Bạn đã bao giờ ngồi lì suốt mấy tiếng đồng hồ, nhìn chằm chằm vào màn hình laptop, cố gắng moi móc từng chút ý tưởng mà vẫn chẳng nghĩ ra được gì chưa? Hay khi bạn mở một file Google Docs, đặt tiêu đề thật kêu kiểu như ý tưởng sáng tạo để đời, rồi bạn để đó, để hoài, để đến tận tết công chẳng viết thêm được dòng nào. Lúc đó bạn bắt đầu nghĩ kiểu chắc mình không hợp với mấy công việc sáng tạo đâu. Ý tưởng sáng tạo chắc chỉ rơi xuống đầu mấy đứa thiên tài thôi. Não mình chỉ toàn bùn, làm sao nghĩ ra được ý tưởng gì hay ho chứ. Nếu bạn từng nghĩ như vậy thì tin vui là bạn đã lầm to rồi. Sự thật là bạn hoàn toàn có thể nghĩ ra những ý tưởng sáng tạo và độc đáo mà không cần chút tài năng bẩm sinh nào cả.
Không cần phải là nghệ sĩ, không cần phải chờ cảm hứng từ vũ trụ gửi về. Bạn chỉ cần bạn hiểu được một điều, sáng tạo không phải là phép màu, nó là một kỹ năng. Và kỹ năng thì có thể học được, luyện được và dùng được bất cứ lúc nào. Trong video này, tôi sẽ chỉ cho bạn một cách siêu đơn giản, thậm chí là nghe hơi ngớ ngẩn nhưng nó lại có thể giúp bạn sáng tạo liên tục, kể cả khi bạn đang cạn sạch ý tưởng. Giờ thì hãy cùng bắt đầu ngay thôi nào. Từ nhỏ đến lớn, chúng ta hay được dạy rằng sáng tạo là món quà của trời. Bạn phải có năng khiếu bẩm sinh, phải khác người thì mới sáng tạo được.
Nghe thì có vẻ đúng, nhưng thật ra đó lại là một cú lửa khổng lồ. Sự thật là có rất nhiều những ý tưởng vĩ đại từ công nghệ, nghệ thuật đến khoa học đều không xuất phát từ sự ngẫu hứng thần thánh nào cả. Chúng chỉ là kết quả của việc kết hợp những ý tưởng cũ theo một cách mới mẻ hơn. Bạn biết không? Steve Jobs không phát minh ra điện thoại, cũng không sáng chế ra màn hình cảm ứng hay mạng Internet. Ông chỉ đơn giản là ghép tất cả chúng lại với nhau và thế là iPhone ra đời. Ngay cả Einstein, một trong những bộ óc vĩ đại nhất lịch sử, cũng không hề bắt đầu từ con số 0. Ông xây dựng thuyết tương đối dựa trên nền tảng vật lý cổ điển có sẵn rồi nhìn nó bằng một góc nhìn hoàn toàn khác. Thế đấy, sáng tạo không nhất thiết phải là sáng chế cái gì đó chưa ai từng thấy. Đôi khi chỉ là bạn nhìn một thứ cũ và nghĩ khác đi một chút là được. Và đó chính là thứ bạn hoàn toàn có thể làm được ngay cả khi nghĩ mình không sáng tạo. Và phương pháp thần thánh này được gọi là xếp trong ý tưởng hay idea stacking. Vậy làm sao để áp dụng phương pháp này hiệu quả? Đừng lo, ngay bây giờ tôi sẽ giới thiệu cho các bạn các bước chi tiết để áp dụng idsting một cách dễ hiểu nhất.
Muốn xếp trong ý tưởng thì đầu tiên bạn phải có gì đó để xếp đã. Và đây là bước đầu tiên, hấp thụ thông tin. Nhưng không phải kiểu cày view vô tội vạ đâu nha. Cái bạn cần là hấp thụ có chọn lọc, có mục tiêu chứ không phải ngồi lướt TikTok 3 tiếng rồi bảo mình đang nạp kiến thức. Bạn hãy hình dung bộ não của mình như một kho nguyên liệu. Nguyên liệu càng đa dạng thì các món sáng tạo sau này càng ngon. Vậy nên ở bước một này, việc bạn cần làm là đọc nhiều hơn, xem nhiều hơn, nghe nhiều hơn. Nhưng không chỉ trong một lĩnh vực cố định, bạn đang học tài chính, hãy thử đọc thêm về tâm lý học. Bạn làm thiết kế, hãy thử tìm hiểu thêm về game, âm nhạc hay thậm chí là sinh học. Nghe thì chả thấy liên quan nhưng những kết nối bất ngờ thường đến từ những lĩnh vực tưởng như chẳng liên quan gì đến nhau. Ví dụ James Dyson, người phát minh ra máy hút bụi không túi. Ông không hề nghĩ ra ý tưởng khi đang dọn nhà mà ông nhìn thấy hệ thống xử lý bụi công nghiệp trong nhà máy và lấy cơ chế đó ứng dụng vào máy hút bụi. Và từ đó ngành công nghiệp dọn dẹp đổi đời luôn. Thông tin giống như là nguyên liệu.
Khi bạn càng tích chữ đa dạng thì càng có nhiều miếng ghép để chơi tổ hợp. Bạn đang lướt mạng và tình cờ thấy một câu nói cực chất hoặc đang ngồi ngẩn ngơ thì tự nhiên đứa nào đó nói một ý khiến bạn ồ hay phết. Hoặc đơn giản hơn là khi bạn đang tắm trong đầu bật ra một ý tưởng hay ho. Vấn đề là nếu như bạn không chịu ghi lại thì chỉ 5 phút sau là tất cả những ý tưởng này sẽ bay màu bởi vì não không có chức năng tự động lưu đâu nhé. Cho nên bước thứ hai của xếp trồng ý tưởng chính là ghi chép lại tất cả. Dù là một ý tưởng hay ho, một khái niệm lạ, một mẫu quảng cáo thú vị hay thậm chí là tên shop bánh có cái slogan ngớ ngẩn nhưng khiến bạn nhớ hoài. Tất cả đều đáng giá. Bạn có thể ghi bằng sổ tay Google Keep hay viết vào lòng bàn tay cũng được, miễn là đừng để nó trôi tuột khỏi não. Điểm mấu chốt là bạn không cần phải hiểu liền, không cần phải xài nó ngay, cứ góm trước đã. Mỗi thứ bạn ghi lại giống như một mảnh Lego lẻ. Lúc đầu bạn chẳng biết giáp cái gì nhưng khi có càng nhiều mảnh khả năng bạn xếp được thứ gì đó độc đáo càng cao.
Ok. Giờ bạn đã có một đống nguyên liệu trong kho như ý tưởng ngậu hứng, thông tin thú vị, câu cố chất, máy insight đời sống bla bla. Và bây giờ tới phần hay nhất. Bước ba, tìm ra mối liên kết giữa những thứ tưởng chừng chẳng liên quan. Và đây chính là lúc ma thuật xảy ra. Bạn hãy nhìn vào danh sách của mình và hỏi nếu mình đem cái A áp dụng cho cái B thì sao nhỉ? Cái này có liên quan gì đến vấn đề mình đang gặp không? Nếu trộn concept này với cái kia thì có ra cái gì lạ không? Và hãy nhớ đừng cố tìm sự hợp lý vì đột phá không đến từ chỗ hợp lý. Nó đến từ chỗ kỳ quặc mà lại hợp lý bất ngờ. Bạn không đẻ ra ý tưởng, bạn chỉ cần trộn trúng lại và tự nhiên thấy ùa cái này hay phết. Ví dụ cho bạn dễ hiểu, nếu bạn thích đọc sách mê cà phê, giỏi edit video thì hãy mở một kênh YouTube review sách siêu tốc khi đang pha cà phê. Vừa nhanh vừa cuốn, vừa chill lại vừa xịn. Đến đây thì bạn chắc đã thấy rõ một điều. Sự sáng tạo không phải là một món quà trời ban, nó không đến từ một khoảnh khắc phê pha cảm hứng như phim ảnh hay miêu tả. Thay vào đó, sáng tạo đến từ hành động, sự chuẩn bị và một hệ thống đơn giản mà ai cũng có thể thực hiện. Điều tuyệt vời nhất là bạn không cần là người giỏi sáng tạo bẩm sinh. Bạn chỉ cần áp dụng đúng ba bước. Một, hấp thụ thông tin một cách chọn lọc.
Hai, ghi lại tất cả những gì bạn thấy hay ho dù chưa biết dùng để làm gì. Và cuối cùng là tìm ra những mối liên kết bất ngờ giữa chúng. Chỉ vậy thôi. Vậy nên nếu hôm nay bạn còn đang chờ một tín hiệu từ vũ trụ để bắt đầu sáng tạo thì video này chính là tín hiệu đó. Hãy bắt đầu ngay và đừng trần trừ nữa. Nếu bạn thấy video này hữu ích, nhớ bấm like và chia sẻ cho đứa bạn vẫn đang ngồi chờ cảm hứng đến từ vũ trụ nhé. Vì biết đâu bạn chính là người truyền lửa sáng tạo cho họ thì sao?
Tâm sự Cuộc sống Tự học Life-style khác