Bài phỏng vấn Li Lu tại Trường Kinh doanh Comlumbia (dịch) _ Phần 5

G&D: Trong 16 năm điều hành Himalaya, ông đã trải qua ba cuộc khủng hoảng tài chính lớn: khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997, bong bóng dot com năm 2000, và khủng hoảng tài chính năm 2008. Ông đã đương đầu với ba cuộc khủng hoảng với tư cách nhà quản lý quỹ như thế nào, và ông đã học được gì từ chúng?

LL: Đó là một câu hỏi xuất sắc. Bạn cũng biết mỗi khi chúng xảy ra, họ điều nói những sự kiện đó là “một lần một thế kỷ”, ngoại trừ những sự kiện lớn này xảy ra mỗi tám năm trong trường hợp của tôi. [cười] Điều thú vị về một cuộc khủng hoảng là nó sẽ kiểm tra sự trung thực lý trí của bạn.

Điều quan trọng nhất trong công việc của chúng tôi là sự trung thực lý trí. Nó bao gồm bốn điều sau: biết những gì bạn biết, biết những gì bạn không biết, biết những gì bạn không cần phải biết, và nhận ra là luôn có xác suất rằng “bạn không biết rằng bạn không biết”. Bốn điều này khác nhau một cách rõ ràng. Trong một cuộc khủng hoảng, nhiều thứ xảy đến và kiểm tra bạn về bốn phương diện trên.

Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á, bỗng nhiên toàn thế giới đều bảo rằng, “những công ty này có bao nhiêu nợ vay?! Ôi trời ơi, chúng thực sự phụ thuộc quá nhiều vào nợ vay! Ôi trời ơi, cả đất nước sẽ sụp đổ thôi!” Mọi người luôn liên tục trong trạng thái hoảng loạn. Tất cả những điều mà bình thường bạn không quan tâm và không chú ý tới đều xuất hiện. Bình thường bạn nghĩ rằng,”Tốt thôi, điều đó chả có ý nghĩa gì với khoản đầu tư của tôi vào công ty này.” Rồi bỗng nhiên, bạn nói rằng, “Ôi chúa ơi, nó tác động đến mọi thứ liên quan đến công ty của tôi.” Bạn đúng và bạn sai. Cuộc khủng hoảng sẽ kiểm tra những điều đó.

Đó là lý do tại sao mọi người đều tê liệt trong cuộc khủng hoảng. Mọi người tê liệt bởi vì họ không trung thực một cách lý trí trước đó. Họ không bao giờ cố phân loại một số vấn đề hay câu hỏi và đặt chúng vào nhóm hợp lý. Khi bạn đưa ra một nhận xét tổng quan, ví dụ như, nước Mỹ sẽ thể hiện như thế nào qua những thăng trầm, và bạn tham gia vào khi biết rằng có xác suất một thứ gì đó vô cùng tệ có thể xảy ra. Có thể nó nhỏ thôi, nhưng khi nó xảy ra là nó xảy ra. Khi đó, câu hỏi sẽ trở thành “có phải bạn không biết rằng bạn không biết”, hay “bạn có biết rằng bạn không cần phải biết?“ Bạn chắc chắn sẽ bị hỏi những điều đó.

Hệ thống tài chính có thể đang gặp vấn đề. Đúng, một doanh nghiệp cần có vốn, nhưng tôi cho rằng nếu mọi thứ vẫn tiếp diễn, doanh nghiệp của tôi vẫn sẽ tồn tại, bất kể kết quả ra sao. Vì vậy, câu hỏi sẽ là, “Tôi có cần phải biết hệ thống tài chính sẽ giải quyết các vấn đề của nó như thế nào để có thể dự đoán hoạt động kinh doanh của mình không?” Đó là câu hỏi mà bạn muốn có câu trả lời trước khi một cuộc khủng hoảng tài chính xuất hiện.

Nếu bạn có thể trả lời câu hỏi đó đúng và trung thực, bạn sẽ được nhiều hơn sau cuộc khủng hoảng tài chính. Ông nội của Christopher Davis thường nói rằng, bạn kiếm được nhiều tiền nhất từ cơn hoảng loạn tài chính trên thị trường giá xuống – chỉ là lúc đó bạn không biết mà thôi.

