Cảm nhận sơ lược về tâm lý nhân vật Black Panther
Từ lâu nền công nghiệp điện ảnh luôn mang đến những hình ảnh mang tính biểu tượng về lục địa đen như một lục địa với sa mạc trải dài...
Từ lâu nền công nghiệp điện ảnh luôn mang đến những hình ảnh mang tính biểu tượng về lục địa đen như một lục địa với sa mạc trải dài , vùng đất của các loại thú hoang dã , chiến tranh , đói nghèo và bệnh AIDS (1). Nhưng Báo Đen ( Black Panther ) đã mand đến cho thị chúng quốc tế cái nhìn mới về nghệ thuật lấy cảm hứng từ châu Phi.
Với cốt truyện dựa vào chủ đề Afrofuturism - chủ đề về người châu Phi hoặc Mỹ gốc Phi và đưa ra các quan điểm giải quyết những mối quan tâm của người Mỹ gốc Phi trong bối cảnh khoa học kỹ thuật ở tương lai (2) , là chủ đề thường không phổ biến ở VN nên phim đã mang lại luồn gió mới cho người xem phim Việt . Nói cách khác , Báo Đen tái định nghĩa hình ảnh châu Phi, tiêu biểu là đất nước Wakanda như một nền văn minh cực thịnh với bề dày hơn cả nghìn năm (3) vượt trội hơn so với phần còn lại của thế giới chứ không còn là hình ảnh một châu Phi của sự hoang dã , đói nghèo , chiến tranh và những dịch bệnh chết người. Nền văn minh ấy bao gồm một chính phủ theo chế độ Quân chủ chuyên chế pha lẫn chế độ Tù trưởng cổ xưa , trong đó vua là nhà lãnh đạo và Hội đồng trưởng lão bao gồm những người có uy tín trong cộng đồng , cùng phối hợp với vua để quản lý cộng đồng (4) , một xã hội phân tầng rõ ràng , một nền khoa học - công nghệ cực kỳ tiến bộ vượt xa thế giới bên ngoài dựa vào Vibranium - cội nguồn sức mạnh của Wakanda , song song với nền khoa học - công nghệ tiến bộ đó là nền quốc phòng tân tiến được thể hiện xuyên suốt phim , mà có lẽ cả thế giới chỉ mới bắt đầu đuổi theo và chuyển mình nhanh hơn nhờ vào việc nghiên cứu công nghệ ngoài hành tinh của Chitauri , đặt Wakanda trong tình thế phải bước ra với thế giới. Dù mang trong mình một nền khoa học - cộng nghệ tiên tiến , một sự hào nhoáng của một nền văn minh cực thịnh , nhưng Wakanda luôn chọn phương pháp trung lập , ẩn mình với thế giới bên ngoài mà theo vua T'Chaka - đã ở quá lâu trong "đêm trường man rợ" của những kẻ "thực dân" , để tránh trường hợp công nghệ của Wakanda rơi vào tay người ngoài gây hậu quả khó lường, hiển nhiên nhất là cánh tay trang bị vũ khí làm bằng vibranium của Ulysses Klaue khi hắn chỉ với món vũ khí tự chế đó cũng gây khó dễ cho T'Challa trong việc vây bắt.
Nói đến T'Challa - nhân vật chính của Báo Đen , là một "người tốt giàu lòng nhân hậu" , khi được kế nhiệm trở thành vị vua tiếp theo do vua T'Chaka đột ngột qua đời trong vụ đánh bom mà Zemo chủ mưu, T'Challa phải Lễ đăng quang ở Thác chiến binh , nơi mà T'Challa bị tước đi sức mạnh để thể hiện sự bình đẳng như những người Wakanda khác, đã có được sự tín nhiệm của bốn bộ tộc , và sau đó đã giành được chiến thắng xứng đáng trước M'Baku của tộc Jabari , thể hiện quyền lực của T'Challa với tộc thứ năm. Sau khi được công nhận là vua của Wakanda, T'Challa được các thầy tu đưa đến Thành phố của người chết - nơi người Wakanda chôn cất và thờ phụng tổ tiên họ, để thực hiện nghi lễ cuối khi uống dung dịch gồm heart-shaped herb* để phục hồi lại sức mạnh của Báo Đen và gặp lại linh hồn của cha mình ở Djalia , ở đây có một trích đoạn thú vị khi T'Challa hỏi cha mình cách bảo vệ Wakanda và nhận được câu trả lời "You are a good man with a good heart. And it's hard for a good man to be king" (3). Quả thật câu nói đã phản ánh đúng thực tại và vấn đề mà vị vua trẻ đang đối đầu , cũng như cách mà T'Challa giải quyết mọi việc , khi anh mong muốn thực thi công lý càng nhanh càng tốt lên Ulysses Klaue - kẻ trộm Vibranium mà cha anh từng theo đuổi , để rồi thất bại trở về và mất uy tín với tộc Biên Giới , hay việc T'Challa sau khi biết được bí mật động trời của cha mình , dù khi Erik the Killmonger tìm đến để thách đấu anh , T'Challa có thể đơn giản chọn cho mình giải pháp khác , nhưng anh vẫn xem Erik