Chúng ta là ai? Đối mặt với câu hỏi này từ spiderum, ở tuổi ngoài 30, câu hỏi này với tôi không còn đơn thuần là một sự tò mò, mà là một lời thì thầm dai dẳng, vang lên trong những khoảnh khắc lặng lẽ giữa dòng đời hối hả. Khi ánh sáng từ màn hình điện thoại mờ dần, khi những tiếng ồn của công việc, gia đình, và trách nhiệm tạm lắng, tôi tự hỏi: Sau tất cả những năm tháng chạy đua với thời gian, tôi đã trở thành ai? Cuộc sống gấp gáp của thế kỷ 21 – với những áp lực vô hình từ xã hội, những kỳ vọng chồng chất, và những thay đổi không ngừng – đang định hình lại tâm hồn, thể xác, và nhận thức của chúng ta. Ở tuổi này, chúng ta không chỉ tìm kiếm câu trả lời, mà còn chiến đấu để giữ lấy chính mình.

Tôi luôn ngưỡng mộ những người dám thay đổi, những người mà khi gặp lại sau vài tháng, họ như hóa thành một phiên bản hoàn toàn mới. Họ bước đi với sự tự tin mới mẻ, ánh mắt mang chiều sâu của những trải nghiệm đã tôi luyện, và tâm hồn sâu sắc hơn nhờ những vết sẹo vô hình. Tôi ngưỡng mộ họ vì tôi hiểu hành trình đó đau đớn đến nhường nào, chúng ta sẽ chạm vào cửa tử ở tâm hồn, có lẽ đôi khi còn ở thể xác để rồi quyết định quay về đối mặt với cuộc sống.

Để trưởng thành, để trở thành phiên bản tốt hơn, chúng ta phải giết chết một phần bản thân – những thói quen độc hại, những nỗi sợ hãi bám rễ sâu từ quá khứ, hay sự tự mãn từng khiến ta cảm thấy an toàn. Nhưng phần đó xấu xa đó không chịu rời đi một cách lặng lẽ. Nó sẽ la hét, cầu xin, thương lượng để được ở lại, như một người bạn cũ không muốn bị lãng quên. Nếu vượt qua được, chúng ta như phượng hoàng tái sinh từ ngọn lửa, mang theo sức mạnh mới, năng động hơn, sâu sắc hơn, và kiên cường hơn nhờ những đau khổ đã chiến thắng.

Nhưng điều gì xảy ra khi chúng ta thất bại trong cuộc chiến nội tâm ấy? Khi ta đã trải qua đủ nhiều biến cố để hiểu rõ cái giá của sự yếu đuối, ta vẫn có thể đầu hàng trước cám dỗ của cái tôi cũ – những điểm yếu mà ta biết rõ là không nên giữ lại. Đây là nơi bi kịch bắt đầu. Tâm trí sẽ kích hoạt cơ chế tự bảo vệ, tạo ra những lý do “hợp lý” để biện minh cho sự chùn bước. Chúng ta tự an ủi, tự thương cảm, và dần dần, một cuộc chiến không hồi kết trong tâm hồn nổ ra, gặm nhấm ta từ bên trong. Tôi đã thấy điều này ở những người xung quanh – bạn bè, người thân, hay chính tôi trong những khoảnh khắc yếu lòng. Khi áp lực cuộc sống đè nặng – từ trách nhiệm với gia đình, tài chính, hay những kỳ vọng xã hội – ta dễ dàng chọn cách giữ lại những thói quen xấu: trì hoãn, đổ lỗi, hay né tránh sự thật. Kết quả là một tâm hồn méo mó, bị giằng xé giữa điều ta muốn trở thành và điều ta đang là. Khi viết những dòng này, tôi lại liên tưởng một trạng thái tâm lý đang trending trên mạng xã hội đó là: hiệu ứng Peterpan, những đứa trẻ không bao giờ lớn.

Cuộc sống gấp gáp của chúng ta, đặt biệt càng làm sâu sắc bi kịch này. Chúng ta bị cuốn vào vòng xoáy của những ngày làm việc kéo dài, những hóa đơn cần thanh toán, và những mối quan hệ cần vun đắp. Ở độ tuổi này, ta không còn sự ngây thơ của tuổi 20 để tin rằng mọi thứ sẽ tự ổn, nhưng cũng chưa đủ khôn ngoan để luôn giữ bình tĩnh trước cơn bão. Mỗi ngày, ta phải chạy đua với thời gian – từ việc hoàn thành công việc đúng hạn, chăm sóc con cái, đến việc giữ gìn sức khỏe khi cơ thể bắt đầu lên tiếng. Những áp lực này không chỉ làm mệt mỏi thể xác mà còn thử thách tâm hồn. Tôi từng chứng kiến một người bạn, ở tuổi 35, rơi vào trầm cảm vì không thể cân bằng giữa công việc và gia đình. Anh ấy chia sẻ: “Tôi không biết mình đang sống vì ai nữa. Tôi làm mọi thứ, nhưng chẳng cảm thấy đủ.” Câu nói ấy như một nhát dao, khiến tôi nhận ra: trong nhịp sống gấp gáp, chúng ta dễ đánh mất chính mình.

