DUNE MESSIAH

Duy Nguyen dịch

Trích đoạn từ cuộc thẩm vấn Bronso xứ Ix trong Buồng giam Tử tù

Hỏi: Điều gì đã khiến ông hình thành quan điểm cá biệt của mình về lịch sử của Muad’Dib?

Đáp: Tại sao ta phải trả lời các người?

Hỏi: Vì ta sẽ lưu giữ lời của ông.

Đáp: Aaaa! Vinh dự cao quý nhất cho một nhà sử học!

Hỏi: Tức là ông sẽ hợp tác?

Đáp: Sao lại không? Nhưng ông sẽ không bao giờ hiểu điều gì đã truyền lửa cho bản Phân tích Lịch sử của ta.

Không bao giờ. Đám Thầy tu các người quá nguy hiểm để ta…

Hỏi: Cứ thử nói ta nghe xem.

Đáp: Thử nói với ông ư? Chà, một lần nữa thì… sao lại không chứ?

Ta đã bị thu hút bởi cái nhìn nông cạn của đại chúng về hành tinh này, vốn thể hiện qua cái tên nổi tiếng của nó: Xứ Cát. Không phải Arrakis, chú ý nhé, mà là Xứ Cát. Sử sách bị ám ảnh bởi nào là Xứ Cát là sa mạc, nào là nơi khai sinh của người Fremen. Loại sử sách đó tập trung vào những phong tục bắt nguồn từ sự khan hiếm nước và lối sống bán du mục, mặc sa phục để giữ hơi ẩm của người Fremen.

Hỏi: Những điều đó không đúng sao?

Đáp: Chúng chỉ là những kiến thức nổi trên bề mặt. Bỏ qua cái nằm ở dưới bề mặt đó cũng giống như… như việc cố nghiên cứu hành tinh quê hương của ta, Ix, mà chẳng thèm tìm hiểu xem dân ta đặt cho nó cái tên đó bởi sự thật rằng nó là hành tinh thứ chín trong hệ mặt trời của bọn ta. Không… không. Chỉ nhìn nhận Xứ Cát là nơi có những cơn bão cát hung tợn là không đủ. Chỉ nói về mối nguy của lũ sâu cát khổng lồ cũng không đủ.

Hỏi: Nhưng những thứ ấy tạo nên bản tính cốt lõi của Arrakeen!

Đáp: Cốt lõi? Đương nhiên. Nhưng chúng đã sản sinh ra một hành tinh độc quan, chẳng khác mấy so với việc Xứ Cát là hành tinh độc canh vì nó là nguồn độc quyền sản xuất hương dược, melange.

Hỏi: Phải. Hãy nêu thêm quan điểm của ông về hương dược linh thiêng.

Đáp: Linh thiêng! Như bao thứ linh thiêng khác, nó cho bằng một tay và cướp đi bằng tay còn lại. Nó kéo dài tuổi thọ và cho kẻ tinh thông thấy trước được tương lai, nhưng nó trói buộc kẻ ấy vào một cơn nghiện thuốc ác nghiệt và biến mắt hắn thành như mắt các người: Độc một màu xanh dương mà không có lòng trắng. Mắt các người, cơ quan thị giác của các người, trở thành một thể thiếu tương phản, một nhãn quan đơn cực.

Đáp: Quan điểm dị giáo đó đã đẩy ông vào buồng ngục này!

Đáp: Ta bị nhốt vào đây bởi tay lũ Thầy tu các người. Chẳng khác gì bọn thầy tu kia, ông đã sớm học được cách vu khống sự thật là dị giáo.

Hỏi: Ông bị nhốt ở đây vì ông dám nói rằng Paul Atreides đã đánh mất gì đó cốt yếu trong nhân tính trước khi Người trở thành Muad’Dib.

Đáp: Đấy là còn chưa nhắc đến việc đánh mất cha trong cuộc chiến với nhà Harkonnen. Cũng chưa nhắc đến cái chết của Duncan Idaho, người hy sinh mạng sống để Paul và Lệnh bà Jessica có thể chạy thoát.

Hỏi: Thái độ nhạo báng của ông đã được ghi nhận đầy đủ.

Đáp: Nhạo báng! Không thể tranh cãi rằng đó là thứ tội còn nặng hơn cả dị giáo. Nhưng các người thấy đấy, ta không phải một kẻ hay nhạo báng. Ta chỉ là người quan sát và bình phẩm. Ta thấy sự cao quý đích thực trong Paul khi cậu bỏ chạy vào trong sa mạc với người mẹ đang mang bầu. Dĩ nhiên, bà ta là một công cụ tốt cũng như bà ta là gánh nặng.