như một người xứng đáng , một người ngang hàng anh với tư cách là thành viên của Hoàng tộc (3) , nên đã chấp nhận lời thách đấu. Ngoài ra T'Challa cũng tỏ ra rằng anh có phong thái trị vì khác với cha mình , được bộc lộ rõ nhất khi được Zuri kể về bi kịch và hành động của cha mình, cùng với quyết định mà ông đã lựa chọn vì Wakanda mà tạo ra Erik Killmonger ,dẫn tới việc khi được uống lại heart-shaped herb để được khôi phục sức mạnh và chữa lành sau khi được tộc Jabari cứu sống, T'Challa đã gặp lại cha mình ở Djalia một lần nữa , khi mà lần này anh tỏ ra giận dữ và thất vọng về những gì cha mình đã làm và cho rằng hướng đi của những vị vua trước là sai lầm , anh đã tự tuyên bố sẽ trở lại để lấy lại ngai vàng, củng cố Wakanda trên con đường mở cửa giao lưu , con đường mà chính anh đã lo sợ , T'Challa lo sợ rằng khi nền văn minh Wakanda giao lưu với các nền văn minh khác trên thế giới thì sự đồng hóa văn hóa sẽ xảy ra và người Wakanda không thể giữ được bản sắc văn hóa và truyền thống của họ , và cũng như cha anh, lo sợ rằng thế giới chưa sẵn sàng cho công nghệ Vibranium và sự đáng sợ của nó trong chế tạo vũ khí. T'Challa đã thấy được thế giới đang thay đổi rất nhanh , và Wakanda cần phải bắt kịp sự thay đổi nếu không muốn bị bỏ lại , việc mà cha anh đã làm lại càng củng cố hơn cho quan điểm của anh xét trên phương diện tình cảm cá nhân.
Nói đến vị vua trẻ nhân hậu T'Challa thì việc không nhắc đến Erik Killmonger là một thiếu sót , là nhân vật phản diện chính của Báo Đen , anh được khắc họa như một nhân vật bạo lực , thông minh ,kiên nhẫn và bất chấp mọi thủ đoạn để đoạt được ngai vàng . Erik cùng T'Challa là hai tính cách đối lập nhau cùng kế thừa tư tưởng của hai người cha là T'Chaka và N'Jobu , chỉ có điều về sau T'Challa được tự do lựa chọn được hướng đi của mình còn Erik thì vẫn mãi là đứa trẻ tội nghiệp bị trói buộc bởi số phận , một người con lạc lối , không quê hương .Có lẽ vì sự ám ảnh bởi cái chết của cha mình , Erik đã lựa chọn tiếp nối ý chí của N'Jobu và song song với đó là hun đúc sự mỉa mai với Hoàng tộc Wakanda nói chung và hoàng tộc Báo Đen nói riêng , con đường mà Erik đã chọn rất chông gai và nhiều khó khăn , như Erik đã nói ở đoạn anh đối chất với Hội đồng trưởng lão và Nhà vua anh đã giết rất nhiều "anh chị em" - những người mà Erik cho là cùng màu da và nòi giống , để có thể đến gặp được T'Challa - hiện thân cho sự hận thù của Erik , vì T'Challa là đại diện cho Báo Đen - kẻ đã giết chết cha mình . Hình ảnh của Erik trong phim cũng được đạo diễn miêu tả rất kỹ : cách mà anh lợi dụng Klaule để có thể trở về Wakanda , hay sự vô tâm khi ra tay với người bạn gái của chính mình ,ngay cảnh này ta có thể thấy dã tâm của Erik là rất lớn và không có gì có thể ngăn anh trở về Wakanda vừa để trả thù Báo Đen vừa để thực hiện ý chí của người cha .Hay là lần đầu khi Erik vừa tới cung điện và sau khi chiến thắng T'Challa : Erik đến như một người thuộc về thế giới bên ngoài , được giới thiệu như là kẻ đã giết được Klaule , tiếp tới khi Erik bày tỏ về ý tưởng như cha mình , rồi cuối cùng gây sốc cho mọi người bằng sự thật không thể chối cãi rằng mình chính là con trai của N'Jobu , bằng cách chứng minh mình có dòng máu Hoàng tộc và thách đấu tranh ngai vàng , Erik đã khôn ngoan ép T'Challa vào thế phải chối bỏ rằng mình không biết gì về câu chuyện này , để rồi chấp nhận lời thách đấu . Còn lần sau , khi đã chiến thắng T'Challa và giết chết Zuri trong Lễ đăng quang , cũng như hành động đốt hết Heart shaped herb trong Thành phố người chết để đảm bảo không có kẻ về sau sức mạnh Báo Đen, Erik tiến lên ngai vàng trong tư thế người chinh phục , sau khi chất vấn Hội đồng và đạt được sự đồng tình của trưởng tộc Biên giới , ngay lập tức Erik đã nhanh chóng triển khai ý tưởng của cha mình ,nhưng thất bại ngay sau đó bởi T'Challa . Cả ngay trong Lễ đăng quang , dù đã tẩn cho T'Challa một trận trước sự kinh ngạc của Hội