Business Ethics 01 : Patagonia và 1% vì Trái Đất

Những bạn có nghiên cứu về đạo đức trong kinh doanh có thể biết đến một công ty chuyên về quần áo mặc ngoài trời (Patagonia), và gần đây là thực phẩm (Patagonia Provision), vốn nổi tiếng với việc tự đánh thuế tài nguyên 1% trên doanh thu của mình cho các hoạt động bảo tồn đất, nước, khí hậu.

Yvon Chouinard, Founder and Owner công ty Patagonia

Có trụ sở ở 8 nước, với 2 trung tâm phân phối ở Mỹ, hơn 70 cửa hàng và gần 700 đại lý khắp thế giới, tiền thân của Patagonia, trùng với tên của một dãy núi ở Nam Mỹ, được thành lập năm 1973 bởi doanh nhân người Mỹ gốc Canada-Pháp tên là Yvon Chouinard. Ông vốn là một nhà leo núi trước khi trở thành doanh nhân bất đắc dĩ, có kể lại câu chuyện mình như sau:

Tôi bước vào kinh doanh đã được gần 50 năm. Với tôi, nói tới kinh doanh cũng khó khăn như khi thú nhận mình nghiện rượu hay là luật sư. Tôi chưa bao giờ thích một nghề nghiệp ổn định. Kinh doanh là một nghề thường bị lên án là kẻ thù của thiên nhiên, là hủy diệt văn hóa bản xứ, là bóc lột của người nghèo để cho người giàu, là gây ô nhiễm Trái Đất do chất phế thải. Tuy nhiên, ngành kinh doanh cũng sản xuất thực phẩm, chữa lành bệnh, giảm gia tăng dân số, tạo công ăn việc làm… Kinh doanh có thể làm tất cả những chuyện tốt đẹp đó, vẫn có lợi nhuận mà vẫn giữ được lương tâm trong sạch.

Bạn có thể nghe trọn bài nói chuyện của bác trên Youtube. Trong cuốn Quyền Lực Đích Thực, Sư Ông Thích Nhất Hạnh cũng viết về câu chuyện này về thực hành chánh niệm trong kinh doanh.

Yvon Chouinard là nhà leo núi chuyên nghiệp, doanh nhân, nhà hoạt động môi trường

Về quyển sách Let My People Go Surfing - The education for reluctant businessman, viết bởi chính Founder, xuất bản lần đầu tiên năm 2006, tái bản bổ sung lần hai năm 2016.

Bạn tham khảo thêm mục Books ở website Patagonia để hiểu thêm về công ty và founder này nhé

Nửa đầu cuốn sách nói về lịch sử công ty, và nửa sau Yvon viết về triết lý kinh doanh (blueprint) cho các phòng ban bộ phận của công ty, từ thiết kế sản phẩm, sản xuất, phân phối, tiếp thị, tài chính, nhân sự, quản trị đến bảo vệ môi trường. Cuốn sách dùng làm hướng dẫn cho từng nhân sự công ty, để mỗi cá nhân đều biết nên hành động như thế nào là đúng mà không cần chờ đến chỉ thị của sếp hay phải làm theo một kế hoạch vô lý nào đó.

In every long-lasting business, the methods of conducting business may constantly change, but the values, theculture, and the philosophies remain constant.

Mindmap vẽ bởi tác giả :)

Và Yvon cũng nói rất rõ về quyết định duy trì công ty dưới dạng công ty tư nhân, và không có ý định chào bán cổ phiếu ra đại chúng để có thể duy trì hoạt động bảo vệ môi trường hiện tại. sẽ không còn tự do quyết tài chính và mấy cổ đông nào lại muốn chi 1% doanh thu cho hoạt động bảo vệ môi trường và những campaign hạn chế mua sắm.

Patagonia is a product-driven company. That means the product comes first and the company exists to create and support our products. This is different from a distribution company whose primary concern may be service rather than product.

When you look closely at some companies, it may be a surprise to find that not all of them are in business to produce a tangible product or service. The real product may be the company itself, which is just being grown to be sold one day.

In a public corporation the product may be the shares of the stock, because all decisions made by the CEO and other internal stockholders, or by holders of options on stock and the board of directors (also stockholders), are made NOT for the long-term health of the corporation but to keep the stock price up until the principals can cash out. This can lead to “cooking the books,” which is often the only way to show “profits” or growth every quarter, and it leads to confusion in the company about why it’s in business.

Thật sự ngưỡng mộ bác Yvon khi dành rất nhiều tâm huyết có thể viết ra và chia sẻ triết lý kinh doanh của mình, nhất là hai lĩnh vực Product Design Philosophy và Environmental Philosophy, cũng như mission statement của toàn bộ công ty.