Chungking Express: Chuyện tình yêu lãng mạn, chuyện hợp tan đau lòng

Hầu hết ai trong mỗi chúng ta cũng đã từng rơi vào lưới tình, chìm đắm trong vẻ đẹp lãng mạn của nó, để rồi thấy bản thân mình thật hạnh phúc và cũng làm cho người mình yêu thấy hạnh phúc, và rồi có thể may mắn chúng ta sống trọn đời bên nhau, hoặc không, chúng ta thất tình, đau khổ và mang trong mình những kỉ niệm về một mối tình cũ chẳng thể nào quên. Dù có hạnh phúc hay khổ đau, có chìm đắm trong men ngọt ái tình hay khổ sở vì chuyện hợp tan thì những mối tình đi qua ta cũng thật đẹp, phải không nào? 

Đem hết tất cả mớ cảm xúc của chuyện tình lãng mạn, của chuyện hợp tan đau lòng ấy lên màn ảnh, bằng một sự rời rạc, ngẫu hứng nhưng “đủ” để người ta thấy bản thân mình trong đó, Vương Gia Vệ đã chinh phục khán giả bằng Chungking Express, bằng những câu chuyện tình mà ta khó lòng có thể quên.

Ý tưởng về Chungking Express hay Trùng Khánh Sâm Lâm đến vào một thời điểm khá thú vị trong sự nghiệp của Vương Gia Vệ. Theo đó, khi ông đã dành một thời gian dài để hoàn thành hậu kỳ cho tác phẩm lớn Ashes of Time, đạo diễn họ Vương bắt đầu cảm thấy choáng ngợp và kiệt sức đến mức ông muốn tạm dừng và giải tỏa đầu óc bằng cách làm một việc gì đó nhỏ, gần gũi, dễ dàng hơn. Điều này thôi thúc ông tập hợp những người đồng hành cùng mình và quay Chungking Express trong vài tuần ngắn ngủi với kinh phí hạn hẹp trước khi quay lại tiếp tục với Ashes of Time.

Trong bất kỳ ngày nào, mỗi người tiếp xúc với hàng chục, nếu không muốn nói là hàng trăm người khác nhau. Họ đơn giản chỉ là những người đàn ông và phụ nữ mà chúng ta đi ngang qua trên phố. Không có tương tác nào ngoài việc thỉnh thoảng chạm mắt. Tuy nhiên, hãy nghĩ rằng, mỗi khuôn mặt ẩn chứa một câu chuyện cuộc đời. Có bao nhiêu câu chuyện trong số đó giống nhau, và bao nhiêu câu chuyện thực sự độc đáo? Đây là trọng tâm của Chungking Express .

Vị đạo diễn họ Vương tin rằng, trong khi câu chuyện kể của mỗi người có một tỷ lệ phần trăm các yếu tố đơn lẻ, thì luôn có một điểm chung nhất định nằm dưới cái rộng lớn là "trải nghiệm của con người". Các khía cạnh của cuộc sống chia thành những khuôn mẫu thường được lặp lại, cho dù đối tượng là một tay xã hội đen Hồng Kông, một nông dân Nga hay một doanh nhân người Mỹ.

Chungking Express kể hai câu chuyện không liên quan về hai sĩ quan cảnh sát khác nhau đem lòng yêu hai người phụ nữ khác nhau. Câu chuyện đầu tiên về viên cảnh sát 223. Anh bị bạn gái chia tay vào ngày Cá tháng Tư. Nghĩ rằng đó là một trò đùa, anh mua những hộp dứa có hạn sử dụng vào ngày 1 tháng 5, cũng chính là sinh nhật của anh. Nếu sau đó, May - bạn gái của anh không quay lại, 233 sẽ cho rằng tình yêu của họ đã hết. Cuối cùng, quả thật cô ấy không quay lại, nhưng 233 lại rơi vào lưới tình với một tay buôn ma túy, cả hai qua đêm với nhau mà không nói chuyện nhiều, chỉ đơn giản là cảm nhận được đối phương cùng tồn tại trong cùng một không gian. 

Câu chuyện thứ hai về cảnh sát 663. Gần đây, anh đã chia tay với bạn gái là một tiếp viên hàng không. Faye phải lòng 663 khi anh thường xuyên lui tới nhà hàng mà cô làm việc. Cô đã lẻn vào căn hộ của anh để trang trí lại và dọn dẹp với hy vọng làm 633 vui lên. Khi bắt gặp Faye trong nhà, 633 không những không tức tối mà còn hẹn hò với cô. 

Hai câu chuyện này nối tiếp nhau, với câu chuyện đầu tiên chiếm khoảng 40 phút và câu chuyện thứ hai chiếm một giờ cuối cùng. Ban đầu, đạo diễn họ Vương có ý tưởng cho câu chuyện thứ ba, nhưng quyết định chỉ tập trung vào hai câu chuyện trước đó. Điều này đã tạo nên một cấu trúc thú vị mà hiếm có một bộ phim nào khai triển được.

Ảnh hưởng từ tinh thần làm phim theo trào lưu Làn sóng mới của Pháp, các tác phẩm của Vương Gia Vệ đều cho thấy vẻ tự nhiên trong từng diễn biến. Ở Chungking Express điều này được cho là thể hiện rõ ràng nhất. Bạn đầu, với những góc quay nhập nhằng, những cú lia máy ngẫu hứng cùng tiếng nhạc dồn dập và cảnh những khuôn mặt khác nhau lần lượt xuất hiện trên màn ảnh có thể khiến cho người xem dễ dàng nhầm lẫn, không nắm bắt được câu chuyện, thế nhưng khi đã bám sát vào nhân vật, người xem lại khó có thể dứt ra khỏi “mê cung” cảm xúc của vị đạo diễn tài ba này.

Chungking Express bao gồm hai câu chuyện khác nhau nhưng chúng có cùng điểm chung là đều gợi lên cảm giác cô đơn mãnh liệt, chúng quét qua các nhân vật như một làn sóng thủy triều khi họ ở tuổi đôi mươi và khi họ sống trong một thành phố đông đúc, nơi bị bao vây bởi mọi người nhưng họ lại thực sự không có kết nối với bất kỳ ai.

Có thể thấy, các nhân vật trong tác phẩm của Vương Gia Vệ đều “sở hữu” trong mình nỗi cô đơn, mà tiêu biểu nhất, có lẽ phải kể đến viên cảnh sát 223. Anh ta đinh ninh rằng, bạn gái sẽ quay lại với anh mà không chấp nhận sự thật rằng rằng cô ấy đã có người đàn ông mới. Để rồi, ôm hy vọng mù quáng, anh mua hết đống dứa hộp (loại trái cây yêu thích của May) có hạn sử dụng vào ngày 1 tháng 5 như một phép thử xem liệu tình yêu đã mất của anh có quay trở lại với anh hay không. 233 đưa ra tối hậu thư bất thành văn cho May: nếu cô ấy không gọi điện trước khi anh ăn hết dứa, anh ấy sẽ chấp nhận rằng mối quan hệ đã kết thúc. Theo triết lý của anh, tình yêu cũng giống như trái cây đóng hộp, có hạn sử dụng nhất định.

223 thường có những đoạn độc thoại kỳ quặc lấy cảm hứng từ những nhân vật chính si tình trong tiểu thuyết của Haruki Murakami, anh đặt đồng hồ bấm giờ cho nỗi đau của chính mình. Sự đau lòng ấy cũng giống như mối quan hệ thất bại của anh, có ngày hết hạn. Nó không thể tồn tại mãi mãi. Khi anh ngấu nghiến những chiếc Big Mac, đống dứa đóng hộp và chạy nước rút qua những sân bóng chày trống để ngăn mình khóc, anh đang tìm ra phương pháp chữa lành chính mình.

Hay cũng giống như viên cảnh sát đồng nghiệp của mình, 663 đứng ngồi không yên khi chờ đợi tin tức từ người yêu cũ. Anh ấy nói chuyện với một chiếc giẻ rửa bát nhỏ giọt, bảo nó đừng khóc nữa. Tương tự như thế, 633 tâm sự với cả những con thú nhồi bông cũ của bạn gái bị bỏ lại trong căn hộ, thế nhưng chúng cũng không trả lời cho những suy nghĩ của anh… Khi thể hiện cảm xúc của mình lên những đồ vật vô tri vô giác nằm rải rác trong căn hộ của mình, 633 bày tỏ niềm khao khát của chính mình đối với người yêu cũ. Anh vẫn luôn không ngừng hy vọng cô sẽ quay trở về và khỏa lấp nỗi cô đơn của anh. Tuy nhiên, tình yêu vẫn luôn là những biến số bất ngờ và khi một chuyện tình kết thúc, thật khó để quay lại như lúc đầu. Người bạn gái tiếp viên ấy cũng không trở lại. Khi đối mặt với sự cô đơn kéo dài, cũng giống như chứng nghiện chạy nước rút của cảnh sát 223, 633 tìm thấy lối thoát cho nỗi buồn của mình.

