Before sunset (2004) – Trước lúc bình minh – Ký ức là một điều tuyệt vời nếu ta không phải lo về quá khứ

"Before sunset’’ là bộ phim nối tiếp "Before sunrise’’ về chuyện tình giữa Celine và Jesse. Đã 9 năm từ lần cuối cùng Celine và Jesse trao nhau lời hứa ở Vienna, câu chuyện lãng mạn khó quên của hai người đã luôn đặt ra cho người xem 1 câu hỏi: " 6 tháng sau khi tạm biệt nhau ở sân ga, liệu họ có thực hiện lời hứa sẽ quay trở lại Vienna vì nhau không ? ". Hồi đó, chàng trai người Mỹ và cô gái trẻ người Pháp đang căng tràn sức trẻ, đầy mơ mộng, lãng mạn ở tuổi 23, còn giờ đây cả hai đã ngoài 30, họ đã chín chắn và thực tế hơn. Jesse thì đã lập gia đình và đang là nhà văn có tiếng, còn Celine thì đã có công việc mong muốn và cũng có người thương. Họ gặp nhau tại Paris – điểm dừng chân cuối mà Jesse ra mắt cuốn sách của anh. Cuốn sách dựa câu chuyện về cái ngày hai người họ yêu nhau ở Vienna. Celine tình cờ đọc được bài báo và cuốn sách của Jesse nên cô quyết định đến hiệu sách gặp anh. Lại là một chuyến dạo chơi vòng quanh thành phố cùng nhau tán gẫu đủ mọi thứ như ở hồi ở Vienna, nhưng lần là ở Paris.

Bộ phim vẫn chỉ xoay quanh hai nhân vật chính, về những cuộc đối thoại tưởng như vô tận và nhàm chán. Nhưng không, nó gây thú vị đến lạ với tôi, đầy cởi mở, đôi lúc rất hài hước nhưng cũng nhiều triết lý. Họ kể cho nhau nghe về cuộc sống của chính bản thân kể từ lần cuối gặp nhau: công việc, trải nghiệm, gia đình,… Họ vẫn hài hước như ngày nào, Celine vẫn ngọt ngào, duyên dáng, quyến rũ như thế, còn Jesse có vẻ trầm tư và lắng nghe nhiều hơn, anh sẵn sàng chịu nhún nhường. Khoảng 2/3 thời lượng đầu của phim, tôi cảm tưởng Jesse vẫn là cô thiếu nữ 23 tuổi năm nào, đầy lãng mạn, biểu cảm đầy dễ thương của cô gái Pháp. ‘’Anh có thấy em khác đi không ?’’, Jesse trả lời: ‘’Em gầy hơn trước’’. ‘’Anh nghĩ lúc trước em béo à, anh đã nghĩ em là một con béo’’, Celine đáp lại đầy nũng nịu. Cuộc hàn huyên của 2 người họ giữa Paris hoa lệ giống như một giấc mơ vậy, một giấc mơ mà họ mới 23 tuổi đang ở Vienna, mà bừng tỉnh họ đã 32 tuổi rồi, ít nhất là trong ký ức của những khán giả. Tôi có thể cảm nhận được sự hối tiếc, chút trách móc, đôi khi cả sự thất vọng trong lời nói và biểu cảm của hai người họ. Chắc chắn sâu thẳm trong con người họ, tình yêu dành cho nhau vẫn luôn bùng cháy, dẫu có 9 năm xa cách thì vẫn còn vấn vương. Nhưng sự kiêu hãnh, trưởng thành cộng với sự oán trách thầm kín đã ngăn họ lại, không còn như thời 20 mãnh liệt.