Điều đó luôn xảy ra. Những nhà đầu tư ít thông minh hơn sẽ bị loại bỏ. Những nhà đầu tư thông minh là những người luôn luôn trung thực một cách lý trí. Họ có thể biết rõ ràng họ biết hay họ không biết, và biết cái gì họ không cần phải biết, và tồn tại những điều họ không biết rằng họ không biết. Nếu bạn có thể phân chia mọi thứ vào những nhóm này đúng, bạn sẽ vượt qua bài kiểm tra. Nếu không, bạn sẽ đưa bản thân vào rắc rối.

G&D: Trong buổi thảo luận năm 2010 tại Trường Kinh doanh Columbia, ông có nói rằng vai trò của Châu Á trong hệ thống tài chính toàn cầu đang dần trở nên quan trọng hơn. Ông có thể nói rõ hơn về góc nhìn này cho người đọc?

LL: Châu Á sẽ trở thành một thế lực kinh thế quan trọng, không nhất thiết chỉ về khía cạnh tài chính. Phần tài chính là yếu tố sinh ra từ hoạt động kinh tế tổng thể thể của Châu Á. Châu Á, và đặc biệt là Trung Quốc, đang dần trở thành một thế lực kinh tế lớn hơn trên thị trường toàn cầu bởi chính quy mô to lớn của nó và con đường nó đang đi.

Trung Quốc đang đi trên con đường lịch sử trong việc liên tục tăng trưởng thành một nền kinh tế hiện đại. Họ vẫn còn một chặng đường dài để đi, nhưng họ đã đi được một đoạn dài khỏi điểm xuất phát. Chính bởi kích thước khổng lồ của Trung Quốc, nó sẽ có tác động to lớn đến Châu Á và phần còn lại của thế giới. Do đó, Trung Quốc và Mỹ cùng với nhau sẽ khiến cho khu vực Thái Bình Dương trở thành một trung tâm kinh tế giống như Đại Tây Dương giữa Châu Âu và Mỹ.

Nhiều cơ hội sẽ xuất hiện. Điều đó không có nghĩa nó sẽ là con đường một chiều hay là một chặng đường trơn tru. Nhiều điều có thể xảy ra. Nó cũng không có nghĩa là đảm bảo bạn sẽ kiếm được nhiều tiền. Nhưng nó mang lại rất nhiều cơ hội với những ai có thể tận dụng sự phát triển này. Tầm quan trọng của Trung Quốc là không thể làm ngơ được.

G&D: Ông có bất cứ lo lắng gì về bong bóng bất động sản ở Trung Quốc. Chúng tôi đã xem chương trình 60 Minutes về những thành phố ma ở Trung Quốc, và nó đã để lại ấn tượng lớn.

LL: Trung Quốc rất rộng lớn. Nhiều hiện tượng cực đoan xảy ra ở đó.

Đúng là có tồn tại những thị trấn ma, nhưng ở đó cũng có những thị trấn cực kỳ, cực kỳ đông đúc. Ý tôi là, mỗi tấc đất đều có ngươi ở, và có những thị trấn dường như xuất hiện từ hư không với số lượng lớn những tòa nhà trọc trời với đầy cư dân. Tôi nhớ rằng, hai mươi năm trước, Phố Đông được xem như gần như một thị trấn ma. Ngày nay, bạn không thể không ấn tượng bởi nền kinh tế sôi động ở đó.

Chúng ta sống ở Manhattan, nhưng nghĩ mà xem: có 10,000 tòa nhà ở Thượng Hải cao hơn 30 tầng, gấp nhiều lần ở Manhattan - đó là con số khổng lồ. Manhattan có thể là nơi có nhiều tòa nhà cao tầng tập trung nhất trên toàn thế giới ngoài Thượng Hải. Điều đáng sợ là Trung Quốc chưa dừng lại. Do đó, tôi mới nói rằng Trung Quốc là một trường hợp đầy mâu thuẫn, như nó luôn là và sẽ tiếp tục là; bạn sẽ luôn tìm thấy bằng chứng cho bất kỳ giả thuyết nào mà bạn muốn chứng minh.