Xã hội hiện đại càng làm trầm trọng thêm những cuộc chiến nội tâm. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ rối loạn tâm lý – từ ái kỷ, rối loạn nhân cách ranh giới, đến thái nhân cách – đang gia tăng, đặc biệt ở những người trưởng thành. Khi ta đã tích lũy đủ trải nghiệm để nhận ra sự phức tạp của con người, ta cũng dễ nhận thấy những dấu hiệu này trong chính mình và người khác. Câu chuyện không ở đâu xa, nơi tôi đang làm việc, với một đội nhóm chỉ hơn 10 người nhưng những mâu thuẫn ngầm hay công khai giữa các nhân sự trong đội thường xuyên bùng nổ. Có người luôn tìm cách áp đảo người khác để cảm thấy quan trọng, có người lại dễ dàng bùng nổ cảm xúc khi bị chỉ trích. Những cuộc tranh cãi, từ lời nói bóng gió đến cãi vã công khai, để lại những vết thương khó lành. Kết quả thường là sự chia rẽ: một số người chọn rời đi để bảo vệ tâm hồn mình, trong khi những người khác tiếp tục bị cuốn vào vòng xoáy ganh đua và oán giận. Những cuộc chiến nội tâm này không chỉ phá hủy cá nhân mà còn làm rạn nứt các mối quan hệ, để lại một xã hội đầy tổn thương.

Nhưng tôi tin rằng, chính trong sự gấp gáp và áp lực này, chúng ta có cơ hội để khám phá con người thật của mình. Ở tuổi ngoài 30, ta đã đủ trưởng thành để hiểu rằng đau khổ không phải là thứ để trốn tránh, mà là nguyên liệu để rèn giũa bản thân. Mỗi lần ta đối diện với nỗi sợ, mỗi lần ta chọn buông bỏ một thói quen xấu, ta đang xây dựng một phiên bản mạnh mẽ hơn. Quá trình này không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi sự can đảm để nhìn vào bóng tối trong tâm hồn – những góc khuất mà ta thường che giấu.

Nhưng như Dr. Jordan Peterson, một người truyền cảm hứng lớn của tôi, từng trả lời khi nhận được câu hỏi: “liệu nhận thức sâu sắc về cuộc sống của tôi là phước lành hay lời nguyền ?” Câu trả lời của thầy: “Cách duy nhất để vượt qua là chấp nhận toàn bộ liều thuốc độc đến với bạn và chuyển hóa nó thành thuốc giải để chữa lành thế giới này.” Trích short video sau đây:

Sự chuyển hóa này không chỉ dừng ở cá nhân. Nó lan tỏa, ảnh hưởng đến những người xung quanh. Tôi từng chứng kiến một người bạn, sau khi vượt qua giai đoạn khủng hoảng ở tuổi 32, trở thành nguồn cảm hứng cho cả nhóm. Anh ấy không chỉ học cách kiểm soát cảm xúc mà còn khuyến khích chúng tôi đối diện với những khó khăn của riêng mình. Ngược lại, tôi cũng thấy những người, khi không thể buông bỏ cái tôi cũ, trở nên cay đắng, kéo người khác vào vòng xoáy tiêu cực của họ. Sự khác biệt giữa hai con đường này, như Peterson chỉ ra, nằm ở cách ta đối mặt với bi kịch.

Vậy, chúng ta phải làm gì để không bị cuốn vào bi kịch của chính mình? Tôi nhắn nhủ với những ai đang bước trên con đường của thay đổi, đang đối mặt với áp lực của cuộc sống: hãy kiên định. Nhịp sống gấp gáp sẽ không ngừng thách thức ta, từ những trách nhiệm chồng chất đến những khoảnh khắc ta nghi ngờ giá trị bản thân. Đôi khi, ta phải bước vào bóng tối – đối diện với sự xấu xa trong tâm hồn mình và cả thế giới ngoài kia. Nhưng mỗi lần vượt qua, ta sẽ mạnh mẽ hơn, sâu sắc hơn, và gần hơn với sự bình yên nội tâm. Ở tuổi này, ta hiểu rằng hạnh phúc không phải là đích đến, mà là hành trình – hành trình của việc chọn làm điều đúng đắn, dù nó đau đớn.

Chúng ta là ai? Chúng ta là những chiến binh đang chiến đấu, đang chuyển hóa, đang tìm kiếm ý nghĩa trong một thế giới không ngừng đổi thay. Chúng ta là những phượng hoàng, sẵn sàng cháy bỏ cái cũ để tái sinh mạnh mẽ hơn. Ta đã đủ khôn ngoan để biết rằng cuộc sống không bao giờ dễ dàng, nhưng cũng đủ can đảm để tin rằng mỗi vết sẹo là một câu chuyện, mỗi đau khổ là một bài học. Và tôi tin, nếu dám đối diện với bóng tối, dám “giết chết” những phần không còn phù hợp của mình, chúng ta sẽ tìm thấy ánh sáng – không chỉ cho bản thân mà còn cho những người xung quanh. Hãy mạnh mẽ, vì như Peterson nói, chỉ khi chấp nhận liều thuốc độc, ta mới có thể chữa lành thế giới này.

Tên: Ngô Minh Lộc

Email: ngominhloc.saigon@gmail.com