Người trong cuộc cũng như người xem chắc hẳn cảm thấy tiếc nuối khi Celine và Jesse không thể thực hiện lời hẹn năm xưa và giờ đây hai người họ đang sống trong khủng hoảng cũng như thất vọng của tuổi trưởng thành. Họ là những người của tầng lớp tri thức, đang chênh vênh giữa lý tưởng sống và thực tế. Jesse thì đang bên bờ vực của cuộc hôn nhân rạn nứt, Celine thì muốn thay đổi con người mình, cô muốn thực tế hơn, không muốn là kẻ mộng mơ, cô không còn tin vào tình yêu nữa. Liệu rằng nếu 9 năm trước họ gặp lại nhau ở sân ga ấy thì bây giờ đã khác. Chúng ta đồng cảm với hai con người ấy khi mà ở tuổi 20 chúng ta mở lòng mình thật rộng, chia sẻ những suy nghĩ, khao khát vô tận với người ta yêu. Nhưng khi đã ngoài 30, với những cú vả từ cuộc đời, ta hối tiếc vì những lựa chọn, những cơ hội đã mất trong quá khứ. Theo chân hai nhân vật chính quanh thành phố, khán giả chắc hẳn cũng mong muốn như tôi, sẽ có một cuộc tình nữa kéo dài giữa hai người họ, một happy ending với gia đình hạnh phúc. Nhưng cuộc đời mà, sửa chữa theo mong muốn của ta đâu phải dễ. Celine và Jesse đã chín chắn hơn, không còn sự phiêu lưu, mạo hiểm của tuổi trẻ, họ đã nếm thất bại của cuộc đời. Giờ đây họ không thể tự do lựa chọn nữa rồi, họ thực tế và theo lý trí nhiều hơn. Cả Celine và Jesse đều ngầm thăm dò, gượng hỏi đối phương một cách khéo léo, gài gắm trong những câu chuyện, tình huống, liệu sau chừng ấy năm tình cảm của người kia dành cho mình có còn, tình yêu ngày ấy họ dành cho mình có thực sự mãnh liệt hay mình chỉ đang ôm trong người sự hờn trách và tiếc nuối. Thậm chí, Celine đã nói dối rằng đã quên những kỷ niệm ở Vienna để thăm dò Jesse.

Ở đoạn phim sau, trên chiếc xe taxi trở về nhà, người xem mới chợt nhận ra hai người họ đã giỏi kìm nén, chôn giấu cảm xúc đến nhường nào. Con người Celine mới chợt bộc phát, sự giận dữ cho rằng cô là người duy nhất chịu đau khổ, thất bại trong tình cảm kể từ 9 năm trước đến giờ, trách móc rằng tình cảm của con người cô đã bị Jesse đem đi mất kể từ đêm đó: ‘’ Như thể đêm hôm đó đã lấy đi một phần của em, em đưa nó cho anh xem và anh đã mang nó đi’’. Còn Jesse, anh điềm đạm thấu hiểu Celine, anh hiểu sự đau khổ, dằn vặt về cuộc tình năm ấy không của riêng ai. Anh từ tốn chia sẻ về cuộc hôn nhân tưởng chừng lý tưởng của mình: ‘’ Em nghĩ em mới là người chết trong lòng à ? Đời anh là 24h/7 ngày đầy tồi tệ… Anh đã nghe tư vấn hôn nhân. Anh đã làm những việc anh chưa từng nghĩ anh sẽ phải làm. Anh không yêu cô ấy theo cách mà cô ấy cần được yêu, anh còn không thấy bọn anh có tương lai… Nhưng rồi không có niềm vui hay tiếng cười trong nhà của anh… Bọn anh sống dựa vào khái niệm hôn nhân và trách nhiệm, về những quan niệm về việc ta phải sống như thế nào. Còn vợ anh thì ngồi đó nhìn anh, và anh thấy như cách xa cô ấy cả triệu dặm. Và anh biết là có gì đó không ổn, rằng anh không thể sống tiếp như thế này rằng trong tình yêu phải có gì đó hơn trách nhiệm. Và rồi anh nghĩ anh đã bỏ cuộc trong việc tìm kiếm tình yêu lãng mạn. Rằng anh đã rũ bỏ điều đó, vào ngày đó khi em không đến.’’

Ai cũng tưởng mình là người khó khăn, đau khổ duy nhất, còn người kia thì đang có một cuộc sống lý tưởng hạnh phúc. ‘’Định mệnh’’ cuộc đời nếu ta biết trước được tương lai, thì ta sẽ biết nắm lấy cơ hội để chẳng phải nuối tiếc, hối hận ôm cái sự chua xót vào người. Đúng là lúc còn trẻ không nên gặp người quá tuyệt vời, nếu không cả đời sẽ mãi vấn vương. Bạn không rõ người ấy có gì đặc biệt  nhưng lại chẳng ai thay thế được. Người ta mới ngoảnh đi thôi mà đã mang theo cả thanh xuân của ban. Chàng trai năm ấy thì viết lại câu chuyện tình đó trong một cuốn sách, anh muốn cho cả thế giới biết anh chỉ thực sự hạnh phúc khi ở bên cô. Còn cô thì giấu nó trong một bài hát.

Cái kết phim đầy sự gợi mở và tò mò cho người xem, cuộc sống của họ như thế nào, liệu 2 người có quay lại với nhau qua từng ấy sự bộc bạch, tâm sự của bao năm tháng đằng đẵng. Lại một cái kết mở như ‘’Before sunrise’’, nó như một bài test thử chúng ta là những kẻ lãng mạn hay là con người thực tế. Chờ để xem kết quả, thì ta hãy cùng xem “Before midnight”, phim cuối của Trilogy Before của Richard Linklater.