Người ta vẫn thường hay nói là, miếng sô-cô-la có miêu tả bằng một vạn trang giấy cũng chẳng bằng một lần tự mình nếm thử, sự nghèo khổ cũng tương tự. Có những thanh xuân như đoá hoa chưa kịp nở đã vội héo tàn, có những nơi bi thương ngập màu mà ánh sáng của tình yêu không thể rọi tới nổi.

"Bi thương ngược dòng thành sông" - Ngay từ tiêu đề đã cho người xem phần nào tưởng tượng ra được màu sắc của phim. Trải dài suốt 1 giờ 45 phút là một tông màu buồn u ám, bi thương như những con nước trôi, từng đợt sóng cứ ồ ạt ập tới, nhấn chìm mọi hi vọng và thanh xuân của Dịch Dao - nhân vật chính trong bộ phim.

Dịch Dao sống cùng người mẹ trong một điều kiện khó khăn, mẹ cô phải làm công việc mát-xa cho những gã đàn ông không tử tế gì để kiếm sống ngay tại chính nơi ở, cũng vì lẽ đó mà dẫn tới việc Dịch Dao mắc phải một căn bệnh phụ khoa mà phải tốn chi phí rất nhiều để chạy chữa. Giàu có chưa chắc hạnh phúc, nhưng nghèo khổ thì ắt hẳn là mầm mống tạo nên khổ đau. Sống trong một cuộc sống đã không tốt đẹp gì, khi đến trường, Dịch Dao lại trở thành nạn nhân của bắt nạt học đường, vì thân phận nghèo khổ, Dịch Dao khép mình với mọi người, bị các bạn trong lớp xa lánh và coi thường, nhưng đỉnh điểm khi bị các bạn trong lớp phát hiện mắc bệnh, cô đã bị bắt nạt một cách thậm tệ và vô nhân tính. Đổ thức ăn thừa vào đĩa đang ăn dở, ném sơn màu đỏ vào áo, bị đổ nước bẩn vào người, bị chửi rủa miệt thị bằng những lời lẽ cay nghiệt nhất của những người vốn dĩ cô phải gọi là bạn. Còn bi thương hơn khi người khơi mào cho sự việc này lại là Đường Tiểu Mễ - Một cô gái cũng là nạn nhân của bắt nạt học đường, cô phải chuyển trường và tới học cùng lớp với Dịch Dao. Nhưng vì sự ghen ghét, đố kị với Dịch Dao khi được "Tề Minh - Lớp trưởng tài năng và tốt bụng, cũng là bạn từ nhỏ nhà dối diện của Dịch Dao" quan tâm hơn nên cô đã nảy sinh hành động tung tin Dịch Dao bị bệnh cho tất cả mọi người, tìm mọi cách để hãm hại cô. Ấy vậy, chúng ta mới thấy được một chuỗi vòng luẩn quẩn của khổ đau, mà ở trong đó, người ta hoảng loạn, không ý thức được điều gì đúng sai, để rồi "thật buồn cười, kẻ tổn thương lại muốn tổn thương người khác".

