Bí ẩn kích thước của bò tót
Bò tót là loài họ trâu bò lớn nhất thế giới ai cũng rõ. Thế nhưng kích thước của bò tót to đến mức nào, thì hãy cùng xem bài viết này để khám phá sự thật về chúng.
Nhắc đến bò tót, ai cũng biết đây là loài vật thuộc họ trâu bò lớn nhất thế giới. Hễ khi cộng đồng mạng Việt Nam nhắc đến chúng, là lại rộ lên thông tin rằng bò tót ở Việt Nam là bò tót to nhất thế giới, bò tót Đông Dương nặng nhất trong các phân loài bò tót, với cân nặng lên đến 2 tấn. Nhưng sự thực có đơn giản như vậy không? Bài viết này sẽ giải ảo về kích thước của bò tót Đông Dương nói riêng, cũng như bò tót nói chung.
Thông tin về bò tót Đông Dương trên Wikipedia
1. Về tên gọi
a. Tại Việt Nam
Theo báo mạng Việt Nam, loài bò tót ở Việt Nam thuộc phân loài bò tót Đông Dương, tên khoa học là Bos gaurus laosiensis, phân bố tập trung ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanmar và Thái Lan. Trước đây người ta coi phân loài này chỉ là pháp danh ba phần của bò tót Ấn Độ nhưng những khác biệt về đặc điểm ngoại hình và di truyền đã chỉ ra chúng là một phân loài riêng.
b. Trên thế giới
Ở sách đỏ của IUCN (Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế), dựa trên nghiên cứu của Groves và Grubb, bò tót có 2 có hai phân loài. Một là Bos gaurus gaurus tức bò tót Ấn Độ, sống tại Ấn Độ với Nepal. Hai là Bos gaurus laosiensis tức bò tót Đông Dương ta biết sống tại Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanmar và Thái Lan và miền tây Malaysia. Thế nhưng cách phân loại này mới chỉ ở mức tạm thời được chấp nhận, và hiện còn đang chờ được nghiên cứu thêm.
Nguồn : File pdf về bò tót của IUCN
Trái ngược với báo mạng Việt Nam vốn tuyên truyền rộng rãi cái tên bò tót Đông Dương, những trang web nước ngoài lại rất ít nơi nhắc đến chúng, ngay cả trong khu vực Đông Nam Á. Khi được nhắc đến, họ chỉ liệt kê chúng trong danh sách các phân loài bò tót mà thôi, ví dụ như Thai National Parks.
Nguồn : Thai National Park
2. Kích thước
a. Tại Việt Nam
Xét về cân nặng và kích thước, theo như wikipedia tiếng Việt, thì bò tót Đông Dương cao tới 2m và nặng tới 2 tấn, đứng sau voi, tê giác trắng, tê giác Ấn Độ và hà mã.
Nhưng nguồn dẫn thông tin này lại rất đáng thất vọng, bởi vì nó dẫn nguồn từ 1 tờ báo mạng, thay vì nghiên cứu như các web nước ngoài. Chưa hết, bài viết được dùng làm nguồn này còn không hề nói gì về việc bò tót nặng đến hai tấn.
Vậy thông tin bò tót 2 tấn từ từ đâu ra? Khi đào sâu hơn với từ khóa bò tót nặng đến 2 tấn, thì bài báo cổ nhất chứa thông tin này là từ web kiểm lâm Việt Nam, trong đó nói về việc bò tót bị săn bắn trái phép. Thế nhưng, con bò trong báo cáo chỉ nặng có 8 tạ, còn việc nó nặng đến 2 tấn lại là do người đưa tin bổ sung thêm ở phần thông tin cơ bản về bò tót, nhưng nguồn đâu thì không thấy nói.
Nguồn cổ nhất nói về cân nặng của bò tót 2 tấn.
Trong khi đó, các nguồn báo cổ có niên đại lâu năm khác đều không nguồn nào nói bò tót con nào vượt quá 1.2 tấn, chứ đừng nói là 2 tấn. Các báo cáo về những vụ việc liên quan đến bò tót càng khẳng định điều đó rõ rệt hơn.
