Today: Tôi vừa chơi coin 1 day later: Tôi = bị coin chơi
Người người nhà nhà đồn về cơ hội sinh lợi từ thị trường tiền điện tử. Báo đài lên bài viết về những triệu phú đầu tư crypto. Các đội nhóm nổi lên để hướng dẫn cách nghiên cứu cho newbie vào thị trường. Nhưng chưa nhiều bài viết đề cập đến những lỗi ngớ ngẩn có thể làm chúng ta mất tiền.
Thú thật, thị trường crypto là một tay chơi thứ thiệt. Cậu ta không thiếu cách để móc tiền từ ví của những gã khờ hay kể cả các chuyên gia. Mình cũng là nạn nhân của cậu ấy và phải đóng một số tiền học phí không nhỏ. Vì vậy, hãy xem đây là bài học lỏm của mình chia sẻ lại, để mọi người không phải trả những khoản phí “ngu” khi tham gia cuộc chơi mạo hiểm này nhé.

Crypto và 101 cách móc tiền

Niềm tin đặt sai chỗ

Thượng đế đã trộn một chút tính công nghệ, pha thêm tính kinh tế, tài chính để tạo nên thị trường crypto. Ấy là chúng ta tưởng vậy, chỉ có ngài mới biết lí do vì sao thị trường này lại ảo ma đến vậy.
Một thị trường mà tốc độ dịch chuyển cứ như tàu lượn, thông tin thì tuôn ra như thác. Có lẽ, bất kì F0 nào cũng sẽ có một khoảng thời gian khởi đầu đầy gian nan thách thức với thị trường crypto. Nhưng, một số người lại tìm đến cách khác dễ dàng hơn.
Một bộ phận nhà đầu tư vẫn mong muốn kiếm lợi nhuận mà chẳng phải đau đầu vì thị trường. Vì thế, họ liền tìm cho mình những người “dày dặn kinh nghiệm thị trường” để đặt niềm tin vào.
Thế, những chuyên gia này là ai ? Họ có thể là những youtuber, những tiktoker nổi lên với chủ đề về crypto. Ban đầu, họ sẽ giả danh như những người đi “trao giá trị” cho cộng đồng. Thời gian sau, bọn chúng liền lộ rõ bộ mặt khi bắt đầu hô mua, gọi bán. Hay một chiêu trò cao hơn, bọn chúng sẽ mở ra những nhóm kín để “cho kèo”. Và không ít người đã chịu chi để có một vé tham gia. Có nhóm thu vài trăm USD, nhưng có cả nhóm còn thu đến cả 5000$.
Bắt được 1 ông lùa gà này
Bắt được 1 ông lùa gà này
Nhưng mà, đây là đời. Không làm thật thì làm gì có cái mà ăn. Cho đến khi mùa tăng trưởng qua đi, những nhà đầu tư mới tá hỏa khi thấy các khoản đầu tư của mình chỉ giảm và giảm. KOL cứ lũ lượt biến mất. Những nhóm “tinh hoa” thì trấn an và đổ thừa rằng đó là vì thị trường. Đến lúc nhà đầu tư nhận ra, họ chẳng khác gì những chú gà nhỏ đã bị lùa vào chuồng trại.

Gửi tiền nhưng không vào túi mình

Vì crypto mang trong mình tính chất nổi bật nhất của blockchain: Sự phi tập trung. Do đó, các hoạt động (trừ trên sàn tập trung) trong giới crypto cũng gây ra không ít khó khăn, hay thậm chí là mất tiền.
Một trong những hoạt động làm cho không ít nhà đầu tư phải rơi nước mắt đó chính là gửi tiền. Thật ra, đây là một công việc khá đơn giản. Chỉ cần copy địa chỉ ví nhận, chọn token/coin gửi và nhấn gửi. Nhưng hình như vì quá đơn giản, mà nhiều người lại không để ý mà rơi vào trường hợp gửi nhầm địa chỉ.
Hành động trên có thể xảy ra vì nhiều lí do:
Copy nhầm địa chỉ ví
Chuột nhấn nhầm vào 1 ví khác trong danh sách đã gửi gần đây
Hoặc máy đã bị cài mã độc
Do địa chỉ ví trên blockchain có định dạng khá khó nhớ (Ví dụ 1 địa chỉ ví Metamask: 0x7a49148ed0c643BC36f9C994Ca714ea50eE477c7), nên thao tác nhập địa chỉ chuyển tiền phải thông qua hành động copy. Ngoài những lỗi chủ quan đến từ bản thân, các hacker có chiêu trò cài cắm một mã độc vào máy tính của người dùng, mỗi khi họ paste địa chỉ ví sẽ tự động bị đổi thành ví của hacker.
Ngoài ra, khi chuyển tiền từ ví phi tập trung (Metamask, Trust wallet,...) lên sàn tập trung. Những F0 cần lưu ý kiểm tra xem sàn đó có hỗ trợ token mình định chuyển hay không. Có tới hơn 20.000 token/coin trên thị trường hiện tại, các sàn chắc chắn không thể nào hỗ trợ toàn bộ số lượng trên. Nếu không may rơi vào trường hợp trên, bạn có 2 việc có thể làm: 1 là gửi ticket cho sàn để hỗ trợ, 2 là thắp hương nguyện cầu để số tiền đó về.
1 tip dành cho những ai mới tham gia vào cuộc chơi Defi. Nếu bạn vẫn còn lấn cấn với việc gửi/nhận token, hãy thử nghiệm với 1 khoản nhỏ trước khi thực hiện với toàn bộ số tiền của bạn. Nên nhớ, không ai ngoài bạn chịu trách nhiệm cho khoản tiền của mình, vậy nên cẩn thận là trên hết.

