Blockchain Nhập môn

Sổ cái kế toán là công cụ ghi lại hoạt động kinh doanh đã xảy ra trong doanh nghiệp, dưới hình thức ghi nhận đối tượng, giá trị (số tiền), thời gian, các bên liên quan. Như vậy mọi hoạt động mua bán, sản xuất, chuyển sở hữu, dự phòng, tổn thất, doanh thu, lợi nhuận….v…v.. đều được ghi nhận trên quyển sổ này.

Quyển sổ này có thể bằng giấy hoặc trên phần mềm kế toán.Tuy nhiên, có không ít rủi ro, bất lợi với hình thức này. Ở Việt Nam, có hiện tượng phổ biến là công ty sẽ có 2 (HAI) sổ kế toán, một cuốn để “đối phó” với thuế và một cuốn là quyển “thực”. Mục tiêu vẫn là để quản lý TÀI SẢN nhưng nội dung 2 quyển này THƯỜNG sẽ rất khác nhau về giá trị và chi tiết. Theo đó, doanh thu hay tài sản thực của doanh nghiệp rất khó xác định chắc chắn. Ví dụ:

- Công ty A mua một mảnh đất rồi bán đi. Sổ cái ghi hoạt động mua nhưng không ghi hoạt động bán.

- Công ty B ghi nhận một khoản lớn chi phí sản xuất dở dang: xây nhà, nhưng thực tế thì mảnh đất vẫn trống!

- Công ty C mua một tài sản mà không biết nguồn gốc có hợp pháp hay không hoặc đó hoàn toàn là tài sản “ảo”.Còn nhiều ví dụ khác nữa mà chỉ có dân kế toán mới biết. Vì thế, với một ý tưởng NGÂY THƠ (Naïve) ban đầu, ý tưởng về Blockchain được manh nha và được ủng hộ để phát triển.

Blockchain là công nghệ Sổ cái tin cậy phân tán (Trusted, Distributed Ledger).

Ý tưởng là có một Sổ cái Chung cho…Toàn thế giới, mà không ai có thể thay đổi được “sự thật” trên đó. Lịch sử lưu chuyển tài sản từ người này sang người khác sẽ được lưu giữ lại, cũng như được cập nhật tức thời, giúp giảm thiểu thời gian, chi phí, tăng độ chính xác, tăng khả năng bảo mật.

Chỉ có các bên liên quan được ghi nhận trong giao dịch mới thấy được nội dung giao dịch, do đó tăng độ bảo mật của Blockchain.

Không ai có thể thay đổi được lịch sử vì nó được lưu giữ bởi các bên liên quan và cả bên thứ ba. Ý tưởng tương tự như sở hữu tên miền Internet (Domain Management). Một tên miền cognitiveclass.ai là duy nhất và được lưu giữ ở nhiều cấp, tại máy cá nhân, tại nhà cung cấp, tại quốc gia, tại vùng trên thế giới và tại máy chủ cấp độ toàn cầu.Khi ứng dụng triệt để Blockchain vào hệ thống doanh nghiệp và dân sinh thì sẽ có chuyện như thế này:

Khi mua một chiếc xe, mình có thể truy ra chiếc xe này đã qua bao nhiêu đời chủ, do ai sản xuất, sử dụng các bộ phận nào, các bộ phận đó từ các hãng sản xuất nào, sản xuất ở thời điểm nào….v…v..Blockchain là một sổ cái điện tử, nó phản ánh giao dịch thật, tài sản thật. Sẽ không có chuyện trong một giao dịch mà bên A thì ghi nhận, còn bên B thì giấu đi hoặc thay đổi giá trị giao dịch đó.

Bitcoin là một ứng dụng của Blockchain nhưng không triệt để, không đúng quy cách. Bitcoin là một loại Tiền kỹ thuật số (tiền ảo, tài sản ảo), đáng ra không được gọi là tiền, bởi vì bản thân nó không có giá trị nào cả, không được ai bảo hộ giá trị cho nó. Bitcoin cho phép giao dịch ẩn danh, trong khi Blockchain được tạo ra để xác thực tài sản cũng như các bên liên quan, ghi nhận lịch sử.