Thậm chí đến cả sách đỏ Việt Nam còn không hề công nhận cân nặng hai tấn, mà chỉ nói bò tót có cân nặng từ 900-1000kg.
b. Trên thế giới
Ở những web nước ngoài, họ chỉ ghi nhận kích thước của những con bò tót nói chung, với những con lớn nhất là tầm 1500kg, tức 1,5 tấn. Thế nhưng, nguồn dẫn của thông tin này lại rất sơ sài, bởi vì nó tới 1 quyển sách Trung Quốc có tên A Guide to the MAMMALS of CHINA. Nội dung của nó chỉ cụt lủn đôi ba dòng, thậm chí đó còn là bò tót nhà (Gayal) bởi vì tên khoa học là bos frontalis chứ không phải bos gaurus.
Nguồn : A Guide to the MAMMALS of CHINA
Khi ta xét tới các nguồn nghiên cứu uy tín hơn, chẳng hạn như cuốn Lesser Known Animal Resources of India, những con bò tót đực trưởng thành chỉ có cân nặng dao động từ 600kg-940kg, với con lớn nhất nặng đến 1225kg.
Một nghiên cứu khác tại Thái Lan cho thấy bò tót ở đó có cân nặng khoảng 900kg đổ lại, dựa trên 13 cá thể 6 tuổi trở lên bị hổ vồ.
Nếu muốn cao hơn nữa về độ uy tín, thì ta có cuốn "Little Known Asian Animals With a Promising Economic Future" được xuất bản bởi Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (National Academy of Sciences - NAS)
c. Kết luận về bò tót
Những thông tin trên chứng tỏ hai điều, một là thế giới chỉ công nhận duy nhất kích thước của bò tót nói chung, chứ không hề nhắc đến thông số của bò tót Đông Dương. Hai là trọng lượng của chúng trên thực tế không quá lớn như ta nghĩ. Nhưng điều tồi tệ nhất chưa dừng lại ở đó. Với mức trọng lượng như vậy, bò tót chính thức có đối thủ nặng ký.
3. Những đối thủ của bò tót
Trong những loài lớn nhất họ trâu bò, bên cạnh bò tót còn có hai loài nữa. Đó là bison và trâu nước hoang dã.
Theo cuốn Buffalo: A History and Natural History of the North American Bison, bò bison có cân nặng dao động từ 320-1000kg. Trong đó, con lớn nhất từng được ghi nhận ngoài hoang dã nặng đến 1270kg, và 1724kg với một con bán thuần hóa.
Nguồn : Buffalo: A History and Natural History of the North American Bison
So với mức cân nặng trung bình của bò tót ở cuốn Lesser Known Animal Resources of India, thì bò tót vẫn nhỉnh hơn do cân nặng ít bị biến động, nhưng lại kém hơn về mặt cá thể lớn nhất khoảng vài chục kg. Song điều đó vẫn không ngăn được bò bison trở thành đối thủ nặng ký với bò tót.
Về phần trâu nước, một nghiên cứu về quần thể của loài này tại Nepal cho biết chúng có cân nặng từ 800-1200kg, một con số rất đáng gờm. Nghiên cứu trên được viết bởi Ashok Kumar Ram, tiến sĩ kiêm cán bộ bảo tồn tại công viên quốc gia Bardiya. Còn theo WWF thì mức dao động có cao hơn 1 chút, khoảng tầm 600-1200kg. Tuy nhiên, số liệu của trâu nước hoang dã lại không được rõ ràng như hai đối thủ trên, do chúng là loài có số lượng đang bị đe dọa
3. Tổng kết
Qua những thông số trên, ngoại trừ phạm vi phân bố ra, rõ ràng thông tin về bò tót Đông Dương rất mơ hồ, chứ đừng nói là nặng đến 2 tấn và to nhất trong các phân họ bò tót như báo mạng đồn thổi. Tệ hơn nữa là cân nặng của bò tót còn đang bị cạnh tranh bởi không chỉ một, mà là hai loài khác trong phân họ trâu bò. Thông tin của chúng về căn bản bị thổi phồng quá nhiều, dẫn đến vô số fake new. Nếu là một người thực sự tìm hiểu về động vật, thì ta nên đưa chúng về lại với thực tế, thay vì tin lời Wiki và báo mạng một cách vô nghĩa. Chẳng hạn như những tờ báo này, đa số là lấy từ Wikipedia Tiếng Việt mà không thèm chứng thực rằng thông tin đó có thật hay không.
Phong Thần Gió
@NguyenDucPhong
Quan điểm - Tranh luận
/quan-diem-tranh-luan
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất