Chúng ta hiểu nhau vì lời

Chúa nói: "Nhìn mà xem, loài người kia đã cùng chung một tiếng nói. Và nếu như thế thì chẳng có gì mà chúng không làm được."

Sau trận Đại Hồng Thủy, con cháu của Noah tiến về phía Đông tới vùng đất Shinar. Họ cùng nhau nói một thứ tiếng, dựng nên một thành phố, lúc ấy gọi là Babylon và tòa tháp Babel với mong ước chạm tới thiên đường và được ngang hàng với Chúa trời.

Vì thái độ xấc xược đó, Chúa đã "ban cho" loài người một đặc ân, Ngài xuống trần và làm cho bọn chúng nói nhiều thứ ngôn ngữ khác nhau,khiến cho chúng bối rối. Trong quá trình xây tháp Babel, con người vì tranh cãi quá nhiều mà ngọn tháp mãi chưa xây xong. Và rồi vào một đêm nọ, mưa to gió lớn từ trên trời giáng xuống cuốn phăng ngọn tháp ấy vào hư vô.

Đó là một trong những truyền thuyết kể về sự ra đời của ngôn ngữ, cũng là câu trả lời cho câu hỏi đầu tiên tôi được hỏi ở đại học.

Cách đây 150.000 năm, loài Homo sapiens, tổ tiên của loài người hiện đại đã từng sống khắp vùng Đông Phi, nhưng ở thời điểm đó, còn có Homo habilus, Homo erectus, Homo heidelbergensis cùng chung sống trên Trái Đất. Những hóa thạch còn sót lại cho thấy cấu tạo thanh quản của những loài này gần với các loài linh trưởng khác hơn là con người.

Ngôn ngữ là một phương tiện giao tiếp phức tạp và đặc biệt khiến chúng ta khác với các loài động vật.

Trên thực tế trong cuộc đụng độ đầu tiên giữa Sapiens và Neanderthals, loài chiến thắng là Neanderthals. Cách đây khoảng 100.000 năm, khi những nhóm người Sapiens lần đầu tiên tới vùng Levant phía đông Địa Trung Hải - lãnh thổ của Neanderthals, khí hậu khắc nghiệt và dịch bệnh đã khiến họ không thể tồn tại quá lâu.

Phải đến hơn 30.000 năm sau đó, loài sapiens mới bắt đầu cuộc di cư khỏi châu Phi lần thứ hai, tới châu Âu và châu Úc. Đó chính là sản phẩm của Cuộc Cách mạng nhận thức, quá trình đã thay đổi cách tư duy và giao tiếp của loài người.

Trước đó có thể loài người đã giao tiếp với nhau và có vốn từ vựng riêng, bằng những cách thức hết sức thô sơ và lạc hậu. Các loài vật cũng giao tiếp với nhau, kể cả loài côn trùng như con ong cái kiến. Một con khỉ có thể nói với đồng loại rằng:"Ê cẩn thận, có con sư tử đằng kia!" và tất cả bọn chúng sẽ trèo tót lên cái cây. Một con vẹt có thể nhại lại tất cả những gì Albert Einstein nói (mặc dù nó chả hiểu gì đâu, thề có Chúa). Cái chúng ta hơn ở loài vật không phải là thứ âm thanh chúng ta phát ra hàng ngày, cá voi và cá heo còn tạo ra được âm thanh mà ta không nghe nổi. Vậy điều gì khiến ngôn ngữ của chúng ta đặc biệt đến thế?

Câu trả lời được nhiều người đồng ý nhất là ngôn ngữ của chúng ta được dùng hết sức uyển chuyển. Chỉ với một số lượng hữu hạn các kí tự và âm thanh, chúng ta có thể tạo ra vô hạn các từ và câu, và mỗi câu đó lại có một ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Một con khỉ có thể nói với đồng loại rằng:"Ê cẩn thận, có con sư tử đằng kia!" Nhưng một con người sẽ nói với đồng loại của cô ấy rằng: "À, sáng nay ở gần bờ sông tôi nhìn thấy một con sư tử đang lần theo dấu vết của một đàn bò rừng." Bằng ngôn ngữ, cô ấy có thể dễ dàng mô tả chính xác địa điểm và cùng đồng loại thảo luận chiến lược để xua con sư tử và săn bò.

Một lí thuyết khác cho rằng sự tiến hóa của ngôn ngữ là kết quả của quá trình chia sẻ thông tin về thế giới xung quanh. Theo thuyết này, loài người là loài động vật mang tính bầy đàn, họ phải cùng nhau hợp tác để sinh tồn và sinh sản. Ngôn ngữ phát triển là do loài người ngồi buôn dưa lê với nhau. Không phải chỉ về sư tử hay bò rừng, họ nói chuyện về "anh kia cặp với chị này, anh kia đập đánh chị này hay đứa này là đứa trung thực, đứa kia là thằng Sở Khanh." Kĩ năng giao tiếp của loài người giúp họ có thể buôn chuyện với nhau hàng giờ liền. Những thông tin quan trọng sẽ giúp các bầy sapiens mở rộng được lãnh thổ và tạo ra những mối quan hệ hợp tác bền chặt hơn.

Đó là lí do tại sao loài Homo sapiens đánh bật, tiêu diệt và đồng hóa được Neanderthals (mặc dù Neanderthals có não to hơn- không đồng nghĩa với việc thông minh hơn ahihi.)

_______________________

Ref:

Book of Genesis 11:1–9
A brief history of Mankind chương 2.