Cẩm nang chiến thuật khi mới đi làm
thành công chỉ đến với những kẻ đủ chuẩn bị - probably Ton Zhou.
Ba tuần đầu là kỳ trăng mật của bạn với công ty mới. Khi đó chúng ta làm quen môi trường, vui cười hớn hở, công việc trong mơ. Đùng 1 cái sau 5 năm sau bạn nhớ lại 3 tuần đầu của mình và che mặt xấu hổ.
Nhưng, tiên trách kỷ, để tôi một ông IT96 cận lùn đụt trũy từng nhảy việc lung tung, EQ thấp thị phạm cho bạn nhé.
Rất tiếc là tôi không rõ những ngành xã hội văn phòng ra sao, chỉ riêng ngành IT với kĩ thuật nói chung thì có một đặc điểm là: ... Dương thịnh âm suy, các đồng chí IQ cao nhưng EQ là ẩn số. .. Vì thế môi trường cũng ít tế nhị hơn

Ấn tượng đầu
Mục tiêu là nhớ mặt đồng đội, setup môi trường, trang trí không gian làm việc, thuộc lịch nhóm, quy mô dự án.
Thường thường người ta không quá yêu cầu bạn tạo ra thặng dư trong thời gian này.
Nhớ mặt, nhớ tên đồng nghiệp
Trong trường hợp PM/Mentor/HR đem con bỏ chợ ko giới thiệu bạn với ai; bạn não cá vàng người ta nói mà quên; quá đông người giới thiệu cùng lúc làm quá tải;.. thì bạn phải tự thân ra trận hỏi tên đồng nghiệp chung quanh.
Hạ sách: Đi từng bàn "Anh/chị/em tên gì? Nhà ở đâu? Có người yêu chưa?" như cán bộ về thăm bà con. Trung sách: "Dạ chào anh, em là Batman" cười cười hở 10 cái răng hỏi tên khéo. Thượng sách: hỏi tên họ thông qua người khác. Hãy chọn mặt gửi vàng một người, ồ anh bàn bên thân thiện này, dùng trung sách để biết tên ảnh. Sau đó hỏi ảnh từ từ tên những người khác, khi có việc thì "Dạ chào anh X, em là Y mới vào làm bên Z, có gì anh giúp em với ạ". nghe nó êm ru đỡ ngượng ngạo hơn.
Hỏi xong phải NHỚ nha, chứ trung sách thượng sách đã đời xong kêu nhầm cũng huề vốn. (;´д`)ゞ
Ăn trưa
Mấy ngày đầu, bữa ăn trưa là môi trường để mọi người quen mặt bạn, người ta thoải mái hơn, dễ làm quen hơn. Nói ít nghe nhiều, ai hỏi gì thì trả lời, ấn tượng ban đầu ở đây có lợi nhất là hiền lành, giữ mồm giữ miệng, không bỗ bã quá là được.
1 thằng khiêm tốn đấm 4 thằng tự cao mà..
Ngoài đời, đa phần tôi gặp mấy bạn mới hay dính mấy lỗi lặt vặt như thích khoe khoang, nói to, ăn uống lớn tiếng hoặc lộ luôn miệng khi nhai, vv.. Mấy cái này bạn làm lâu rồi thì người ta ít chú ý, nhưng mấy ngày đầu phải tém tém lại nhé, ấn tượng đầu quan trọng lắm đó.
Anh nào đấy hỏi quê tôi ở mô ? Ở đây có cái bẫy giao tiếp chán òm bạn hỏi lại quê ảnh khi không biết nói gì nữa. Thay vào đấy hãy: "Dạ ở Đà Lạt ạ, khi nào anh dắt chị nhà lên chơi nhớ hú em, đi hai về ba ( ͡° ͜ʖ ͡°)" . Vừa thả tín hiệu xem đồng nghiệp có cùng tần số không, vừa để mọi người kể cả bạn tự nhiên hơn (hoặc vô duyên hơn).