Hỏi: Khuyết điểm của đám sử gia các ông là không bao giờ chịu để yên thứ gì. Ông thấy sự cao quý đích thực ở Thánh Muad’Dib, nhưng ông cứ phải chèn thêm một lời chú thích đầy giễu cợt ở phía dưới.

Bảo sao đến Hội Bene Gesserit cũng ruồng bỏ ông.

Đáp: Đám Thầy tu các ông quả là giỏi chung tay gầy dựng nghĩa chung với Hội Nữ tu Bene Gesserit.

Kể cả họ, cũng tồn tại bằng cách che giấu hành tung. Nhưng họ không thể che giấu sự thật rằng Lệnh bà Jessica là một Bene Gesserit lão luyện. Các người biết bà ấy đã dạy dỗ con trai mình những cung cách của Hội Nữ tu. Tội danh của ta là dám bàn luận về việc này như một hiện tượng, dám trình bày về nghệ thuật điều khiển tâm trí và chương trình gây giống của họ. Các người không muốn thu hút sự chú ý rằng Muad’Dib từng là triển vọng cứu thế của Hội Nữ tu, rằng ông ta là kwisatz haderach của họ trước khi ông ta trở thành nhà tiên tri của các người.

Hỏi: Nếu có ta có nghi ngờ gì về án tử của ông thì chính ông đã xua sạch chúng rồi.

Đáp: Ta chỉ có thể chết một lần.

Hỏi: Có những cái chết ngoài những cái chết.

Đáp: Hãy cẩn thận kẻo biến ta trở thành kẻ tử đạo. Ta không nghĩ Muad’Dib… Nói ta nghe, Muad’Dib có biết các người làm những gì trong ngục tối này không?

Hỏi: Bọn ta không lấy sử học để gây phiền hà đến Gia tộc Thánh.

Đáp: (Cười) Paul Atreides đấu tranh tìm chốn nương thân giữa dân Fremen vì điều này! Ông ta học cách cưỡi sâu cát vì điều này! Thật là sai lầm khi trả lời câu hỏi của các người.

Hỏi: Nhưng ta sẽ giữ lời hứa lưu giữ lời của ông.

Đáp: Thật chứ? Vậy thì nghe cho kỹ đây, đồ Fremen thiểu năng, đám Thầy tu các ngươi chẳng thờ chúa nào ngoài bản thân! Các ngươi còn phải trả lời nhiều điều. Một nghi thức Fremen đã cho Paul lần đầu tiếp xúc với một lượng lớn melange, qua đó mở ra những viễn cảnh tương lai của bản thân cho cậu. Một nghi thức Fremen đã đánh thức Alia từ thuở còn trong bụng mẹ cũng bởi chính thứ melange đó. Các ngươi đã nghĩ đến việc cô bé Alia được sinh ra trong vũ trụ này với đầy đủ nhận thức, bị chi phối bởi những ký ức và kiến thức của mẹ mình là có nghĩa gì không hả? Không có trận hãm hiếp nào kinh hoàng hơn thế.

Hỏi: Không có melange linh thiêng thì Muad’Dib sẽ không trở thành lãnh đạo của toàn dân Fremen. Không có trải nghiệm linh thiêng của mình thì Alia sẽ không là Alia.

Đáp: Còn không có sự ngông cuồng mù quáng của dân Fremen thì ngươi đã không trở thành thầy tu. Ôi chao, ta hiểu đám Fremen các người. Các người nghĩ Muad’Dib thuộc về các người vì ông ta kết đôi với Chani, vì ông ta tiếp thu các phong tục Fremen. Nhưng ông ta trước tiên là người nhà Atreides và ông ta được dạy dỗ bởi một Bene Gesserit lão luyện. Ông ta sở hữu tính kỉ luật hoàn toàn xa lạ với các người. Các người tưởng ông ta mang đến cung cách tổ chức mới và một sứ mệnh mới. Ông ta hứa hẹn biến hành tinh sa mạc của các người thành một thiên đường giàu nước. Và khi ông ta đã làm các người mê mẩn trước những viễn cảnh tươi sáng đó, ông ta cướp đi trinh tiết của các người!

Hỏi: Quan điểm dị giáo đó không thể thay đổi sự thật rằng Quá trình Biến đổi Sinh thái của Xứ Cát đang diễn ra nhanh chóng.

Đáp: Còn ta thì phạm tội dị giáo vì đã truy lùng cái gốc của sự biến đổi đó, vì tìm hiểu những hậu quả. Trận chiến trên Bình nguyên Arrakeen có thể đã dạy vũ trụ này rằng người Fremen có thể đánh bại đội quân Sardaukar của Đế quốc, nhưng nó còn dạy thêm gì nữa? Khi Đế quốc tinh tú của Gia tộc Corrino trở thành Đế quốc Fremen dưới trướng Muad’Dib, Đế quốc còn trở thành gì nữa? Thánh chiến của các người kéo dài mười hai năm, nhưng bài học nó mang lại là quá đắt. Giờ đây, Đế quốc hiểu rõ sự giả tạo trong hôn nhân của Muad’Dib với Công chúa Irulan!

Hỏi: Ông dám vu cáo Muad'Dib tội giả tạo!

Đáp: Dù có giết ta vì điều đó, nó cũng không phải tội dị giáo. Công chúa đã trở thành vợ, không phải bạn đời của ông ta. Chani, người tình Fremen bé bỏng của ông ta – cô ta mới là bạn đời. Ai cũng biết điều này. Irulan là chìa khoá tới ngai vàng, không hơn.

Hỏi: Thật dễ hiểu khi những kẻ âm mưu chống lại Muad’Dib lợi dụng bản Phân tích Lịch sử của ông để củng cố cho luận điểm của chúng!

Đáp: Ta sẽ không thuyết phục được ông; ta biết rõ điều đó. Nhưng luận điểm của âm mưu đã tồn tại từ trước khi bản Phân tích của ta ra đời. Mười hai năm Thánh chiến của Muad’Dib đã sinh ra luận điểm đó.

Đó là thứ đã thống nhất các nhóm quyền lực cổ đại và mồi lửa cho âm mưu chống lại Muad’Dib.

Với một kho tàng dồi dào những truyền thuyết xoay quanh Paul Muad’Dib, Hoàng đế Mentat, và em gái Người, Alia, rất khó để nhìn thấy những con người thật đằng sau tấm màn huyền thoại đó. Nhưng suy cho cùng, có tồn tại một người nam tên Paul Atreides và một người nữ tên Alia. Xác thịt của hai người vẫn chịu sự chi phối của thời gian. Và ngay cả khi năng lực tiên tri đặt họ vượt trên cả giới hạn không gian – thời gian đi nữa, họ sinh ra vẫn là người trần mắt thịt. Họ đã trải qua những sự kiện có thực để lại dấu vết có thực trong một vũ trụ có thực.

Để hiểu họ, cần nhìn nhận rằng thảm kịch của họ cũng là thảm kịch của toàn nhân loại. Công trình này là để dành tặng, không phải cho Muad’Dib hay em gái của Người, mà là cho những người thừa kế của họ -- cho tất cả chúng ta.

- Lời đề tặng trong Sách dẫn của Muad’Dib được sao chép từ Tabla Memorium của Giáo hội Tâm linh Mahdi.

Vương triều Đế quốc Muad’Dib đã sản sinh ra nhiều sử gia hơn bất kỳ thời đại nào trong lịch sử loài người. Đa phần trong số họ đều đưa ra một quan điểm của riêng mình, đố kỵ và bè phái, nhưng điều đó cũng nói lên ít nhiều về sức ảnh hưởng lớn lao của người đàn ông này, rằng Người đã khơi dậy niềm say mê lịch sử ở bao thế giới khác nhau.

Dĩ nhiên, ở Người hội tụ những yếu tố tạo nên lịch sử, lý tưởng và được lý tưởng hoá.

Người đàn ông này, sinh ra với cái tên Paul Atreides trong một Đại Gia tộc cổ xưa, nhờ được huấn luyện phương pháp prana-bindu bởi Lệnh bà Jessica, mẫu thân Bene Gesserit của Người, mà Người đã lĩnh hội năng lực kiểm soát cơ bắp và dây thần kinh đầy siêu việt. Nhưng hơn thế, Người còn là một mentat, một trí óc với khả năng siêu phàm vượt xa những máy tính từng được sử dụng bởi các cổ nhân mà tôn giáo đã cấm đoán.

Trên hết thảy, Muad’Dib là kwisatz haderach mà chương trình lai tạp nòi giống của Hội Nữ tu đã lùng sục suốt hàng ngàn thế hệ.

Kwisatz haderach, người mà có thể “ở nhiều nơi một lúc,” nhà tiên tri này, người đàn ông mà Hội Bene Gesserit đã hằng mong sẽ kiểm soát vận mệnh nhân loại

– Người đàn ông đã trở thành Hoàng đế Muad’Dib và đã tiến cử một cuộc hôn nhân đầy vụ lợi với con gái của Hoàng đế Padishah mà Người đã hạ bệ.

Hãy nghĩ về những nghịch lý đó, sự thất bại tiềm tàng trong khoảnh khắc này, bởi bạn chắc hẳn đã đọc các bản ghi sử khác và biết được những sự kiện bề nổi. Những người Fremen hoang dã của Muad’Dib, hiển nhiên, đã làm choáng ngợp Padishah Shaddam Đệ Tứ. Họ tiêu diệt các binh đoàn Sardaukar, lực lượng đồng minh của các Đại Gia tộc, quân đội Harkonnen và cả những kẻ đánh thuê được mua chuộc bởi tiền quỹ của Lansraad. Người khiến cho Hiệp hội Không gian phải quỳ dưới chân mình và Người đưa chính em gái Người, Alia, lên ngai vàng tín ngưỡng mà Hội Nữ tu Bene Gesserit đã lầm tưởng là thuộc về riêng họ.

Người đã làm được những điều đó và hơn thế nữa.

Cuộc thánh chiến Jihad được các nhà truyền giáo Qizarate của Muad’Dib bành trướng khắp vũ trụ chỉ trong mười hai năm chuẩn, nhưng trong khoảng thời gian đó, chủ nghĩa thực dân tôn giáo đã quy toàn thể vũ trụ của nhân loại về dưới một mối cai trị.

Người hành động như thế bởi việc kiểm soát Arrakis, hành tinh được biết đến rộng rãi với cái tên Xứ Cát, đã ban cho Người sự độc quyền thứ tiền tệ tối thượng của thế gian – Thứ hương dược lâu đời, melange, thứ chất độc ban tặng sự sống.

Đó là một yếu tố nữa của lịch sử lý tưởng: một thứ chất thức thần giúp tháo gỡ sợi chỉ Thời gian. Không có melange, các Mẹ Chí tôn của Hội Nữ tu không thể giở trò bằng năng lực nhãn quan và kiểm soát con người. Không có melange, những Người Lái tàu của Hiệp hội sẽ không thể tìm đường đi giữa các vì sao. Không có melange, hàng tỉ tỉ thần dân Đế quốc sẽ chết vì đói thuốc.

Không có melange, Paul Muad’Dib sẽ không thể tiên tri.

Chúng ta biết khoảng thời gian uy quyền tối cao này chứa đựng sự thất bại. Chỉ tồn tại một câu trả lời duy nhất, rằng lời tiên đoán hoàn toàn chính xác và trọn vẹn sẽ mang lại sự chết chóc.

Các sử gia khác cho rằng Muad’Dib đã bị hạ bệ bởi những kẻ bày mưu hiển nhiên – Hiệp hội, Hội Nữ tu và những kẻ theo chủ nghĩa vô luân khoa học của Hội Bene Tleilax với lớp vỏ nguỵ trang Diện Vũ của chúng. Các sử gia khác chỉ ra những gián điệp trong Gia tộc của Muad’Dib. Họ nói nhiều về bộ bài Tarot Xứ Cát vốn che mờ nhãn lực tiên tri của Muad’Dib. Một số đưa ra bằng chứng rằng Muad’Dib đã bị ép phải nhận sự phục vụ của một ghola, thứ xác thịt được gọi về từ cõi chết và được huấn luyện để huỷ diệt Người. Nhưng chắc hẳn họ phải biết ghola này chính là Duncan Idaho, vị trung uý Atreides, người đã hy sinh để cứu mạng của cậu bé Paul ngày trước.

Ấy vậy mà, họ còn mô tả được chính xác âm mưu của đạo phái Qizarate được dẫn dắt bởi Korba Người Ca Tụng. Họ dẫn dắt chúng ta qua từng bước trong âm mưu của Korba nhằm biến Muad’Dib thành một kẻ tử đạo và đổ hết tội danh lên đầu Chani, vị thiếp người Fremen.

Làm sao mà những sự kiện này có thể giải thích những gì sử sách đã vén màn? Chúng không thể. Chỉ có thông qua bản chất chết người của việc tiên tri thì ta mới hiểu được sự thất bại của một sức mạnh vĩ mô và nhìn xa trông rộng như thế.

Mong rằng, những sử gia khác sẽ rút ra điều gì đó từ phát hiện này.

- Phân tích Lịch sử: Muad’Dib bởi Bronso xứ Ix