Tiền... là... 1 lời hứa! Chính xác là như thế!
Vốn dĩ không ai sống một mình và làm được mọi thứ. Những cuộc sống tự cung, tự cấp như kiểu Robinson sẽ phải chấp nhận những thứ rất đơn giản trong cuộc sống kiểu như ở nhà tranh, ăn đồ nướng, mặc áo da! Vâng, mọi thứ bạn phải tự làm lấy, dù bạn không biết dựng nhà, không biết nấu ăn hay không biết may vá!

Tiền ra đời là giúp đỡ con người hợp tác với nhau. Người có chuyên môn dựng nhà thì chỉ dựng nhà, người có chuyên môn làm nông nghiệp, nấu ăn thì chỉ làm công việc đó. Rồi họ trao đổi sản phẩm cho nhau. Nhưng không phải lúc nào cũng có ngay sản phẩm để trao đổi, cũng không phải lúc nào cũng có sản phẩm ngang giá trị để trao đổi. Vì thế mới cần đến tiền!

Tiền là...lời hứa! Anh bán cho tôi một con cá, thay vì tôi viết giấy nợ, tôi sẽ đưa anh tiền! Với tiền ấy, anh có thể quay lại mua áo do tôi làm, hoặc mua nhà do người khác làm! Và nếu người dựng nhà không chấp nhận tờ tiền ấy, anh có thể quay lại đòi nợ tôi!

Tiền là tài sản quốc gia, là công cụ để vận hành đất nước. Tiền được nhà nước bảo hộ giá trị, bởi vì chỉ khi giá trị tiền ít biến động thì kinh tế mới phát triển lành mạnh được, chính sách mới được triển khai hiệu quả được. Nếu thu không đủ bù chi, nhà nước phải in thêm tiền thì tiền sẽ mất giá, thảm cảnh giống kiểu của Zimbawe, khi người ta chở cả một xe cút-kit tiền chỉ để mua một ổ bánh mì!

Tiền là một lời hứa! Vì thế sẽ chẳng có giá trị gì cả nếu không ai chịu trách nhiệm với lời hứa đó! Khi tiền là tài sản quốc gia, thì chính phủ có trách nhiệm với lời hứa đó. Còn tiền ảo, tiền điện tử ? Nếu không ai đứng ra chịu trách nhiệm thì lời hứa ấy có giá trị gì?

Sự ra đời của đồng tiền chung Châu Âu Euro là một kỳ tích cả về chính trị, lẫn tài chính. Khi mà các quốc gia độc lập có một đồng tiền chung, cùng bảo hộ giá trị cho đồng tiền này. Dù sức sản xuất, kinh tế của mỗi nước khác nhau. Nước Anh cũng nằm trong khối liên minh châu Âu nhưng lại không chấp nhận đồng tiền này. Bởi vì nền tài chính nước Anh mạnh, giá trị của đồng bảng Anh cao nhất thế giới. Nước Anh không muốn bỏ đi tài sản có giá trị này hay nói cách khác là hi sinh tài sản quốc gia cho nước khác!

Rất nhiều loại tiền ảo ra đời. Người ta định giá 1 đồng tiền ảo bằng 1 $! Ít nhỉ! Nhưng nói cho bạn biết, dù 1 đồng tiền ảo = 0.00000001 xu VND đi nữa thì vẫn được giá! Bởi vì vốn dĩ đồng tiền ấy chả có giá trị gì.

Nhiều người cứ hô hào đầu tư tiền ảo, mua tiền ảo. Như bitcoin hiện nay có giá hơn 10k $ ! (Kinh thật). Và lúc này thì tôi lại không dám nói bitcoin không có giá trị gì nữa! Bởi vì sự thật là muốn mua nó bạn phải trả hơn 10k $. Và khi muốn bán đi, bạn cũng bán được với giá nào đó!

Vậy,

Câu trả lời không mới, vâng, đó là....Lời hứa! Nhưng cái khác ở đây là...lời hứa này không biết của ai!! Và cũng không ai đứng ra bảo lãnh giá trị cho bitcoin.

Thành ra lời hứa này sẽ...chia đều cho những người đang sở hữu và tin tưởng bitcoin! Khi giá bitcoin xuống, sẽ có người mua vào (bởi vì bản chất giá lên hay xuống là dựa vào giá trị giao dịch, giao dịch chỉ xảy ra khi có cả người mua lẫn người bán)!