Giúp em trả lời những câu hỏi
Nếu công ty không có quy định hay tài liệu rõ ràng thì bạn vào thế phải hỏi người khác mới theo kịp công việc, nhưng:
Hỏi kí rì
Hỏi những thứ giúp tiết kiệm nhiều thời gian nghiên cứu như cấu trúc, phương hướng dự án, luồng dữ liệu, luồng xử lý,...giúp bạn có cái nhìn toàn cảnh dự án.
Hạn chế hỏi những cái nhỏ lẻ như hàm này, module, mục này có tác dụng gì...nhất là thứ có thể google/stackoverflow/wikihow thì càng không.
...à bây giờ còn có người anh em thiện lành chatGTP đang miễn phí nữa.
Mà chung quy lại, hỏi gì cũng cần luyện khoảng mấy quả cà chua pomodoro trước rồi hẳn làm phiền người khác. Cứ "dài quá bố tldr" là toang đấy, không đi xa trong ngành được.
Hỏi ai
Phần này tất nhiên là tùy vào tính cách/công việc mỗi người nữa.
Anh leader: mạnh dạn hỏi lúc ảnh giới thiệu dự án cho bạn, phần việc này em nên hỏi ai, nên làm việc cùng ai, nếu ảnh giỏi và nhiệt tình thôi cứ có việc bưng ra hỏi ảnh luôn.
Anh đồng nghiệp kế bên yêu dấu: hỏi anh này để biết nên hỏi ai, nếu anh này là người phụ trách phần đấy thì không còn gì tuyệt vời hơn (và anh này tự diễn biến tự chuyển hóa thành anh dưới).
Anh "đúng người": anh này hỏi gì cũng biết, code bạn đang viết ảnh lên cấu trúc, dự án bạn làm là ảnh đẻ ra chứ ai. Ưu điểm anh này là hiệu suất cao, hỏi sướng, người yêu (nếu có) còn ko hiểu bạn bằng ảnh. Nhược điểm là bạn có khả năng phải làm phiền ảnh thường xuyên, gặp phải người khó gần hoặc bận cái là xui luôn, mà thường anh rất bận (‾◡◝).
Hỏi khi nào
Tập trung những vấn đề kẹt lại và hỏi một lần ở những "khung giờ vàng" như trước khi nghỉ 35-45 phút, 9-10h sáng hoặc 15h chiều.
Đừng làm phiền lúc người ta say ke, đang/sau giờ nghỉ trưa. Giả sử còn 5 phút tan làm, bạn muốn đưa ra vấn đề cần 30 phút giải quyết thì bản thân phải đủ nhanh để né cú đấm của họ trước mới được.
Ko nhắn tin facebook, nhiều người rất ghét bị làm phiền lúc cuối tuần, sếp nhắn hối deadline họ đã cay rồi mà thằng gà mờ như bạn dám nhắn hỏi bài lúc này à?!
Mà nói chứ tôi đi làm lâu vậy cũng chưa thấy ai add nick đồng nghiệp (sai lầm 1) để hỏi bài (sai lầm 2) cuối tuần (sai lầm 3) cả. Một ngày đẹp trời nếu có ông đồng nghiệp nam nào làm vậy chắc tôi block ngay quá, mùi dầu ăn rất căng.
(đồng nghiệp nữ thì sao? Đồng nghiệp 5 ngày ngủ 3 hóm hỉnh đa tài sẵn sàng giải đáp tâm sự bất kể ngày đêm của chị em đây chứ sao)
Hỏi làm how
Mỗi ngày giới hạn bản thân chỉ được làm phiền người khác 2 lần là tốt nhất. Chú ý quan sát xem họ đang làm gì, nhiều người đang deepwork mà bạn vỗ vai một cái thôi là.. (╯°□°)╯︵ ┻━┻
Lúc hỏi nếu được hãy mang giấy bút theo, ghi lại vì nhiều cái cần ngẫm chút chứ không thể hiểu liền khi nói được.
