Hôm nay là ngày thứ 5 sau khi tôi vô hiệu hóa tài khoản Facebook của mình. Tại sao ư? Tôi sẽ kể cho bạn tiếp sau đây, vì sao tôi quyết định bỏ, và tôi còn lại gì sau khi làm vậy. Nhưng trước hết, tôi sẽ kể cho bạn về mối tình nhỏ của tôi với mạng xã hội này.

Tôi bắt đầu biết tới mạng xã hội (MXH) từ những năm học cấp 1 với những cái "Buzz" của Yahoo! Messenger. Tuy nhiên lúc đó tôi còn quá bé và trình độ tin học quán net của tôi không đủ để tôi có nhiều kỉ niệm với nó. Sau khi tôi lên cấp 2, Facebook bắt đầu dần dần nở rộ ở VN, người người nhà nhà, tất cả đều bắt đầu chuyển sang dùng Facebook từ các MXH trước đó như Yahoo, Zingme, ... Dĩ nhiên trong đó bao gồm cả tôi, một cậu nhóc lớp 8 mới biết đến khái niệm MXH. Sử dụng facebook, tôi quen được nhiều người, biết được nhiều nhóm chia sẻ các sở thích chung, từ truyện tranh, phim ảnh, game. Thời điểm đó, tôi quen được nhiều người, chia sẻ nhiều và có nhiều bạn, nhưng có lẽ với một cậu nhóc lớp 8 lớp 9 thì việc không đủ chín chắn là bình thường, và tôi cũng bị lừa và lợi dụng một vài lần, không để lại hậu quả gì nặng nề, nhưng khiến tôi khép mình với MXH, ít chia sẻ và ngại tương tác hơn.

Có thể nói, mạng xã hội này là một trong những yếu tố xây dựng nên con người và tính cách tôi, vì nó gắn bó từ khi tôi 13 14 tuổi, tới bây giờ là một thanh niên 23 tuổi, một hành trình dài cho việc hình thành nhân cách. Tính cách tôi trở nên lầm lì, ít nói hơn, ngại giao tiếp hơn, như tôi đã viết trong bài viết trước. Tới bây giờ, vai trò của các MXH - đặc biệt tới thời đại của những nội dung ăn nhanh như bây giờ - là công cụ để giết thời gian, hơn là công cụ để kết nối với mọi người như mục đích ban đầu của nó, bởi lẽ tôi đã không còn quá hào hứng với việc làm quen người mới, hay tương tác với những bài viết nữa. Cũng bởi vậy, tôi dần hình thành thói quen xấu - hay nói cách khác là tôi hơi "nghiện" công cụ giết thời gian này.

Bước chân vào hành trình phát triển bản thân, có lẽ các bạn hay tôi cũng đều ít nhiều nghe đến việc các MXH đặc biệt là Facebook hay Youtube tiêu tốn quá nhiều thời gian, làm ảnh hưởng xấu tới nhận thức hay khả năng tập trung, hiệu suất công việc, các vụ việc xấu xảy ra như cyber bully hay lừa đảo qua mạng, ... Người ta lên án MXH nhiều lắm, nhưng ai dùng thì vẫn cứ dùng, kể cả những người viết những bài viết đó. Nói đi cũng phải nói lại, MXH có muôn vàn cái lợi ích mà ta không thể phủ nhận như kết nối mọi người, hình thành các nhóm trao đổi, tranh luận, học tập, ... Bản thân tôi cũng cố gắng giữ cho News feed của mình trong sạch và healthy nhất có thể, gồm những sở thích của tôi như các nhóm về sách, viết lách như Nhã Nam, Spiderum, các nhóm học ngoại ngữ, học lập trình. Tuy nhiên đâu đó tôi vẫn thấy lấn cấn với việc sử dụng mạng xã hội này.

Như đã nhắc tới, tôi hình thành một thói quen xấu, tới mức nó tạo thành một phản xạ của tay, đó là cứ bật tab mới trên máy tính hay điện thoại, tôi sẽ bấm vào logo facebook hay gõ chữ "F-A-" lên thanh URL của trình duyệt, lướt vài giây rồi nhận ra mình không nên làm vậy, rồi tắt nó đi. Một khoảng thời gian nhỏ nhưng khiến tôi sao nhãng và mất tập trung vào công việc. Tôi khó có thể tập trung vào một việc, tôi quá quen với việc tiêu thụ nội dung ngắn nên rất ngại xem một bài viết quá dài, đặc biệt nếu bằng ngoại ngữ dù tôi có vốn ngoại ngữ tốt. Một thói quen xấu khác là "tích trữ" nội dung, tức là khi tôi thấy một bài viết hay nhưng quá dài, hay những nguồn tài liệu tự học, tôi sẽ lưu nó lại và chẳng bao giờ mở nó ra (có thể lên tới gần 100 tab). Tôi thích đọc sách nhưng chẳng thể chú tâm vào cuốn sách quá lâu, khoảng thời gian quý giá của tôi bị thứ quỷ quái này chiếm giữ.

