Khi gặp gỡ những người mới gặp, chúng ta thường có xu hướng tự giới thiệu mình bằng cách kể về công việc của mình. Ví dụ: "Xin chào, tôi là X, hiện đang làm Y cho công ty Z. Rất vui được gặp bạn!"

Người bạn mới quen kia cũng sẽ thường giới thiệu chúng ta như cách mà chúng ta giới thiệu bản thân bạn với họ. Thông qua cách giới thiệu về công việc của mình, đó chính là lúc là bạn đang tự định danh cho chính mình.

Vậy, bạn có bao giờ từng tự hỏi: "Khi không còn công việc đó, tôi sẽ là ai?”

Mình đã dừng lại một quãng khi tự đặt câu hỏi cho bản thân: "Khi tôi không còn làm công việc thiết kế nữa, tôi sẽ là ai?" Nếu ai đó hỏi tôi là ai, tôi sẽ trả lời thế nào?

Rõ ràng, trong gần mười năm qua, chính mình đã tự định danh bản thân chỉ bằng chức vụ và công việc mà mình đã làm. Nếu mình không còn chức danh đó, liệu mình còn là ai không?

Hãy tưởng tượng, bạn đã hơn 30 tuổi và tích lũy được 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế đồ hoạ. Bạn đã gắn bó với một công việc duy nhất trong một công ty duy nhất suốt thời gian dài. Tuy nhiên, một ngày nọ, công việc của bạn biến mất. May mắn thì bạn tìm được công việc mới ngay sau đó, và nó cũng tương tự như công việc cũ. Nhưng nếu không, bạn có thể phải thay đổi hướng nghề nghiệp, chẳng hạn như chuyển sang lĩnh vực UX Writing. Trong quá trình học hỏi và tìm kiếm công việc mới, bạn sẽ gặp những người bạn mới. Lúc này, liệu bạn sẽ tự giới thiệu mình là Graphic Designer hay UX Writer? Bạn có đủ tự tin và kinh nghiệm để nhận mình là một UX Writer không? Hay bạn vẫn giữ vững danh xưng Graphic Designer, mặc dù đã không còn làm công việc đó nữa?

Những thời điểm như thế này, chắc chắn bạn sẽ thấy bị rối bời vì chính bạn cũng phải tự chất vấn mình rằng: “Cuối cùng tôi là ai?”.

Và đó là lúc, bạn nhận ra rằng bạn là nhiều hơn thế! Bạn là tổng hợp của những đam mê, kỹ năng, và giá trị cá nhân mà bạn mang lại. Bạn là những mối quan hệ bạn xây dựng, những trải nghiệm bạn tích lũy, và những giá trị mà bạn đứng ra bảo vệ. Thay vì chúng ta tự định danh mình qua công việc chúng ta làm, thì chúng ta nên định danh chúng ta là người như thế nào? Là người có tổ chức, chăm chỉ, hào phóng, nhiệt huyết hoặc là người thích giúp đỡ, truyền cảm hứng tới người khác… Hãy sống cuộc sống có ý định (intention), vì khi bạn xác định được ý định của mình là khi ấy chúng sẽ tiết lộ giá trị của bạn.

Vì thế, hãy nhớ rằng, dù công việc có thay đổi, bạn vẫn là chính bạn - một người có giá trị và đầy tiềm năng.

Thay vì bạn list ra các đầu việc mà bạn muốn làm (to-do) thì hãy thêm các gạch đầu dòng bạn muốn trở nên thành người thế nào (to-be).

Ví dụ: Bạn mong muốn tự do tài chính. To-do list của bạn sẽ là: (i) Làm lại cv để apply các vị trí mà đáp ứng yêu cầu (ji) Tìm các công việc yêu cầu kỹ năng mà bạn có (iii) Làm thêm ngoài giờ (iv) Lương nằm trong target… Thì bạn nên thay thế các to-be: (i) Trở thành người có quy tắc, tập trung và đam mê (ii) Trở thành người chăm chỉ

Hoặc: Tôi muốn có một mối quan hệ tốt đẹp với bạn gái. Thường To-do sẽ là (i) Lên kế hoạch một buổi hẹn hò lãng mạn (ii) Làm những điều tốt cho đối phương (iii) Cải thiện ngoại hình (iv) Mua quà... Thì nên thay thế bằng to-be,như (i) Kiềm chế bản thân hơn (ii) Thấu hiểu hơn (iii) Thông cảm và để ý hơn đến cảm xúc của đối phương…

Đây cũng là cách mà James Clear (tác giả cuốn sách Atomics Habit) đã áp dụng dựa trên bản chất của định danh cho ứng dụng về Tracking Habits tên Atoms. Bên cạnh các chức năng như tracking activities, quotes, remind…., James đã yêu cầu người dùng bắt đầu thói quen của mình dưới dạng “identities” (những định danh) với một cấu trúc câu như một lời tuyên thệ với chính mình: I will (habit), (time/location) so that i can become (type of person I want to be) (Tôi sẽ….. vào lúc/địa điểm để tôi có thể trở thành người…..)

Ví dụ: Tôi sẽ đi tập GYM vào lúc 5h, hằng ngày để tôi trở thành người khoẻ mạnh.

Như vậy thay vì chỉ là một ứng dụng nhắc nhở các thói quen mà chúng ta ghi chú lại, James đã đưa ra các định danh về bản thân, về cách chúng ta muốn trở thành, thay vì một những list công việc tủn mủn và mơ hồ dễ bị đứt gãy từ đầu. Khi chúng ta được nhắc nhở về con người mà chúng ta muốn trở thành, những hành động của chúng ta sẽ tự nảy sinh để phản ánh những điều mà chúng ta mong muốn.

Từ giờ, thay vì giới thiệu mình làm gì, ở đâu và cho ai thì hãy nói rằng Bạn là người như thế nào!

Điều này đặt ra một thách thức mới trong việc định danh bản thân. Thay vì dựa vào tiêu chí nghề nghiệp, chúng ta bắt đầu xác định bản thân dựa trên các giá trị, phẩm chất, và đam mê cá nhân. Bằng cách này, chúng ta sẽ thấy mình là một cá nhân độc lập và đa chiều hơn, không bị giới hạn bởi công việc cụ thể mà chúng ta đang thực hiện.

Việc xác định bản thân theo cách này cũng tạo ra một cơ hội để khám phá và phát triển các khía cạnh khác nhau của bản thân. Chúng ta có thể bắt đầu chú trọng vào việc phát triển kỹ năng mới, khám phá sở thích mới, và tìm hiểu về những lĩnh vực mà trước đây chúng ta chưa từng quan tâm. Điều này không chỉ làm giàu thêm cho chúng ta, mà còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và về những gì mà chúng ta thực sự đam mê và muốn làm trong cuộc sống.

Giờ thì, hãy giới thiệu lại bản thân mình nhé?