Đừng mặc nhiên ai cũng PHẢI giúp bạn, kể cả khi team leader chỉ định bạn một mentor (người hướng dẫn), họ cũng có thể bất hợp tác, mặt nặng mày nhẹ đến bơ đẹp luôn, đừng khóc.
Luôn cảm ơn đầy đủ, nếu bạn là "khách hàng quen chỉ thiếu thẻ thành viên" của anh nào đó thì nên thi thoảng mời/pha cà phê giúp ảnh, biết điều.
Hỏi xong phải nhớ, hỏi đi hỏi lại 1 thứ cùng một người là tối kỵ. Giả sử anh đó ko legit lắm, hãy note lại và hỏi người khác, không nên đặt nghi vấn kiểu "Anh chắc chưa? Em cho anh nói lại lần nữa đấy".
Hỏi ở đâu
Chỉ nên hỏi ở công ty/chỗ làm việc, đi ăn trưa mà mang ra hỏi là kì lắm. Trừ khi bạn đặc biệt mời riêng anh đấy ra hỏi đề thì không nói, còn bình thường thì thôi, đừng mang việc ra khỏi văn phòng.
Tôi, đẹp trai(?), từng bị một bạn tâm sự hỏi tôi dự án khi đang "súng bên súng" trong WC. Đúng vậy, phòng thì rộng còn đứng cạnh nhau. Chán! (*≧︶≦))( ̄▽ ̄* )ゞ
(1-3 tuần sau)
Mục tiêu: biết việc, biết mình biết ta, không lộ điểm yếu.
Chống chỉ định: hồ hởi đề xuất thông tin ý kiến rác, tưởng nhầm abc là bạn thân, nói xấu đồng nghiệp, tham gia hẳn vào phe anh này chị kia vì "họ tốt với mình",...
Tự trân trọng ý kiến của bản thân
Fresher mình hay có tâm lý chứng tỏ bản thân rất mạnh để nhanh chóng được công nhận. Trong thời gian này chúng ta dễ "nhảy số" hơn, muốn phá đi xây mới, muốn đề xuất nhiều ý kiến hơn bình thường, điều này vừa là điểm mạnh vừa là điểm yếu.
Tâm lý thường sẽ mâu thuẫn với những người làm lâu hoặc lão làng cầu ổn, bạn không cảm giác được vấn đề này thì đưa ra ý kiến nào cũng dễ bị phản đối, kể cả khi ý kiến đó đúng.
(trừ trường hợp công ty tuyển bạn để làm hẳn một dự án hoàn toàn mới)
Bạn nhìn một thư viện, một template hay một phần mềm công ty đang dùng không vừa mắt? 2025 rồi ai lại xài cái đồ 1984 này? Tức mình bạn đề xuất ngay trong buổi họp dự án này cần refractor tái cấu trúc, áp dụng abc thứ bạn mới google sẽ mới hơn, đã hơn. Rồi leader hỏi bạn vài câu về nó, và không có sau đó luôn. .. Có thể ý kiến của bạn đúng, nhưng chưa tìm hiểu sâu hoặc thái độ abc mà bị bác, từ đây bạn cay và ghim ổng luôn, nhưng ở đây lỗi bạn nhiều hơn đấy.
Nếu bạn không muốn chỉ nói cho sướng miệng, hoặc muốn công ty áp dụng công nghệ mình vừa học, nên nghiên cứu trước đã. Bạn hiểu dự án chưa, ứng dụng đang xài có vấn đề gì, công nghệ của bạn có xứng đáng để cải tổ cả hệ thống không, các dự án hiện tại có đang bị dí không... Túm lại hãy luôn để hiệu suất cùng chi phí trước tâm lý người mới của bản thân khi đề xuất bất kì ý kiến nào nhé.