Nhưng về tổng thể, nền kinh tế của họ vẫn còn một quãng đường dài để đi. Họ vẫn cảm nhận rằng đây là thời của họ. Điều đó không có nghĩa là họ không có vấn đề; họ có vô cùng nhiều vấn đề, nhưng nước Mỹ cũng thế, nước Mỹ trong hơn 200 năm qua cũng thế.

Nếu bạn nói đến cuộc nội chiến Mỹ, đất nước này đã giết chết hai phần trăm dân số của chính họ. Thế nhưng, không chỉ họ xây dựng lại, mà còn xây dựng lại với một tốc độ kinh hoàng. Và họ cũng trải qua hai cuộc chiến tranh thế giới. Và sau chiến tranh thế giới thứ hai, nếu bạn nghĩ Nhật Bản và Đức đã tàn, thì bạn đã sai rồi.

G&D: Ông có nghĩ ngành bất động sản đã đi hơi xa khỏi mức mà nó cần một sự điều chỉnh, hay ông nghĩ rằng nhu cầu sẽ bắt kịp?

LL: Tôi xếp nó vào nhóm “quá khó”. Tôi cũng xếp vào nhóm “tôi biết là tôi không cần phải biết”. Nó chắc chắn là điều tôi không biết, nhưng cũng là điều tôi biết tôi không cần phải biết. Tôi không muốn những thứ như vậy gây ra lo lắng cho bản thân.

G&D: Ông có nhìn nhận gì về sự hấp dẫn của chứng khoán vốn ngày nay?

LL: Tôi cũng xếp nó vào nhóm “quá khó” và “tôi biết là tôi không cần phải biết”. Tôi chỉ nghĩ về điều đó khi mà mọi việc trở nên thái quá. Và tôi cũng không thấy rằng nó sẽ trở nên thái quá. Trong trường hợp đó, tôi biết là tôi không cần phải biết.

G&D: Nhiều người tin rằng năng lượng tái tạo sẽ là cuộc cách mạng lớn tiếp theo. Ông đã nghiên cứu nhiều về công nghệ pin và BYD, do đó có điều gì mà ông xem xét ngoài pin không? Ông nghĩ cuộc cách mạng năng lượng sẽ trông như thế nào?

LL: Tôi chỉ chú ý đến những xu hướng vĩ mô đó với hy vọng là tôi có thể yên tâm là chúng là cơn gió thuận chứ không phải là cơn gió ngược. Bây giờ, chúng có thể giúp đỡ bao nhiêu khi chúng là gió thuận, hay chúng có thể gây hại bao nhiêu nếu chúng là gió ngược ập vào mặt, tôi không biết. Nhưng tôi mong muốn những xu hướng vĩ mô đó ở phía sau hỗ trợ tôi hơn là ở phía trước cản trở tôi. Đó là mức độ mà tôi muốn biết về những xu hướng lớn.

Nhưng là một công dân có sự quan tâm, tôi tò mò về vấn đề này. Nhưng không có nghĩa là tôi có thể biết chắc chắn những sự phát triển như vậy sẽ có kết quả như thế nào. Thực tế, tôi không biết, và đó là lý do tại sao thị trường tự do với hàng triệu người tham gia, trong khi hành động vì lợi ích bản thân, sẽ tìm được một con đường. Dự báo những gì trong tương lai không hề dễ, và điều tốt là bạn không cần phải có thể là được điều đó.

Nếu những xu hướng như thế ở sau lưng bạn, thật tuyệt vời, đặc biệt là khi bạn không cần chúng ở ngay sau lưng. Nếu chúng thực sự là một cơn gió ngược, bạn chắc chắn sẽ muốn xem xét nó kỹ hơn. Và đó là cách tôi nhìn nhận vấn đề năng lượng tái tạo này. Tôi biết vào một lúc nào đó, nền văn minh nhân loại sẽ phải tìm ra thứ gì đó khác nhiên liệu hóa thạch. Chúng ta không có đủ nhiên liệu hóa thạch, và chúng ta cần dự trữ chúng vì lý do an ninh lương thực và nông nghiệp. Chúng ta cũng không thể để thời tiết xấu đi như đã diễn ra trong vài thập kỷ qua. Cuối cùng, chúng sẽ bắt kịp ta.

Do đó, vì nhiều nguyên nhân, tôi hiểu tại sao chúng ta cần tìm ra thứ thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. Nhưng tôi có đủ năng lực để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt dựa trên điều đó bây giờ không? Khả năng là không. Nhưng nếu nó ở phía sau lưng hỗ trợ tôi, tôi hoàn toàn ủng hộ.

G&D: Ông có lời khuyên gì cho những sinh viên có hứng thú với ngành quản lý đầu tư, đặc biệt là những bạn đọc không thể đến và nghe Warren Buffett nói chuyện trong buổi nghỉ trưa?

LL: Nếu bạn có cơ hội gặp mặt Buffett, nếu tôi là bạn, tôi sẽ lập tức chạy đến đó . Tôi thậm chí sẽ không đi máy bay; tôi sẽ chạy bộ thẳng đến Omaha. [Cười]

Hãy khởi đầu bằng cách học từ những người giỏi nhất - lắng nghe, học hỏi, và đọc. Nhưng điều quan trọng nhất để hiểu về công việc đầu tư là làm nó.

Không có cách nào thay thế được việc thực sự làm nó. Cách tốt nhất để làm là nghiên cứu một doanh nghiệp từ trong ra ngoài với mục tiêu là thực hiện một khoản đầu tư - dù bạn có thể không thực sự đầu tư vào đó. Nhưng bằng việc trải qua quá trình hiểu một doanh nghiệp như thể bạn sở hữu 100% doanh nghiệp đó là một điều quý giá.

Hãy bắt đầu với một doanh nghiệp dễ hiểu. Đó có thể là một doanh nghiệp nhỏ bé - một cửa hàng nhượng quyền nhỏ, một nhà hàng, hay một công ty đại chúng nhỏ. Nó không quan trọng. Hiểu một doanh nghiệp và những gì khiến nó thành công: họ kiếm tiền như thế nào, họ quản lý tài chính ra sao, cách mà ban lãnh đạo đưa ra quyết định, hãy so sánh họ với các đối thủ cạnh tranh, cách họ thích nghi với môi trường, họ đầu tư nguồn tiền mặt dư ra như thế nào, và cách họ cấp vốn cho doanh nghiệp.

Bạn nên hiểu mọi khía cạnh của một doanh nghiệp như thể bạn sở hữu 100% nhưng không thực sự điều hành nó. Điều này khiến bạn phải nỗ lực tìm hiểu mọi khía cạnh để bảo vệ khoản đầu tư của mình. Điều đó sẽ mang lại cho bạn trải nghiệm về cách tiếp cận có kỷ luật.

Đó là cách bạn thực sự hiểu một doanh nghiệp và đầu tư vào nó. Warren luôn nói rằng để trở thành một nhà đầu tư giỏi, bạn cần trở thành một doanh nhân giỏi, và để trở thành một doanh nhân giỏi, bạn cần trở thành một nhà đầu tư giỏi ở khía cạnh phân bổ vốn.

Bắt đầu với việc hiểu một thứ trong tầm kiểm soát mà bạn có thể hiểu từ trong ra ngoài. Đó là điểm xuất phát tuyệt vời. Nếu bạn bắt đầu từ cơ sở đó, thì về cơ bản, bạn đang đi đúng hướng để trở thành một nhà phân tích chứng khoán giỏi.

Tái bút: Sau khi hoàn thành chuỗi bài dịch nhỏ trên, tôi cảm thấy hoàn toàn không thỏa mãn về kết quả. Năng lực dịch thuật của tôi không đủ để truyền tải những gì Li Lu chia sẻ. Do đó, nếu bạn cảm thấy không hứng thú với những gì bạn đã đọc, thì hãy nhớ đó là do năng lực còn non yếu của tôi, chứ không liên quan gì đến Li Lu cả. Đương nhiên cũng không thể loại trừ khả năng là nó không dành cho bạn. Giống như Warren có nói về đầu tư, hoặc là bạn hiểu ngay lập tức, hoặc là bạn sẽ không bao giờ hiểu.