Bản chất của nỗi sợ

Sợ là gì? Theo định nghĩa của tâm lý học, sợ là một trạng thái tâm lý của con người khi quá lo về các mất mát có thể đến với chủ thể, tổ chức hoặc các cá thể có liên quan đến sự toàn vẹn, sự biến đổi, sự giảm sút về lượng hoặc chất về mọi mặt tinh thần, tình cảm, vật chất, quyền lợi.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc hình thành nỗi sợ. Trong bài viết này và cũng như những bài sau (nếu có), tôi sẽ không đề cập đến các trường hợp mắc phải căn bệnh Urbach–Wiethe làm cho con người mất đi cảm giác sợ hãi.

Gây ra nỗi sợ trước tiên là do trải nghiệm. Nỗi sợ gây ra bởi cái trải nghiệm không mấy vui vẻ tác động rất tiêu cực đến tính cách cũng như cuộc sống của người trải qua sự việc đó. Chẳng hạn, có một cậu bé lúc nhỏ bị một con rắn độc cắn và đã phải nhập viện gấp vì độc tính có thể gây chết người, may thay cậu tai qua nạn khỏi. Tuy vốn không sợ rắn từ bé, nhưng sau sự việc ấy, cậu rất có thể sẽ sợ rắn hoặc những vật dụng mang hình hài giống con rắn như một sợi dây dài, những thứ mang họa tiết như rắn (ví dụ như một số tấm thảm) hoặc, nếu nặng hơn, thậm chí là những thứ có màu sắc giống con rắn ấy. Nguyên nhân của hiện tượng này là do sau sự việc đó, bộ não của con người đã hình thành một cơ chế nhằm bảo vệ cơ thể khỏi một trường hợp tương tự trong tương lai.

Tuy nhiên, không cần phải trải nghiệm cái cảm giác đó thì não bộ của chúng ta mới hình thành một cơ chế bảo vệ mang tên nỗi sợ. Có những nỗi sợ được tạo ra trong suốt quá trình tiến hóa của con người qua, theo bằng chứng khoa học, 6 triệu năm. Thật ra, nỗi sợ loại này cũng thuộc vào mục sự từng trải như trên, nhưng nhờ vào quá trình tiến hóa lâu dài nên hầu hết những nỗi sợ như vậy rất phổ biến và hiện diện gần như ở mọi cá thể loài người. Những ví dụ điển hình về nỗi sợ này có thể là sợ ngọn lửa to, sợ một số loài động vật (hổ, báo, sư tử, gấu,...), sợ khi thấy một người hoặc một đám người bước về phía ta với một luồng sát khí khủng khiếp mặc dù ta chưa làm gì họ thậm chí còn không biết họ, v.v. Cũng như trên, nỗi sợ này là một cơ chế nhằm bảo vệ cơ thể khỏi một tình huống xấu. Điểm khác biệt là ở chỗ nỗi sợ ở trên có thể tùy thuộc vào bản thân mỗi con người, trong khi nỗi sợ này hầu như mọi người đều có.

P/s: Em mới tập viết lách, mong các tiền bối chỉ giáo thêm ạ