Nếu bạn đủ giỏi và tự tin, sẵn sàng thì cứ làm đi, còn không, thì ngồi im nghe học là được. Đừng đề xuất khơi khơi, người ta phản biện vài câu thì đứng hình, ý kiến của bản thân nó bâng quơ lỏm bỏm rất không tốt cho xây dựng uy tín kiến thức sau này.
Tự trân trọng ý kiến của bản thân mình trước rồi hẳn mong người khác tôn trọng.
Mấy chuyện này chắc nghe ra rả rồi nhưng đến khi đúng trường hợp của mình thì ít người nhìn ra. Tốt nhất là bạn phải tích lũy uy tín từ từ bằng những việc nhỏ, cho người ta thấy bạn được việc & hiệu suất thì ý kiến bạn mới được tôn trọng, nhớ nhé, dục tốc bất đạt.
Văn hóa công ty
Thường được truyền từ các lãnh đạo hoặc các team già dơ, có thể là những event nhậu nhẹt cuối tuần, đá banh mỗi chiều thứ 5, party cách tuần hoặc những "luật ngầm" như không làm phiền nhau thứ 7 Chủ Nhật, fan MU thì chui vào hang, không thấy không nghe không biết cái đầu hói của sếp chẳng hạn.

thứ 7 CN sếp nhắn vui (?!)
Trong thời gian thử việc này, bạn có thể ngầm mò được cái văn hóa này thì dễ hòa nhập hơn nhiều lắm, kể cả bạn có quan tâm hay "enjoy" nó không.
Nếu bạn không thích cũng đừng thể hiện ra mặt, điểm khác nhau giữa một normie và một người đi làm gigachad là người sau kiềm chế được cảm xúc, biểu lộ & lời nói của bản thân.
Nhậu nhẹt rất rất hay gặp. Giả sử bạn khó chịu với văn hóa rượu bia hoặc không uống được. Trước khi đi hãy ghim một tiền bối nào đấy nhìn "hiểu chuyện", nói nhỏ có gì tí anh cứu cánh giúp em. Sau bị đồng nghiệp mời thì nhấp môi, họ ép quá thì đưa mắt nhìn anh/chị ở trên nhờ cứu. Giả sử có sếp hay ai đó rót bia cho bạn thì tuyệt đối đừng che ly hay bưng ly ra xa để nâng quan điểm nhé, bạn cứ để họ rót, uống hay chơi chiêu cứ tính sau. Nhiều ông hãm hãm bạn che ly họ ghim luôn đấy, không cần thiết. Bây giờ người ta ít khi ép uống lắm, nhất là mấy công ty trẻ. Thêm nữa khi say phải quản được cái miệng, cụ nào mới vài ly mà "chính sách này..." hoặc "sếp chả nể em" cái thì ở nhà từ đầu dùm, chết đấy.
Những thứ khác
Chính trị văn phòng, drama bè phái,.. nếu có, tôi thấy đừng dính vào quá sớm. Không có lợi cho bản thân, im lặng quan sát khôn ngoan hơn, khi bạn thành già (không) dơ rồi hẳn tính.
Mà bên ngành IT, mấy công ty vừa nhỏ tôi thấy ít mấy vụ này lắm. Người ta dựa vào uy tín tri thức đi lên là nhiều, anh giỏi thì nhiều người nghe anh. Chắc do tôi còn non chăng ?
Chị HR nọ, trong buổi gặp khách hàng, chị ý (có cả sếp) để ý món ăn sắp hết nên gọi phục vụ thêm món. Chuyện đến đây là hết, nhưng mà vài ngày sau chị bị sếp chửi lên bờ. Lí do gọi thêm món trước mặt khách hàng khá là bất lịch sự, mang ý nghĩa là sếp chị đãi thiếu món. Ở đây chị có thể xử lý tinh tế hơn là đứng dậy, đi ra xa gọi nhỏ thêm món, người ta sẽ ko để ý, sếp cũng không bị quê. .. Gặp sếp khó tính là ổng kiếm cớ đuổi không biết vì sao luôn rồi. Nhiều khi lí do bạn bị đuổi không phải như bạn chủ quan tưởng thế đâu. .. Giang hồ hiểm ác thật.
Không nên chia sẻ quá nhiều thứ cá nhân trong thời gian này. Facebook bạn toàn "ohayo oneechan" lại kết bạn với đồng nghiệp, sếp là tối kỵ.
Đồng nghiệp khác với bạn bè, kể cả khi bạn gặp 1 homie có vẻ cực kỳ hợp rơ đi chăng nữa, luôn nhớ anh ta/cô ta là đồng nghiệp - vừa là hợp tác vừa là cạnh tranh. Nói xấu sếp hoặc chính sách công ty với người đó như kể với bạn thân là lãnh đủ.
Tệ hơn
Môi trường công sở cũng không đơn giản gói gọn trong vài dòng như thế. Khi đi học đi chơi bạn còn nhiều quyền tự do lựa chọn người mình tiếp xúc, nhưng khi đi làm thì không.
Ai biết ông anh bên cạnh có bị hôi gì không (rất căng đấy vì bạn tính thử 1 năm bạn hít được mùi đấy bao nhiêu giờ), thằng cha đeo kính lom dom khịa bạn khi có thể, ông nội nào đấy hay chữa lỗi tiếng anh "giúp" mọi người, và bạn phải gặp họ mỗi ngày đấy.

thiếu chàng trai hay canh bạn đi WC để đi chung nữa..
Trong trường hợp bạn gặp toàn những thứ tiêu cực nhất như đồng nghiệp toàn xấu còn đóng vai ác, sếp có mùi luật ngầm quá nặng (mày không về phe tao mày chết chẳng hạn) hoặc bạn nhận ra mình bị cho ra rìa thì luôn nhớ: bạn luôn có quyền nghỉ, tuần trăng mật mà nó còn đánh mình bầm mặt thế thì tương lai sống chung thế nào.
Đặc biệt, cô bạn tôi từng kể bị sếp vuốt cổ chân lúc thử việc, đúng, chính là VUỐT CỔ CHÂN khi ổng nhờ cổ cái gì đấy. Tôi tư vấn là..nên nghỉ gấp. (damn chỗ này viết cái joke gì cũng bị gọi là biến thái, thề có Faker vô địch CKTG, lúc cổ nói tôi ko có ngứa mồm đùa bậy để bị bơ 3 ngày liền đâu)
Kết bài
Hết 3 tuần đầu bạn bắt đầu lộ răng nanh được, lầy lên, mang mền gối đi ngủ trưa like a boss, sử dụng benefit công ty hết công suất, cuối tuần cúp điện lên công ty ké máy lạnh luôn. Bạn càng xem công ty là nhà thì tư bản càng thích đó :)).
Kỳ trăng mật cho đồng nghiệp ấn tượng đầu tốt là thành công. Sau này có gây sự đấm nhau gì gì rồi tính sau.
Bạn hỏi những kĩ năng này có quan trọng không ? Theo tôi là ... kó. ..ಠ_ಠ Không, vì nhiều khi chỉ cần bạn đủ giỏi chuyên môn thì sẽ có người nghe, người giúp và thậm chí học tập bạn. vjppro thì cần gì quan tâm lũ normie nghĩ gì. Có, là tấm chiếu mới, ấn tượng đầu với các tiền bối trong cơ quan quyết định họ nhiệt tình giúp bạn nhiều hay ít, đầu xuôi đuôi lọt. Và quan trọng hơn, lễ nhiều không sợ trách, người ta chỉ có chửi thằng này mất dạy, chứ chẳng ai chửi thằng này có dạy nhiều thế cả.
Hi vọng cẩm nang này bạn sẽ giúp bạn làm trùm thôn, mồm đấm CEO chân đạp chủ tịch.
(P/S: Cẩm nang cười, rồi phần cười đâu, à thì..cười cả 3 tuần nhé)

Phát triển bản thân
/phat-trien-ban-than
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất