edward Thorp chỉ cần hệ thống đầu tư của mình chạy hiệu quả trên vài trăm mã cổ phiếu là đủ rồi. Ông cực kỳ thông minh nhưng không hề ảo tưởng về trí tuệ của mình, một điều nên học hỏi đó là “biết khi nào nên dừng lại”. Hiếm có thiên tài nào trên thế giới lại có được sự tự chủ và ý thức kiềm chế lớn đến như vậy.

Đầu tư chứng khoán đòi hỏi sự đương đầu với sự không ổn định của thị trường. Thay vì tránh xa khi thị trường căng thẳng, nhà đầu tư thông minh nên nhìn nhận giai đoạn giảm giá như là cơ hội đầu tư. Ông cho rằng nhà đầu tư không nên để tâm lý thị trường làm ảnh hưởng quá mức, mà thay vào đó, họ nên định hình phong cách tiên lượng về giá trị của riêng mình trên cơ sở kiểm chứng sự kiện một cách chắc chắn và hợp lý.

Ở một khía cạnh khác, thị trường đôi khi chao đảo bất thường, nhưng thay vì sợ hãi trước sự bất ổn, nhà đầu tư có thể tận dụng cơ hội để mua vào khi giá thấp và bán ra khi giá cổ phiếu vượt lên trên giá trị thực.

Hy vọng hai phần của bài viết đã phần nào giúp các bạn hiểu thêm về cuộc đời của một nhà toán học, một huyền thoại đầu tư phố Wall - Edward O. Thorp. Chưa bao giờ tôi viết về cuộc đời của một nhân vật lớn dài như dành cho ông. Bởi vì tôi tin rằng ngay từ trong những mẩu chuyện cuộc đời của Thorp sẽ luôn để lại cho các bạn nhiều suy ngẫm. Chắc chắn những kinh nghiệm quý báu của ông sẽ là kim chỉ nam cho rất nhiều nhà đầu tư sau này.