Khác với sự cô đơn đến từ chuyện thất tình của hai viên cảnh sát, nỗi cô đơn của cô gái tóc vàng bí ẩn lại theo kiểu khác, cô ta lúc nào cũng đeo kính râm, mặc áo mưa. Những thước phim về cô ta cứ rung giật nhưng không biết trong lòng cô có rung giật không? Cô ta đề phòng thời tiết như sợ rằng nó sẽ làm đau mình, cô tự ngăn cách mình với thế giới bên ngoài và thấy mình an toàn trong đó. Nếu 233 và 633 ưa thích tâm sự với những vật vô tri hay độc thoại với chính bản thân mình thì cô nàng Midnight express này hoàn toàn không có nhu cầu kể lể với bất kỳ ai, cô phong tỏa tất cả những gì để người ta có thể biết về cô.

233 đã nghĩ thế khi anh bắt gặp cô. Anh cho rằng cô thuộc về loại thứ 3 dù rằng chính xác thì cô ta là tội phạm. Dù thất tình hay là tội phạm thì nỗi cô đơn của cô nàng Midnight Express lại không thuộc loại nào trong cả 3 loại trên. Liệu đó có phải tột cùng của cô đơn không, khi mà nỗi cô đơn thậm chí còn không được định nghĩa, cũng chẳng rõ mình cô đơn vì cái gì, không muốn thoát ra ngoài cô đơn vì không biết cái gì sẽ chờ mình phía trước.

Điểm đặc biệt trong Chungking Express là cách mà Vương Gia Vệ để cho các nhân vật của mình mang số hiệu thay vì tên riêng, mang kính đến để giấu đi phần nào khuôn mặt thật,... Ông đã chủ ý khắc họa chân dung đám đông cô đơn trong thành phố sáng đèn, vội vã, náo nhiệt của mình. 

Những người ấy, họ có thể xuất thân khác nhau, làm nghề khác nhau nhưng dưới thế giới ngầm của thành phố, giữa rượu, ma túy, thuốc phiện; họ đều trở thành những con rối lạnh lùng đi qua màn hình, tuyệt nhiên không cảm xúc. Chúng ta bắt gặp một thành phố hừng hực khí thế về đêm qua những bàn tay thoăn thoắt đếm tiền, những cánh cửa nhà chứa mở ra, khép vào nườm nượp, những đôi giày đủ loại đan nhau qua những con hẻm tối. Đó là cuộc sống hối hả đang trôi đi và con người đôi khi mắc kẹt với nỗi cô đơn của chính mình ở một góc nào đó.

Không những vậy, cái tài của vị đạo diễn họ Vương khi khắc họa một Hồng Kông đầy cô đơn ấy còn được thể hiện qua việc ông xây dựng và biểu lộ nội tâm của nhân vật. Đằng sau những bộ trang phục điệu đà, kiểu cách, sang trọng của từng nhân vật là những khuôn mặt lạnh lùng, những nỗi đau và cảm giác trống vắng đến trần trụi dưới cái bóng vĩnh hằng của sự cô đơn.

Dù hầu hết bộ phim nói về chuyện thất tình và những sự cô đơn bất tận thì len lỏi đâu đó, người xem vẫn cảm nhận được sức mạnh bền bỉ và mãnh liệt của tình yêu mà Vương Gia Vệ muốn truyền tải. Nếu câu chuyện đầu tiên trong Chungking Express kể về giai đoạn đau buồn của một cuộc chia tay và sự phục hồi cuối cùng mà một người chắc chắn phải trải qua sau đó, thì câu chuyện thứ hai lại nói về việc phục hồi bằng cách học yêu lại. 

Trung tâm của nửa sau bộ phim cũng là một trong những cảnh quay hay nhất của điện ảnh Hồng Kông thập niên 90 là khi Faye nhìn người mình yêu uống một tách cà phê. Xung quanh họ, thế giới đầy rẫy những người di chuyển vội vã. Tuy nhiên, đối với Faye, thời gian gần như đứng yên. Cho dù mọi thứ xung quanh cô ấy di chuyển nhanh như thế nào, trong mắt Faye vẫn chỉ có 633. Đó là bức ảnh ghi lại cảm giác yêu và say đắm một ai đó. Cô nhìn anh chằm chằm một cách khao khát trong khi thế giới xung quanh cô tiếp tục vội vã.