Nhân vật Tề Minh ở trên, là bạn từ thủa nhỏ với Dịch Dao, trái ngược với cô, Tề Minh được sống trong sự yêu thương đùm bọc của đầy đủ cả mẹ lẫn cha, có đầy đủ vật chất xung quanh mình, việc câu chỉ cần làm duy nhất là quan tâm vào việc học. Tề Minh đem lòng yêu mến Dịch Dao, một phần vì cô ấy và cậu là bạn từ thủa nhỏ, cũng vì một phần Tề Minh bị thu hút bởi cái thế giới ngập tràn bi thương và u ám của Dịch Dao - Nơi mà suốt cả cuộc đời này có lẽ cậu chẳng bao giờ có thể hiểu được. Dịch Dao bị bạn bè trong lớp bắt nạt, ban đầu Tề Minh luôn quan tâm và hỏi han cô, nhất cử nhất động của Dịch Dao luôn có Tề Minh cạnh bên. Nhưng rồi khi Dịch Dao bị các bạn nhục mạ vì bệnh tật, Tề Minh vẫn bảo vệ cô nhưng vô cùng yếu ớt, đan xen vào là sự nghi ngờ về nguồn gốc căn bệnh mà Dịch Dao mắc phải. Rồi đến khi sự chịu đựng của Dịch Dao với những sự bắt nạt kia đã đến giới hạn, cô vùng lên, đáp trả những hành động xấu xí kia, Tề Minh bắt đầu chỉ nhìn vào những điều xấu xí mà cô làm, chứ không ngồi xuống lắng nghe Dịch Dao, tìm ra nguyên nhân sâu xa của những hành động đó. Tề Minh chưa bao giờ bị bắt nạt, cũng chẳng bao giờ sống trong cảnh cùng quẫn nghèo khó, nên anh cũng không thể hiểu được những dồn nén mà Dịch Dao phải chịu đựng rồi bộc phát ra. Ở Tề Minh chỉ có những thứ tốt đẹp được ghi trong sách giáo khoa, những hành động mà người ta là chuẩn mực, thế giới của Tề Minh ngập tràn ánh sáng của sự bình yên, anh làm sao hiểu được nơi mà Dịch Dao đang sống ở cả thể xác lẫn tâm hồn, ở cái nơi mà việc thức dậy trong bệnh viện, cảm giác ùa tới đầu tiên là lo lắng viện phí là bao nhiêu, có đắt không, làm sao để có thể chi trả bây giờ. Cũng chính vì lẽ đó, mà rồi cái ngày Dịch Dao phải đẩy Tề Minh tránh xa khỏi thế giới của cô cũng tới, Tề Minh không còn là chỗ dựa cuối cùng cho Dịch Dao nữa, anh lại dần trở thành một người cũng không khác gì những kẻ đã bắt nạt Dịch Dao là mấy, sự nghi ngờ và phán xét anh dành cho cô chỉ làm sự đau khổ trong Dịch Dao càng trở nên u uất hơn bao giờ hết. Từ đó chúng ta có một cái nhìn phũ phàng về khoảng cách giàu nghèo lớn tới nhường nào, có rất nhiều người ở hai giai cấp, dù họ có những điểm chung trong tính cách, nhưng vì cuộc sống khác nhau, khi gặp cùng một vấn đề, mỗi người lại đưa ra một góc nhìn và cách giải quyết khác nhau, cũng từ đó mà mâu thuẫn nảy sinh. Nếu không chịu bình tĩnh và lắng nghe đối phương bày tỏ, thì việc có khoảng cách là điều khó tránh khỏi. Tề Minh sau khi bị Dịch Dao cự tuyệt, cậu cũng dần mất hi vọng và bắt đầu có cảm tình với Cố Sâm Tương, cô gái có cùng thế giới cả cậu, đầy đủ vật chất và vòng tay bao bọc của cha mẹ, cũng hoà đồng, tích cực hơn là thế giới của Dịch Dao.

Nhân vật Cố Sâm Tây, ngay từ cái tên đã vô cùng thú vị. Cố Sâm Tây, "Tây" trong mặt trời mọc hướng Tây. Đúng là vậy, cuộc đời bất hạnh của Dịch Dao ngập tràn bóng tối bủa vây, chỉ có một phép màu là ánh sáng mặt trời mọc đằng tây của Sâm Tây mới có thể chiếu rọi phần nào cuộc đời cô. Sâm Tây là em trai của Sâm Tương. Trái ngược với chị gái giỏi giang và chăm chỉ, Sâm Tương lại có phần quậy phá, bất tuân luật lệ, nhưng cũng vì đó mà anh dám đi ngược lại với số đông, rộng mở vòng tay để bảo vệ Dịch Dao, anh luôn động viên và bảo vệ cô bằng mọi cách, dù nó có không đúng với chuẩn mực trong nhà trường hay của số đông áp đặt. Có lẽ, anh hiểu một điều mà Tề Minh không thể hiểu được rằng - "Để bảo vệ tình yêu của đời mình, bảo vệ người mà mình trân trọng nhất, dù là bằng cách nào, cho dù chống lại cả thế giới đó cũng sẽ là việc đúng đắn." Nhân vật Sâm Tây là hình mẫu điển hình của những người trẻ, mang trong mình hoài bão và khát khao được yêu mãnh liệt, sẵn sàng phá vỡ mọi quy tắc luật lệ cứng nhắc để bảo vệ tình yêu và ước mơ. Nhưng phép lạ thì ít khi xảy ra, mặt trời mọc đằng tây thì cũng khó là chuyện của thường ngày.