đồng và Hoàng tộc , sự trả thù của anh cho "Uncle James" và hành động của Zuri có lẽ đáng nhớ hơn , Zuri vừa nợ vua T'Chaka mạng của mình , cũng vừa hối tiếc mà vì ông vua T'Chaka phải xuống tay với em ruột mình, và có lẽ cũng vì biết khi Erik lên ngôi thì ông cũng không thể sống yên lành được nữa , việc Zuri cản trở buổi Lễ nhưng cứu được T'Challa vừa sai trái vì ông đã phạm vào những phép tắc mà ông phải tuân theo , vừa sòng phẳng vì ông đã trả được "cái nợ" của mình , cho tới đoạn khi được uống dung dịch từ heart-shaped herb , anh đã không được tới Djalia như những vị vua hay các Báo Đen khác , mà được đưa về căn hộ nơi anh sống với cha , ở đó ta thấy rõ được Erik trong tâm hồn chưa hề lớn lên , anh vẫn mãi chỉ là một đứa trẻ nghịch ngợm tài liệu của cha anh và tiếp thu ý tưởng của ông , cả N'Jobu cũng khóc thương cho con trai mình vì Erik mãi mãi chỉ là kẻ lạ mặt bên ngoài Wakanda , cũng như sự trói buộc nghiệt ngã của số phận mà chỉ cho tới khi chết đi , anh mới được là người Wakanda tự do .
Người xem ngoài góc nhìn riêng về T'Challa và Erik Killmonger , thì còn được dẫn dắt bởi nhiều góc nhìn được nêu từ các nhân vật trong phim , nổi bật nhất là Everett Ross khi hắn khẳng định với T'Challa rằng Erik là người Mỹ , nhằm làm nổi bật hình ảnh người con không quê hương càng khắc họa rõ về sau , hay khi Everett mô tả Erik qua lí lịch trích ngang :"Erik Stevens. Graduated Annapolis aged nineteen, MIT for grad school. Joined the SEALs and went straight to Afghanistan, where he racked up confirmed kills like it was a video game. Started calling himself Killmonger. He joined a JSOC ghost unit, now these guys are serious, they would drop off the grid so they could commit assassinations and take down governments" (3). Everett miêu tả Erik như một tên tội phạm thông minh , thiện chiến và sẵn sàng làm mọi việc dơ bẩn để lật đổ các quốc gia nhưng sự thật không phải vậy , Erik chỉ khát khao bước theo ý tưởng của cha mình , chứ không phải một tên lính dơ bẩn đơn thuần chỉ là lật đổ các chính phủ .
Văn hóa châu Phi được miêu tả rất phong phú và được tổng hợp từ nhiều nền văn hóa có thật khác nhau (5) qua hình ảnh đất nước Wakanda có bề dày nghìn năm lịch sử , ngoài ra Black Panther cũng thể hiện rất rõ vai trò của người phụ nữ trong bộ máy chính phủ cũng như Hoàng tộc Wakanda - điều mà chúng ta có lẽ nên xem như một phần văn hóa trong phim . Có lẽ thú vị nhất với người viết là đội cận vệ thiện chiến Dora Milaje được truyền cảm hứng từ đội quân Dohamey Amazons trứ danh một thời .
Những làn gió mới mà phim mang lại đã tạo cho người viết một ấn tượng khó phai , nhưng những đoạn plot rời rạc như ban đầu Erik cùng phe với Klaue để làm gì , động lực gì đã thúc đẩy Everett bảo vệ Wakanda ? tại sao Erik dù có ghi chép cũng như bản vẽ về vị trí của Wakanda trên nhật ký của người bố nhưng lại cố khai thác đường trở về Wakanda qua Klaue ? hoặc các trường đoạn đánh nhau gay cấn bị xen kẽ bởi những scene cổ vũ rất khó chịu , hay các đoạn cut lộ liễu gây tụt mood giữa chừng .
Một số nguồn mà mình tham khảo hoặc trích dẫn :
(1) :https://www.theguardian.com/film/2018/feb/03/marvel-black-panther-chadwick-boseman-michael-b-jordan
(2) :https://sanyschan.wordpress.com/2017/11/24/afrofuturism-va-black-sci-fi-thuyet-vi-lai-chau-phi-cung-dong-truyen-vien-tuong-den/
(3) :http://marvelcinematicuniverse.wikia.com/wiki/Marvel_Cinematic_Universe_Wiki
(4) :https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B9_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng
(5) :https://qz.com/1210704/black-panthers-african-cultures-and-influences/
Chú thích :
* : thật ra heart-shaped herb mình tính dịch là cỏ hình trái tim nhưng xem phim thấy vặt trong hoa ra nên sợ sai sai
* : thật ra heart-shaped herb mình tính dịch là cỏ hình trái tim nhưng xem phim thấy vặt trong hoa ra nên sợ sai sai
Phim
/phim
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất