Cuối năm 2020, đầu năm 2021 là khoảng thời gian Phim vừa nhập học thành sinh viên của trường Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TPHCM. Hồi đó Phím thích nấu ăn lắm, ngày nào cũng đi ra siêu thị mua thịt, mua đồ về nấu món này món kia, còn chăm chụp đăng lên Facebook để người ta biết mình đây muốn thành đầu bếp. Hồi đấy mơ mộng nhiều, cứ mong sau này làm đầu bếp trên tàu Cruise (tàu du lịch xuyên biển), vừa được đi đây đi đó, vừa được thoả mãn niềm đam mê nấu nướng.
Gia đình Phím lúc đấy tuy không ủng hộ nhưng cũng không phản đối. Họ chẳng biết khuyên nhủ như thế nào do nhà chẳng có ai theo nghề bếp nên không có giúp cho Phím định hướng được. Phụ huynh ngày xưa mà, kể ra Phím cũng may mắn là không bị ép phải thành như này như kia, ba mẹ Phím tuy không học cao nhưng vẫn chấp nhận để cho Phím tự mình chọn đường. Khổ nỗi mình lúc ấy cũng lơ ngơ không lo nghĩ nhiều về chuyện tương lai, mãi đến năm cuối cấp ba cũng chưa có lấy cho mình một trải nghiệm rõ ràng về nghề nghiệp.
Thế là Phím tự lên mạng, tự làm trắc nghiệm kiểm tra, rồi còn đầu tư đi làm sinh trắc vân tay, cốt chỉ để có người bảo với Phím là ừm em làm bếp đi thấy hợp á. Mình thích nó nhưng còn chần chừ nhiều. Tất cả vì mình luôn có một sự nghi ngờ vào khả năng của bản thân và thấy được rõ rằng nếu theo nghề bếp, mình sẽ rất chật vật để làm được những gì mình muốn.
Rồi cái ngày đấy cũng tới, cầm trên tay giấy ghi nguyện vọng, mình cứ băn khoăn mãi. Phím rõ là thích nấu ăn, nhưng mà cái nghề bếp nhọc, đòi hỏi nhiều mà lại không được nhiều người chọn, với cả đi học bếp thì học ngoài trung tâm hợp hơn so với học trong đại học vốn không có ngành nào 100% là làm bếp.
Suy đi nghĩ lại thì Phím cũng quyết định là nhảy vô học ngành Quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống (gọi tắt là F&B) của trường CNTP. Phím định rằng sẽ vào đây học cho có cái bằng đại học liên quan đến ngành, rồi sau đó ra trường học thêm nghề bếp. Đường đi nước bước cũng rõ ràng rồi nên Phím tự tin bước theo. Đây cũng là lúc mình học được một bài học quan trọng đầu tiên trong cuộc đời.

“Đừng đặt kì vọng quá cao và cố để trở thành người khác”

Những ngày đầu tiên bước vào trường, mang trong mình sự tự tin của một người tưởng đã tìm được hướng đi đúng cho cuộc đời, Phím có cho mình một cái to-do list với loạt việc mà Phím muốn bản thân mình làm được. Nào là tham gia một câu lạc bộ, nói chuyện trước đám đông, kiếm một công việc làm thêm, những thứ mà mình nghĩ là mọi sinh viên năm nhất nào cũng muốn bản thân làm được. Và chỉ trong ba tháng đầu ngắn ngủi, mình mất hết tất cả niềm tin vào bản thân. Mình đã không nhận ra rằng bản thân đã sai lầm như thế nào khi kì vọng quá nhiều.

“Lửa càng to cháy càng nhanh hết”

Với những mục tiêu như vậy, mình đã cố để kết bạn, cố để trở thành một người hoạt bát năng động hơn, cố để tham gia câu lạc bộ, cố để tìm một việc làm thêm, cố để đạt được những mục tiêu mình đề ra. Mình cố, nhưng những gì mình nhận lại chỉ là chuỗi ngày thất bại liên tiếp.
Mỗi lần đến lớp là mỗi lần mình cảm thấy bản thân thật lạc lõng và kém cỏi. Mình cố gắng để kết bạn mới thì không nói chuyện được với ai, làm việc nhóm thì bị ra rìa dù bản thân luôn muốn là người đóng góp được nhiều nhất, công việc làm thêm thì không được nhận vì cái mình gọi là “khiếm khuyết”, và cũng chính vì cái “khiếm khuyết” ấy mà mình bị một phòng gần 100 người của câu lạc bộ cười vào mặt.
Đêm ấy cũng là sinh nhật của mình, mình ra về với tâm trạng không thể nào tồi tệ hơn, như thế cả thế giới cứ vụn vỡ dần đi. Nước mắt ứa ra khi mình lái xe qua đoạn đường quen thuộc để rồi bị một nhành cây to chìa ra đường quật vào mà té xe, tận ba lần.
Mình mệt, cả thể xác lẫn tâm hồn, và mình đỗ lỗi hết cho chính bản thân sao mà kém cỏi và vô dụng như vậy. Nghĩ một người bạn cấp ba tình cờ học cùng, cậu ta rất bình thường, dù khi còn học cấp ba cho đến khi vào đại học vẫn cứ thấy cậu bình thường, nhưng cậu ta lại có một lực hút kì lạ khiến ai cũng quý mến cậu.
Mình cứ nghĩ mãi, rằng tại sao mình cũng cố gắng nhiều nhưng lại chỉ toàn nhận trái đắng, rằng có lẽ mình vốn chẳng phù hợp với môi trường này, và mình sợ rằng lỡ như mình học xong lại chẳng thể làm được việc thì đúng là phí mất 4 năm. Chính vào lúc đấy, mình đã bỏ cuộc và quyết định rằng sẽ rời khỏi nơi này và bắt đầu lại.

“Một câu chuyện của kẻ thất bại thì đem lại được gì cho người đọc.”

Phải thừa nhận rằng, mình đang không kể một câu chuyện thành công. Phím ngày ấy và bây giờ, vẫn chưa thay đổi quá nhiều và vẫn đang lông bông tìm hướng đi mới cho cuộc đời. Sau hơn một năm tạm dừng để suy nghĩ lại, mình nhận ra nhiều điều mà ngày ấy mình chưa thấy được. Khi viết bài này, mình viết nó với mong muốn rằng mọi người đừng phạm những sai lầm mà mình đã phạm.
Phím nhận ra rằng bản thân đang cố để trở thành một người khác, một người năng động, hoạt bát. Điều ấy đúng là tốt hơn thật, rằng chỉ bằng cách trải nghiệm giao lưu mới khiến cho ta trưởng thành, nhưng điều đó không nhất thiết rằng ta phải bắt bản thân ngay lập tức trở thành một người khác.
Phím trong những ngày mới vừa tốt nghiệp và bước vào trường đại học chưa hề hiểu rõ khả năng của mình, chỉ biết rằng Phím trước giờ luôn là một đứa hướng nội, nghĩ trước nói sau, không quá hoạt bát hay thích làm việc với nhiều người. Những gì mình đang cố đạt là quá khác so với con người của mình. Tất nhiên mình cũng hiểu rõ việc một người hướng nội cũng có thể trở nên hoạt bát mà vẫn là chính mình, nhưng người đó làm được là vì họ biết giá trị của bản thân họ, còn Phím vào lúc ấy thì non nót và nhiều suy nghĩ sai lầm.
Thế là mình cố, cố trở thành người khác thay vì trân trọng giá trị bản thân, đổ lỗi cho “khiếm khuyết” của mình thay vì hiểu và chấp nhận nó. Chính vì chối bỏ những điểm yếu của bản thân đã khiến cho mình không thể trở nên tốt hơn và thất bại trong việc hoà nhập vào môi trường mới.
Lại nói về người bạn kia của mình. Mình nghĩ cậu ta dù chỉ là một người không quá nổi bật, không hề cố để tỏ ra thân thiện, hoà đồng, nhưng cậu biết cậu là ai, giá trị của cậu và vì thế mà được mọi người yêu quí. Vì vậy mình nhận ra rằng, ta chỉ có thể tốt hơn được khi ta biết trân trọng những giá trị của bản thân như nó vốn là và tìm cách để phát huy hết năng lực.Và cũng đừng đặt kì vọng quá cao.
Phím muốn quá nhiều thứ cùng lúc, mình vừa muốn bản thân mình thay đổi tốt hơn, vừa muốn làm và thử nhiều thứ mới. Mình đã quá hấp tập vội vàng để khi bị từ chối ở công việc làm thêm đầu tiên, công việc mà mình rất muốn được trải nghiệm đã khiến mình nản lòng và sớm bỏ cuộc. Mình đã không hiểu rằng không phải cứ lên kế hoạch chi tiết rồi cố gắng làm là sẽ thành công. Mình quên mất rằng cuộc sống vốn không lường trước được và những chuyện không may thì luôn có thể xảy ra dù ta chuẩn bị kĩ đến đâu.
Thế là mình rời đi, đến bây giờ cũng một năm kể từ ngày đấy. Mình rời đi để học một ngành cũng chả tốt hơn và là một lựa chọn bồng bột khác trong lúc mình đang đau khổ. Đôi khi mình tự hỏi liệu ngày ấy nếu chọn ở lại thì bây giờ mình sẽ thành ra như thế nào. Mình không tiếc, chỉ tò mò, vì nếu không rời đi có lẽ mình sẽ không là mình của ngày hôm nay.

"Kiên nhẫn với những gì bạn đã chọn rồi mọi thứ sẽ ổn thôi"

Mãi cho đến gần đây khi mình có công việc làm thêm đầu tiên ở rạp phim, mình đã thay đổi rất nhiều. Làm ở rạp phim rất vui, nó giúp mình học được cách chấp nhận “khiếm khuyết” của bản thân và nhận ra rằng có nó thì mình vẫn sống tốt và làm được không ít điều ý nghĩa.
Cũng tại đây mình gặp được rất nhiều anh chị thú vị, những người hơn mình hai ba tuổi. Người thì đang là sinh viên năm cuối sắp ra trường và chuẩn bị học lại ngành khác, còn có người nghỉ học đại học sau hai năm, làm bếp ở rất nhiều nơi và cuối cùng nhảy việc, học lắp ghép linh kiện máy tính. Mình, họ, cùng làm part time trong rạp phim. Một công việc bình thường thôi nhưng không biết sao mình thấy họ rất giỏi, dù cho có học đại học, hay là người đã đi làm, mình rất ngưỡng mộ họ. Nhìn vào họ, mình hiểu ra rằng chúng ta luôn có những lựa chọn, dù là lựa chọn sai hay lựa chọn đúng đi nữa thì mọi thứ rồi sẽ ổn thôi, miễn là chúng ta vẫn luôn cố gắng mỗi ngày chấp nhận “khiếm khuyết” và không ngừng hoàn thiện bản thân mình.