Việc Faye đột nhập vào căn hộ của 633 cũng được coi là một khoảnh khắc tuyệt vời trong bộ phim nhằm miêu tả về tình yêu. Faye hành động một cách khó hiểu nhằm cố gắng thu hút sự chú ý của 633 cũng như để đến gần hơn với người cô thích. Khi Faye sắp xếp lại căn hộ, dọn dẹp nó và làm mới đồ đạc của 633, cô đã giúp anh ấy vượt qua nỗi đau nhưng cũng phần nào cố gắng thu hút anh ấy, mặc dù theo cách đặc biệt rất riêng. Hành động của Faye không có nhiều ý nghĩa, nhưng tình yêu không nhất thiết phải có ý nghĩa. Đối với Faye, nó đột nhiên xuất hiện và xâm chiếm cuộc sống của cô. Đối với viên cảnh sát 663, tình yêu dường như đã trở thành quá khứ, nhưng Faye đã đưa nó quay trở lại bằng cảm xúc và tình yêu chân thành thành của chính mình. Tình cảm của Faye dành cho 633 còn cho độc giả thấy rằng, khi kết thúc một mối quan hệ, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu một mối quan hệ mới và tình yêu thì có muôn hình vạn trạng, nó được biểu đạt theo nhiều cách khác nhau, chỉ là bạn có thể cảm nhận được nó hay không mà thôi.

Chungking Express là một bộ phim thất tình, nơi mà các nhân vật nam trung tâm đều phải trải qua những mối quan hệ hợp tan đau lòng. Họ thậm chí còn cảm thấy tuyệt vọng và đau đớn trong trò chơi tình ái của chính họ. Tuy nhiên, thật may mắn khi những nỗi đau ấy đều có thể chữa lành, dù bằng cách này hay cách khác. Viên cảnh sát 223 tìm thấy niềm an ủi trong một vài điều đơn giản: một cuộc chạy bộ dài, một bữa ăn thịnh soạn, hai bộ phim xem trong phòng khách sạn vào đêm muộn, buổi tối im lặng với một người lạ mặt gần gũi… Còn viên cảnh sát số 633 được chữa lành bằng cách lại tìm thấy tình yêu - một tình yêu hoàn toàn khác với tình yêu mà anh ta đã từng thương tiếc trước đó. Với sức mạnh ấy, 633 hoàn toàn có thể buông bỏ và bước tiếp. Khi gặp lại người yêu cũ ở cửa hàng tiện lợi, anh không hề khó chịu. Cô ấy ở với người khác, và sau đó, anh ấy cũng vậy.

Có thể nói, tác phẩm của Vương Gia Vệ đã khắc họa rất rõ những đau khổ và cô đơn sau những chuyện tình không thành. Những nhân vật thất tình từ đó mà có những cách xử lý tâm trạng  khác nhau. Một số nhanh chóng quên đi những người đã đi qua đời họ, một số khác chấp nhận ôm nỗi đau và gặm nhấm đến mục nát, một số khác tiếp tục phát triển các mối quan hệ mới, tìm thấy sự mãn nguyện lãng mạn mà ở mối quan hệ trước không có… Dù được chữa lành bằng cách này hay cách kia thì điều quan trọng là họ vẫn tiếp tục hướng về phía trước. Đôi khi, họ có được những bài học từ mối quan hệ thất bại của mình, nó như một chất xúc tác giúp họ thay đổi bản thân hay thậm chí là cảm nhận được nỗi đau của sự tan vỡ, thế nhưng có một điều chắc chắn rằng, những mối quan hệ đổ vỡ ấy không quyết định được sự lãng mạn trong những mối quan hệ khác của họ trong tương lai.

Theo một cách nào đó, khi đến với Chungking Express, người xem sẽ có trạng thái giống như đang yêu và cảm giác như đang hồi phục sau một điều gì đó đen tối và khủng khiếp lắm, để rồi cuối cùng họ tìm thấy một xúc cảm tươi mới và tuyệt vời. 

Chungking Express là một bộ phim lãng mạn mà mỗi lần xem, bạn có thể đúc kết được những cảm nhận và suy nghĩ khác nhau. Vương Gia Vệ đã thực sự thành công khi tập trung khắc họa rõ nét cảm xúc của nhân vật và cho phép nó “lây lan” đến xúc cảm của những người theo dõi tác phẩm của ông. Nếu bạn chưa từng yêu, đã từng yêu hay chuẩn bị bước vào tình yêu, tin rằng, bộ phim này sẽ đều phù hợp với bạn!