Những ngày tháng bên cạnh Sâm Tây cũng chẳng được là bao, Dịch Dao bị Đường Tiêu Mễ lên kế hoạch trả thù sau khi cô vô tình thấy Tiểu Mễ bị đám bạn trường cũ bắt nạt, Dịch Dao đã doạ sẽ trả đũa Tiểu Mễ bằng cách phát tán tin cho toàn bộ trường biết. Không may do sự cố mà cuối cùng Sâm Tương do Chương Nhược Nam thủ vai lại là người ra đi. Đây cũng là tình tiết đẩy cao trào của bộ phim lên tới đỉnh điểm, Dịch Dao bị trở thành nguyên nhân số một cho cái chết của Sâm Tương, bị mọi người trong trường thoá mạ thậm tệ nhất, không một ai đứng về phía cô. Đến lúc này mọi bi thương như những con sóng đã nhấn chìm hoàn toàn mọi hi vọng trong cô. Đến cả chỗ dựa duy nhất của cô - Sâm Tây, cũng vì cái chết của chị gái mà quay lưng với cô. Sự cùng cực của cô đơn, đau khổ và mất hoàn toàn hi vọng đã đẩy Dịch Dao đi tới quyết định đau khổ nhất cuộc đời là quyên sinh xuống dòng sông mà cô vẫn thường ngắm nhìn với Tề Minh từ thủa nhỏ.

Đến cuối cùng, trước giây phút sinh tử, Dịch Dao vẫn phải chịu những lời lăng mạ đến từ bạn bè, sự máu lạnh đã được phơi bày, có những người muốn giúp cô nhưng vì hiệu ứng đám đông mà chọn cách im lặng, trong số đó, có cả Tề Minh - Người cũng tin cô là kẻ gây ra cái chết cho Sâm Tương, người mà anh mới đem lòng thầm thương trộm nhớ. Đoạn kết mang tính hiện thực khi Dịch Dao chỉ thẳng mặt những kẻ bắt nạt cô, nói rằng họ chính là những kẻ gián tiếp giết người không dao, những kẻ đạo đức giả không ý thức được việc mình đã làm ra với người khác. Tiếng lòng của Dịch Dao như tiếng lòng của những người cũng từng là nạn nhân của bắt nạt học đường, tiếng khóc ngẹn vì uất ức khi sự hiền lành lại bị đáp trả bằng những điều máu lạnh và vô nhân tính. Cái chết của Dịch Dao cũng là bức tranh tả thực về cuộc sống ngoài kia cũng đã có nhiều bạn trẻ vì không chịu được áp lực nên đã chọn giải pháp tự sát. Hành động đứng dậy chống trả lại những kẻ bắt nạt sau khi thấy Dịch Dao quyên sinh của những bạn trong trường, cùng với hành động lao ra cứu Dịch Dao của Sâm Tây cho thấy trong xã hội vẫn còn những người tốt, nhưng chúng ta thiếu bản lĩnh để có thể giang vòng tay ra che chở cho những người bất hạnh khác, để rồi nhận lại là sự muộn màng và hối tiếc.