Tôi nhận thức rõ hơn về việc này vào thời gian gần đây. Tôi nhận ra mình khó có thể hoàn thành một việc gì một cách trọn vẹn, tiêu tốn quá nhiều tâm trí vào MXH, hiệu quả học tập thấp, đặc biệt là việc tự học, việc vốn rất quan trọng ở đại học. Tôi đọc cuốn "Nghệ thuật kiêng khem tin tức" để thấy, hầu hết tin tức mà tôi thu được trên mạng xã hội không mang lại bất kì thay đổi nào cho cuộc sống của tôi. Tôi đọc được từ cuốn "Một cuốn sách về chủ nghĩa tối giản" của chị Chi Nguyễn - The Present Writer, một người có lẽ rất quen thuộc với mọi người trên Spiderum, để nhận ra rằng cần loại bỏ dần những thứ thừa thãi không nằm trong 20% các hoạt động quan trọng đối với tôi, bao gồm thói quen lướt facebook hay tích cóp các nội dung trên máy. Cũng trên blog của chị, hay chính xác hơn là trong tập "Sống một cuộc sống trong mơ" trên podcast, tôi có nghe về 5 câu hỏi tưởng tượng về một cuộc sống trong mơ như thế nào (bạn có thể nghe ở S1E24 - Sống một cuộc sống trong mơ) . Tôi kể với bạn gái của tôi, rồi cả hai cùng trả lời về nó, và ở đó chẳng có một phút nào dành cho mạng xã hội, thứ chiếm rất nhiều thời gian trong ngày của tôi cả.

Bạn nghĩ vì những lý do này tôi đã quyết định xóa facebook ư? Không không, sự thực đơn giản và buồn cười hơn thế nhiều. Đơn giản là tài khoản tôi đã bị ai đó report và bị vô hiệu hóa liên tục. Tôi có thể lấy lại được tài khoản, nhưng nó bị hạn chế like và comment, không thể làm gì được cả. Trước đây thỉnh thoảng tôi vẫn bị, nhưng lần này nó đã lặp lại gần chục lần chục một thời gian ngắn, và tôi thấy, ok đủ lắm rồi, biến đi ta cũng chẳng cần sử dụng sản phẩm của mi nữa Mark Zuckerberg ạ, thứ tiêu tốn thời gian và tâm trí của ta. Cứ thể, tôi xóa tài khoản facebook, thứ gắn bó với tôi gần một chục năm nay.

Hôm nay là ngày thứ 5 tôi xóa facebook, và bạn biết gì không, mới chỉ ngày thứ 5 mà tôi thấy thật tuyệt vời. Tôi tập trung hơn vào công việc, tôi thư thái đọc sách lúc sáng sớm thay vì mở máy lên check notification, tôi tập thể thao, tôi làm việc hiệu quả hơn. Chỉ trong vòng 5 ngày tôi đã đọc xong một cuốn sách, tôi vẫn duy trì liên lạc với mọi người, nhưng dường như một phần áp lực trong tôi được giải tỏa, để tôi được lại là chính mình, để tôi được sống một cuộc sống trong mơ của chính tôi. Dĩ nhiên có lẽ tôi sẽ bỏ lỡ nhiều thứ, cập nhật chậm một số thông tin quan trọng hay ít kết nối với mọi người hơn, nhưng tôi nghĩ với lợi ích mà tôi nhận được 5 ngày qua, tôi sẽ không có ý định mở lại tài khoản nữa. Hi vọng sẽ còn nhiều lợi ích hơn nữa xuất hiện trước khi tôi nhận ra chúng.

P/S: Ngoài ra MXH cũng ngăn tôi viết bài trên spiderum nữa, mặc dù một phần là tôi muốn viết bài về việc bắt đầu chạy bộ, nhưng tôi muốn duy trì thói quen một khoảng thời gian trước khi chia sẻ. Tôi cũng dùng một số ứng dụng chặn fb hay news feed, nhưng tôi thấy quá gò bó, khó chịu và thường không chịu được lâu. Có lẽ tôi nên biết ơn gã đã report facebook của tôi, để tôi có thể rời bỏ hẳn khỏi mạng xã hội này.