Coin this và coin that

Để code lên được nền tảng blockchain là rất khó, nhưng tạo 1 đồng coin lại không khó tẹo nào. Thông qua một vài bước, mất khoảng 5 phút là người dùng đã tạo được một đồng coin cho riêng mình. Cũng vì thế, vấn nạn coin giả, coin scam bắt đầu xảy ra.
Video hướng dẫn tạo một đồng coin
Video hướng dẫn tạo một đồng coin
Các coin giả được tạo ra với cơ chế mua được mà không bán được. Những đồng coin này sẽ được đặt tên gần giống với các coin mới được list trên các sàn. Lợi dụng sự fomo từ cộng đồng, lúc người dùng muốn mua sớm ở giá thấp để khiến họ mua phải “đống rác” này.
Để tránh được trường hợp trên, ta nên kiểm tra kĩ smart-contract (hợp đồng thông minh) của coin mình muốn mua. Mỗi coin trên mỗi blockchain sẽ có riêng cho mình một smart-contract.
Ngoài ra, vẫn còn 1 kiểu scam khác thông qua các đồng coin rác này. Đó là các scammer sẽ “gửi tặng” thẳng vào ví cho chúng ta một lượng coin, đồng thời, họ sẽ đẩy giá coin lên. Sau một giấc ngủ dậy, nhà đầu tư mở ví ra và thấy một túi tiền rơi vào đầu. Theo bản năng, họ sẽ bán ra để thu lại khoản tiền đó. 
Đó cũng chính là kịch bản mà scammer mong đợi. Ngay khi nút bán được bấm, lệnh bán được gửi đi. Nhà đầu tư đã cho phép kẻ lừa đảo truy cập vào ví của mình, theo đó, tài sản của họ cũng sẽ bị chuyển đi ngay lập tức. 
Lần tới, nếu có ví của bạn bị ai đó ném các túi tiền kiểu như trên vào. Cách duy nhất để xử lý là cứ để như vậy và đừng làm gì cả. 
Một đống rác "dán nhãn vàng" bị gửi vào ví mình
Một đống rác "dán nhãn vàng" bị gửi vào ví mình

Bị lộ dữ liệu

Theo lý thuyết, tài sản ở trong ví phi tập trung là của bạn. Chỉ mỗi bạn là người biết được “cụm từ bí mật”, chiếc chìa khóa duy nhất để truy cập vào ví. Không có nó, tài sản của bạn có thể xem là an toàn.
Nhưng vẫn có nhiều trường hợp người dùng vô tình lạm lộ cụm từ bí mật của mình. Nguyên nhân chính đa phần là do sự bất cẩn, đã để cho hacker thâm nhập vào dữ liệu trong máy tính cá nhân. 
Bằng cách cài cắm những mã độc trong các phần mềm lậu, các file được phát tán trên các group FB, Telegram (dưới dạng file sách, file video học miễn phí,...) Người dùng khi tải về đã vô tình mở cánh cổng để hacker truy cập vào toàn bộ dữ liệu trên máy của mình. 
Mới mua được cái ví lạnh, vui quá phải khoe ngay
Mới mua được cái ví lạnh, vui quá phải khoe ngay
Vậy thì, giải pháp ở đâu ? Đầu tiên, ta luôn phải đề cao bảo mật cho các thiết bị có thể truy cập vào ví của mình. Cảnh giác bất kỳ trang web hay phần mềm khả nghi nào. Và để chắc chắn hơn, hãy say bye với các phần mềm cracked.
Thứ hai, hãy cất giữ cụm từ bí mật ở một nơi an toàn. Chẳng hạn như viết ra giấy và cất vào tủ. Tốt hơn hết, đừng nên lưu ở bất kỳ file nào trên chiếc máy tính của bạn. 

Tóm lại, ta phải làm gì ?

Trên đây chỉ là những trường hợp nhỏ mà bản thân, và những người xung quanh mình đã từng mắc phải. Ngoài ra, vẫn còn vô kể chiêu trò để crypto có thể móc tiền từ túi của chúng ta. Nhưng vẫn có cách thức để ta có thể tránh, hạn chế rơi vào:
Đừng quá tham lam. Hãy nhớ câu thần chú “có làm thì mới có ăn”. Hầu hết các chiêu trò lừa đảo đều đánh vào lòng tham của chúng ta. 
Đề cao sự an toàn. Dẫu biết crypto là một thị trường mạo hiểm, nhưng mạo hiểm tất cả số tiền của bản thân thì quả là ngu ngốc. Trước khi làm bất cứ thứ gì, hãy tìm hiểu và thử với 1 khoản nhỏ trước.
Và quan trọng nhất. Đó là phải tích cực cải thiện kiến thức của bản thân. Thị trường luôn dịch chuyển và ta phải nhấc mông lên để chạy theo nó. Hãy chịu khó quan sát xung quanh, chắc chắn rồi ta sẽ rút ra được rất nhiều kinh nghiệm đấy