Xuyên suốt của Bi thương ngược dòng thành sông, chúng ta đã được nếm trải hết những bi thương trong cuộc sống gia đình, tình bạn lẫn tình yêu. Bộ phim đã khái thác được rất nhiều mặt của xã hội, từ nạn bắt nạt học đường, sự cơ cực của những thân phận nghèo khổ và nỗi xót xa trong những mối quan hệ không tìm được tiếng nói chung. Nhưng trong những bi thương ý, vẫn le lói những tia sáng nồng ấm của tình yêu. - Là phân cảnh chiếc phong bì đựng tiền của học của Dịch Dao được mẹ cô giữ gìn cẩn thận, tình yêu đôi khi không cần phải thể hiện ra, mẹ cô cũng chỉ vì cái nghèo cái khổ mà phải làm những công việc không mấy hay ho, cũng chỉ vì cái nghèo cái khổ mà đã đối xử với Dịch Dao không được dịu dàng như bao bố mẹ khác, nhưng ẩn sâu trong bà là tình yêu thương đứa con gái vô bờ bến, để rồi khi biết mình là nguyên nhân khiến Dịch Dao mắc bệnh, bà đã tự tát mình rồi dắt tay cô đi tới bệnh viện. - Là phân cảnh Sâm Tây bảo Dịch Dao lưu số anh lẫn của Sâm Tương để mỗi khi có khó khăn gì hãy cứ gọi, là lúc anh đi với cô trong bảo tàng, nói về việc giàu sang cũng không phải là điều gì đó quá hay ho, anh với cô có nhiều điểm chung, khiến Dịch Dao nở nụ cười hạnh phúc. "Bi thương giống như một con sông lớn, có thể nhấn chìm bạn, cũng có thể đưa bạn đến với ước mơ viễn phương." Bi thương hẳn là thứ trong tất cả chúng ta không ai mong muốn, nhưng nó là điều tất yếu sẽ xảy ra trong cuộc sống của mỗi người, dù ít hay nhiều. Bi thương là một gia vị của tạo hoá ban tặng, để chúng ta sau mỗi lần nếm trải có thể trở nên mạnh mẽ và can trường hơn. Chỉ mong trong tất cả chúng ta, ai cũng có đủ nghị lực và can đảm, cùng với tình yêu của bạn bè, gia đình để có thể vượt qua tất thẩy những bi thương của mỗi chúng ta.

Lý do ban đầu để mình xem Bi thương ngược dòng thành sông là do Chương Nhược Nam (vai Sâm Tương), sau khi ấn tượng với vai diễn Vưu Vịnh Từ trong Hôn lễ của em (My Love 2021), mình đã tìm xem các phim trước của cô. Vai diễn Cố Sâm Tương trong Bi thương ngược dòng thành sông của Nhược Nam là phim đầu tiên cô được mời tham gia đóng phim sau khi nổi tiếng nhờ nhan sắc, vai diễn trong phim này của Nhược Nam có khá ít đất diễn, ngoài vẻ xinh đẹp ra thì chưa nói lên được điều gì với cá nhân minh. Nhưng trái lại, Nhậm Mẫn trong vai Dịch Dao và Triệu Anh Bác trong vai Tề Minh lại khiến mình khá ấn tượng. Nhẫm Mận đã lột tả được một hình ảnh Dịch Dao khép mình, lạnh lùng ít nói, mang trong mình nhiều bi thương cùng cực, diễn tả được các cung bậc của nhân viên khi bị đè nén cho tới khi vỡ oà cảm xúc. Còn nhân vật của Tề Minh của Triệu Anh Bác thì luôn có một vẻ lạnh lùng, ban đầu là vẻ lạnh lùng hấp dẫn, rồi sau đó là sự lạnh lùng trong cảm xúc đối với Dịch Dao. Điều đáng tiếc nhất với mình có lẽ là nhân vật Cố Sâm Tây của Tân Vân Lai, cá nhân mình muốn nhân vật này được khắc hoạ một cách rõ ràng hơn, một Sâm Tây nhiệt huyết và can trường hơn, làm đối nghịch lại hình ảnh của Tề Minh, để minh chứng rằng, anh mới là người xứng đáng được Dịch Dao ở bên.

Bi thương ngược dòng thành sông đã cho mình một trải nghiệm điện ảnh vô cùng tuyệt vời, tất thẩy những vấn đề được nêu ra trong phim đều khiến mình có thể đồng cảm và liên hệ với cuộc sống thật của bản thân. Phim không cố ý lấy nước mắt người xem một cách quá đáng, nỗi buồn chỉ đến khi đơn giản bạn thấy mình trong nhân vật ý, cũng như ý đầu bài mình đã nói, miếng sô-cô-la có tả bằng một vạn trang giấy cũng không bằng một lần tự mình nếm thử. Mạch phim được xây dựng khá tốt và đầy đủ, các câu chuyện đan xen một cách hợp lý, tài tình. Cảnh quay thì chưa đủ làm mình ấn tượng, nhưng cùng với màu sắc của phim thì làm tròn vai với nội dung mà phim muốn truyền tải. Nếu như bạn muốn tìm một phim về thanh xuân nhưng lại không được màu hồng, một bộ phim nói lên hiện thực của xã hội, về vấn nạn bao lực học đường, thì Bi thương ngược dòng thành sông sẽ là một lựa chọn vô cùng hợp lý Kaixa. Hà Nội, 23 tháng 1 năm 2023