Bạn sẽ trả lời thế nào khi được yêu cầu giới thiệu về bản thân mình?

Có một lần, tôi được hỏi: “Em nói về bản thân mình đi, anh muốn nghe.”, tôi cũng thoải mái chia sẻ: “À tôi đang là người viết nội dung, tôi tốt nghiệp trường luật rồi đường đời xô đẩy từ nhân sự bắn qua marketing. Tôi sinh ra ở Hà Nội nhưng sống quá lâu tại Sài Gòn để được gọi là người Hà Nội...”

Xong anh lại hỏi tôi: “Em nói gì về bản thân mình đi chứ?”

Tôi lấy làm lạ: “Anh à, em vừa mới chia sẻ đó còn gì?”

Anh: “Ừ anh biết rồi, nhưng mà làm content nói gì về con người của em? Nơi em sinh sống, lựa chọn nghề nghiệp thể hiện điều gì ở con người của em? Em giới thiệu về bản thân mình đi.”

Tôi giật mình, có lẽ trong một thời gian rất dài, tôi luôn để cho nơi tôi sinh sống, nghề tôi làm, bằng cấp tôi có nói lên con người của mình. Câu hỏi của anh khiến tôi phải ngẫm nghĩ:

Erik Erikson (nhà tâm lý học nổi tiếng với lý thuyết về sự phát triển tâm lý của con người) định nghĩa danh tính (identity) như một “nguyên tắc tổ chức cơ bản được phát triển không ngừng trong suốt thời gian tồn tại”. (có vẻ khó hiểu quá đúng không? Bạn đọc thêm diễn giải ở đoạn sau nhé).

Nói một cách dễ hiểu hơn, danh tính bao gồm kinh nghiệm, mối quan hệ (chẳng hạn như con của một gia đình, bạn bè, người yêu và cha mẹ), các đặc điểm bên ngoài như chiều cao, chủng tộc hoặc tầng lớp kinh tế xã hội, các ý kiến chính trị, thái độ đạo đức và niềm tin tôn giáo, giá trị và ký ức tạo nên cảm nhận chủ quan của một người về bản thân. Tất cả yếu tố nêu trên đều định hướng những lựa chọn hàng ngày mà một người đưa ra.

Việc hình thành danh tính bao gồm ba nhiệm vụ chính:

- Khám phá và phát triển tiềm năng.

- Lựa chọn mục đích sống.

- Tìm cơ hội để thực hiện tiềm năng và mục đích đó.

Danh tính cũng bị ảnh hưởng bởi cha mẹ và bạn bè đồng trang lứa trong thời thơ ấu và trải nghiệm ở tuổi vị thành niên.

- Giúp gia tăng tính cam kết: Khi bạn cam kết với một bản sắc cụ thể, bạn cũng sẽ có xu hướng cam kết dài hơi hơn với con đường sự nghiệp, tham gia vào các nhóm xã hội và thậm chí phát triển ý thức về phong cách cá nhân.

- Sự tự tin: Những người có khả năng phát triển danh tính mạnh mẽ sẽ tự tin hơn, hoặc có cảm giác tin tưởng vào năng lực, phẩm chất và khả năng phán đoán của họ.

- Ý thức độc lập: Những người phát triển mạnh mẽ về cảm nhận bản thân sẽ thúc đẩy tính độc lập. Những người không chắc chắn về niềm tin và ước muốn của mình sẽ dễ bất an, bối rối về bản thân và tương lai.

- Giúp chúng ta đưa ra các lựa chọn một cách thuận lợi trong cuộc sống: Từ những thứ nhỏ nhặt như món ăn yêu thích cho đến những mối quan tâm lớn hơn như giá trị cá nhân, biết điều gì đến từ bản thân của chúng ta so với điều gì đến từ người khác cho phép chúng ta sống một cách chân thực.

- Thúc đẩy sự công nhận giá trị của chính bạn. Bạn không hoàn hảo nhưng bạn biết mình vẫn có giá trị tuyệt vời.

- Giúp bạn dễ dàng chấp nhận toàn bộ con người mình hơn, cả những đặc điểm bạn tự hào và những đặc điểm bạn muốn cải thiện. Nếu bạn cảm thấy không hài lòng với một số khía cạnh của bản thân, bạn sẽ có thời gian giải quyết những khía cạnh đó dễ dàng hơn khi bạn hiểu rõ bản chất và khả năng của mình.

Mặt khác, thiếu ý thức rõ ràng về danh tính thường khiến bạn khó biết chính xác mình muốn gì. Nếu bạn cảm thấy không chắc chắn hoặc thiếu quyết đoán khi đến lúc phải đưa ra những lựa chọn quan trọng, bạn có thể sẽ gặp khó khăn trong việc đưa ra bất kỳ lựa chọn nào. Kết quả là, bạn có thể thả trôi chính mình trong cuộc sống, để cho người khác và hoàn cảnh thúc đẩy hơn là động lực tự thân của bạn. Điều này thường dẫn đến sự bất mãn, ngay cả khi không có gì sai trái và bạn không thể xác định được nguồn gốc của sự bất hạnh.

Bất kể bạn đang ở đâu trong cuộc sống của mình, có những điều bạn có thể làm để giúp xây dựng cảm nhận về bản thân mạnh mẽ hơn. Ví dụ như suy nghĩ về giá trị cốt lỗi của bạn - những điều thực sự quan trọng và có ý nghĩa đối với bạn, thúc đẩy và định hướng cho các quyết định của bạn.

Điều quan trọng là dành thời gian ở một mình để hiểu rõ hơn về bản thân. Những khoảnh khắc yên tĩnh đó có thể giúp bạn tập trung vào các ưu tiên của mình và cải thiện cảm nhận về bản thân. Đồng thời, hãy học cách rèn luyện lòng từ bi, điều này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn và chấp nhận những khuyết điểm và hạn chế của mình.

Một gợi ý cuối cùng, hãy trở nên thành thạo với những thứ bạn thích. Dành thời gian tìm kiếm và thực hành sở thích có thể giúp bạn làm quen với bản thân nhiều hơn.

Quay trở lại với câu chuyện lúc ban đầu tôi kể, thật ra tôi trả lời những thông tin như vậy với anh cũng chẳng sao cả; chỉ là nó chưa đầy đủ. Tôi biết ơn vì anh hỏi tôi như vậy, vì từ ngày đó tôi cố gắng tìm hiểu sâu hơn về con người mình. Tôi dần có khả năng chia sẻ về chính mình mà không chỉ dùng chức danh công việc, trình độ học vấn mà còn là giá trị tôi đeo đuổi, niềm tin cốt lõi, ước mơ và hoài bão của mình.

Tôi mong và tin một ngày nào đó, bạn sẽ nhận ra rằng, sự tồn tại của bạn đã là rất giá trị (bạn không cần phải có nghề nghiệp cụ thể, thành tựu ngời ngời, hay thành công vượt trội mới là con người có giá trị). Chỉ cần bạn ở đây, hôm nay, sống chân thật với con người mình, là đã có ý nghĩa lắm rồi.