Một trong những sự khác biệt lớn nhất giữa Việt Nam và các nước phương Tây mà đa số những người có cơ hội được học tập, làm ăn sinh sống hay ít nhất là đi du lịch cảm nhận được chính là sự tham gia giao thông. Mình xin phép được làm rõ sự khác biệt ấy bằng cách so sánh với một nước cụ thể là Pháp, mà có thể tóm tắt sự khác biệt ấy bằng cách so sánh ẩn dụ với việc chen lấn và xếp hàng.

Ưu điểm của văn hóa tham gia giao thông Pháp chính là sự tôn trọng quy tắc, quy định và luật lệ phải được đặt lên hàng đầu. Mà cũng phải thôi, trong khi việc tham gia giao thông chính là phân phối nhiều vật thể từ điểm này đến điểm nọ, mà các luật lệ giao thông đường bộ của các quốc gia đơn giản hóa là các quy tắc đảm bảo việc lưu thông, phân phối không xảy ra va chạm, ách tắc.

Đường xá Pháp tuy không thật sự rộng lớn, nhưng các làn, các vạch đường được phân chia một cách hợp lý, khoa học, ít bị chia cắt. Các phương tiện giao thông, điển hình là ô tô, thường đi rất nhanh trong một làn và mang tính nối đuôi nhau, rất ít khi chen vượt như Việt Nam.

Một ưu điểm khác cũng đáng được nhắc tới là sự tôn trọng các làn đường ưu tiên. Ví dụ như làn đường ưu tiên dành cho người đi bộ. Bất kể các phương tiện nào, dù đi nhanh hay đi chậm, dù to hay bé, một khi thấy người đi bộ băng qua đường trên vạch ưu tiên, thì đều chủ động dừng và nhường.

Tuy nhiên, việc gì cũng có hai mặt, như một con dao có hai lưỡi. Việc người Pháp tôn trọng các luật lệ giao thông là rất tốt, nhưng mình cũng đánh giá người Pháp khá là ngờ nghệch và máy móc. Ví dụ như các tài xế Pháp thường có thói quen phóng xe rất nhanh và phanh cũng rất gấp. Họ cũng không lái xe mượt như Việt Nam mình, thường vào góc rất ngoặc cũng như nhấn tăng tốc và đạp phanh liên tục. Những người say xe chắc chắn sẽ rất khổ sở vì nó không hoàn toàn hợp lý về mặt tránh quán tính.

Nhìn chung, việc tham gia giao thông ở Pháp so sánh với Việt Nam có lẽ là an toàn hơn, nhưng cũng tạo một lớp tài xế Pháp kém ma lanh, ranh mãnh và ngờ nghệch.

Nguyễn Đình Lộc