Born Sexy Yesterday: Khi sự ngây thơ bị nhào nặn thành giấc mơ kiểm soát

Có một kiểu nhân vật mà điện ảnh phương Tây dường như luôn si mê - đó là trope Born Sexy Yesterday.

Đây thường là những cô gái với ngoại hình trưởng thành, quyến rũ và gây mê, nhưng lại mang trong mình tâm hồn ngây thơ như tờ giấy trắng, chưa biết gì về thế giới, chưa hiểu chính mình. Sự trong trắng này không phải là bản chất, mà là sự “nhào nặn” hoàn hảo để khớp vừa vặn với trí tưởng tượng của nhân vật nam.

Trope này tựa như một giấc mơ kiểm soát: nó gói gọn sự trưởng thành của người phụ nữ trong tầm tay của người đàn ông như thể nếu không có “anh”, thì cô ấy sẽ chẳng bao giờ biết mình là ai.

Ta có thể thấy rõ motif này trong:

Leeloo (The Fifth Element, 1997): cô gái ngoài hành tinh tái sinh trong hình hài gợi cảm, bước vào thế giới hiện đại hoàn toàn trần trụi, để rồi được “hướng dẫn” và “giải thích” mọi thứ bởi nam chính.

Madison (Splash, 1984): nàng tiên cá bỡ ngỡ nơi đất liền, chưa biết nói, chưa hiểu văn hóa loài người, nhưng lại lập tức yêu và tin tưởng tuyệt đối người đàn ông đầu tiên cô gặp.

Bella Baxter (Poor Things, 2023): một người phụ nữ “tái sinh” với bộ não của đứa trẻ, đang từng bước học cách làm người và sự trưởng thành ấy được định hình bởi những người đàn ông xung quanh cô.

Tuy nhiên, Poor Things không chỉ tái hiện hình mẫu ấy mà còn bẻ gãy, đảo ngược, và thậm chí châm biếm nó một cách táo bạo.

Mặc dù Bella Baxter ban đầu mang đầy đủ dấu hiệu của trope: được tái sinh với trí não trẻ con, cơ thể quyến rũ, và được “giáo dục” bởi đàn ông xung quanh, nhưng hành trình của cô không tuân theo lộ trình kiểm soát điển hình. Bella không học để trở thành “phiên bản lý tưởng” của phụ nữ, mà học để trở thành chính mình thông qua thử nghiệm, sai lầm, và cả sự bất tuân.

Cô không bị định hình bởi ai, mà chủ động chọn cách sống, cách yêu, và cả cách tư duy vượt ra khỏi ranh giới đạo đức lẫn giới tính mà xã hội đặt ra. Trong một thế giới từng nhìn phụ nữ như đối tượng cần “uốn nắn”, Bella lại trở thành biểu tượng của quá trình trưởng thành không phụ thuộc.

Điều đó khiến Poor Things trở thành một phản biện mạnh mẽ: bộ phim không phủ nhận trope, mà dùng chính nó như đòn bẩy để khám phá sự giải phóng bản thể - một hành trình trưởng thành không được cấp phát, mà được giành lấy.