Bài phỏng vấn Li Lu tại Trường Kinh doanh Comlumbia (dịch) _ Phần 2

Li Lu, một nhân vật với tiểu sử mà cho dù tôi có kể đi kể lại bao nhiêu lần chăng nữa, bạn vẫn sẽ thấy khó tin là có tồn tại ngoài đời. Vậy, chi tiết tiểu sử của ông như thế nào ư? Tôi sẽ không tàn nhẫn đến nỗi tước đi niềm vui tìm tòi và khám phá của bạn. Tuy nhiên, không thể không có đôi lời giới thiệu về ông trước khi bạn lắng nghe những chia sẻ của ông.

Ông là nhà sáng lập và chủ tịch của Himalaya Capital. Tại đây, ông đã tạo ra một trong những thành tích đầu tư tốt nhất trong lịch sử, có thể sánh ngang những nhà đầu tư huyền thoại như Warren Buffett và Charlie Munger. Chỉ nhiêu đây thôi nhé.

Dưới đây là bài phỏng vấn Li Lu được đăng trong ‘Graham & Doddsville - bản tin đầu tư từ các sinh viên Trường Kinh doanh Columbia’. Trong đây có nhiều chia sẻ và bài học đáng giá mà mọi nhà đầu tư chân chính nào cũng nên biết. Tôi xin góp phần lan tỏa nó tới nhiều người hơn. Hy vọng bạn sẽ thấy thú vị, hoặc tuyệt hơn nữa là gợi lên trong bạn những tò mò khiến bạn sẽ tìm đọc nhiều hơn về ông, hoặc hơn thế nữa. Có lẽ tôi lại đề cao bản thân quá nữa rồi. [Cười]. Chúc bạn vui vẻ trong buổi đi dạo này.

G&D: Ông định nghĩa vòng tròn năng lực của bản thân như thế nào?

LL: Tôi để cho những hứng thú cá nhân định hình vòng tròn năng lực của bản thân. Điều khá rõ ràng là tôi có chút hiểu biết về Trung Quốc, Châu Á, và Mỹ - đây là những điều tôi rất quen thuộc. Qua năm tháng, tôi cũng dần mở rộng tầm hiểu biết của mình [trong việc phân tích doanh nghiệp].

Tôi khởi đầu bằng cách tìm kiếm những chứng khoán giá rẻ. Khi bạn mới bắt đầu, bạn thực sự không có sự lựa chọn nào khác. Bạn không có đủ kinh nghiệm, bạn cũng không muốn mất tiền, vậy bạn làm gì? Cuối cùng chỉ còn cách mua những chứng khoán bán với giá rẻ bèo. Nhưng theo thời gian, nếu bạn có hứng thú với bản thân doanh nghiệp bên cạnh những chứng khoán, bạn sẽ bắt đầu trở thành một người nghiên cứu và học hỏi về doanh nghiệp.

Cuối cùng, điều này sẽ dẫn đến điều kia, và bạn bắt đầu hiểu về nhiều doanh nghiệp khác nhau. Bạn hiểu về DNA của các doanh nghiệp đó, cách mà họ phát triển, và tại sao họ lại vững mạnh như vậy. Theo thời gian, tôi thực sự yêu thích những doanh nghiệp mạnh. Tôi trở thành một gã săn tìm những doanh nghiệp mạnh với mức giá hời. Tuy nhiên, bên trong tôi vẫn tồn tại những thôi thúc lôi kéo tôi săn tìm những chứng khoán giá rẻ - tôi không thể cưỡng lại được. Nhưng dần dần, tôi bị cuốn hút hơn trong việc tìm kiếm những doanh nghiệp tuyệt vời với tính vượt trội sẵn có, năng lực cạnh tranh cao hơn, dễ dự đoán hơn, và có đội ngũ quản lý mạnh. Chỉ là tôi cảm thấy không đủ hài lòng với thị trường thứ cấp. Như tôi đã đề cập trước đó, có tồn tại yếu tố mang tính tổng bằng không trong chứng khoán. Và đó cũng là lĩnh vực mà cá nhân tôi không cảm thấy hoàn toàn thoải mái. Bản chất tự nhiên của con người tôi nghiêng về những cuộc chơi mà cả hai bên đều cùng thắng.

Tôi muốn tạo ra sự giàu có cùng với những nhân viên và nhà điều hành tại doanh nghiệp khi tôi đầu tư. Chính điều này dẫn tôi đến với lĩnh vực đầu tư mạo hiểm. Tôi cố gắng áp dụng những nguyên tắc của đầu tư thông minh ở đó, nhưng hóa ra tôi có thể đóng góp hơn thế nữa. Thế là nó trở thành một cuộc chơi cả hai bên đều cùng thắng.

Xuyên suốt sự nghiệp của mình, tôi khá hài lòng vì đã tham gia xây dựng một số doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Một vài trong số đó trở nên cực kỳ thành công, ngay cả sau khi tôi bán chúng. Bạn có thể nói rằng tôi đã bán quá sớm! Tôi là nhà đầu tư đầu tiên vào Capital IQ, và hãy nhìn những gì đã xảy ra. Nếu chúng tôi vẫn giữ khoản đầu tư đó, chúng tôi có lẽ đã trở nên giàu có hơn rất nhiều! Không phải là chúng tôi không kiếm được rất nhiều tiền trong khoản đầu tư đó. Chúng tôi đã kiếm được rất nhiều. [Cười]. Nhưng chúng tôi thích như thế. Chúng tôi thích tạo ra những thứ mà mọi người cảm thấy hữu ích. Chúng tôi tạo ra công ăn việc làm, tạo ra một sản phẩm tốt và vững bền, và mọi người kiếm được rất nhiều tiền, ngay cả những người đã mua lại doanh nghiệp từ chúng tôi.

Tôi thích những cuộc chơi mà hai bên đều thắng. Không phải tôi phàn nàn về việc bán Capital IQ quá sớm. Chúng tôi đã kiếm rất nhiều tiền từ khoản đầu tư đó, và chúng tôi cũng đã đóng góp được rất nhiều. Tôi vẫn còn là bạn với những nhà sáng lập ở đó. Và điều này mang lại cho tôi rất nhiều niềm vui. Nhưng việc đầu tư mạo hiểm rất khó để nhân rộng, bạn phải bỏ rất nhiều công sức vào đó. Cho nên, theo thời gian, tôi dần chuyển qua giúp đỡ bằng cách khác. Thậm chí trong những chứng khoán đại chúng, bạn vẫn có thể trở nên hữu ích và mang tính xây dựng. Và đó chính là con người của tôi. Tôi vẫn đang học hỏi và vẫn còn nhiều hứng thú. Tôi vẫn còn trẻ và vẫn tò mò về nhiều điều. Cho nên, ai biết được? Hy vọng là tôi vẫn sẽ tiếp tục dần mở rộng vòng tròn năng lực của bản thân.

G&D: Làm sao ông có thể biết rằng Capital IQ sẽ thành công đến như vậy?

LL: Lúc đầu là từ Bloomberg. Chúng tôi đã muốn tạo ra một thứ gì đó giống như Bloomberg, nhưng trong quá trình, chúng tôi lại càng đánh giá cao Bloomberg hơn nữa bởi vì quá khó để cạnh tranh với họ. Sau đó, chúng tôi phát hiện ra ngành ngân hàng đầu tư không phải là hoàn toàn không thể thâm nhập được.

Thế là chúng tôi áp dụng những gì học được từ Bloomberg, và tạo ra một sản phẩm tương tự cho ngành ngân hàng đầu tư. Qua thời gian, chúng tôi cũng dần thâm nhập những lĩnh vực khác, ví dụ như vốn tư nhân. Chúng tôi đã sớm hiểu ra rằng chúng tôi không thể cạnh tranh lại Bloomberg.

LL: Đúng vậy, không còn nữa. Sự thay đổi đó diễn ra chín năm trước. Bán khống là một trong những sai lầm lớn nhất mà tôi từng phạm phải.

G&D: Có phải việc ông không bán khống là do ông mong muốn trở thành một bên thứ ba có thể đóng góp cho công ty và đội ngũ lãnh đạo hay không?

LL: Đúng vậy. Nhưng cũng vì bạn có thể đúng 100% và vẫn có thể phá sản như thường. Điều đó của bán khống khiến tôi vô cùng khó chịu. [Cười]

Có ba điều về bán khống khiến cho nó trở thành một công việc khiến người thực hiện khổ sở. Ở vị thế nắm giữ, bạn có 100% khả năng bất lợi nhưng lại có vô hạn khả năng thuận lợi. Ở vị thế bán khống , bạn có 100% khả năng thuận lợi nhưng lại có vô hạn khả năng bất lợi. Tôi không thích phép tính đó. Điều thứ hai, những khoản bán khống tốt nhất thường mang trong nó một số yếu tố mang tính lừa đảo. Tuy nhiên, một vụ lừa đảo lại có thể tồn tại rất lâu mà không bị bại lộ. Đương nhiên là khi bán khống bạn phải đi vay, và chính điều đó sẽ dần dần rút mòn bạn. Đó là lý do bạn có thể đúng 100% và vẫn có thể phá sản cùng một lúc. Nhưng, bạn biết gì không, bạn sẽ phá sản trước. Điều cuối cùng là nó sẽ hủy hoại tâm trí bạn. Những khoản bán khống sẽ chiếm giữ tâm trí bạn, và tước đi những nỗ lực tập trung mà bạn cần để thực hiện việc đầu tư nắm giữ đúng đắn. Đó là ba lý do mà tôi tránh xa khỏi bán khống.

Cá nhân tôi đã từng phạm lỗi này. Tôi đã từng bán khống trong một vài năm. Tôi không chê bai những người đạt kết quả tốt trong việc bán khống - chỉ là nó không dành cho tôi. Nếu tôi có thể thêm lý do thứ tư, thì đó là nền kinh tế đã tăng trưởng với tỷ lệ kép trong 200-300 năm qua, từ thời kỳ khoa học kỹ thuật hiện đại. Cho nên, một cách tự nhiên, xu hướng kinh tế sẽ ủng hộ vị thế nắm giữ hơn là bán khống.

Nhưng bạn không thể sống mà không phạm sai lầm. Mỗi lần tôi phạm sai lầm tôi lại học được một điều gì đó.

LL: Tôi không nghĩ Warren và Charlie là những người chỉ hành động tuyệt đối theo lý tưởng. Và chính tôi cũng như vậy. Điều chính yếu là bạn biết bao nhiêu.

Câu chuyện của BYD tương đối đơn giản. Một ông kỹ sư vô cùng giỏi đã bắt đầu doanh nghiệp chỉ với 300,000 đô la từ nợ vay và không cần thêm bất kỳ khoản tiền nào khác cho đến khi công ty IPO. Ông ấy tạo ra một công ty với 8 tỷ đô doanh thu, 170,000 nhân viên, và hàng chục ngàn kỹ sư. Ông ấy đã giải quyết rất nhiều vấn đề khác nhau. Thế nên, đến bạn cũng phải thừa nhận là thành thích của ông ta rất ấn tượng. Họ cũng hoạt động trong đúng ngành công nghiệp và một môi trường phù hợp, và họ nhận được sự ủng hộ đúng đắn của chính phủ. Văn hóa kỹ thuật của họ luôn thể hiện được khả năng đương đầu với những vấn đề lớn và khó. Và nó thực sự có hiệu quả. Cho nên rất khó để không bị ấn tượng bởi thành tích của người đàn ông này. Vào thời điểm đầu tư, chúng tôi cũng có một biên an toàn đáng kể.

Họ tham gia vào một lĩnh vực có nhiều khả năng rộng mở và bản thân họ cũng có khả năng thành công đáng kể. Như tôi đã nói, không gì là chắc chắn, nhưng cơ hội này thực sự gây ấn tượng với tôi về xác suất thành công. Cả Charlie cũng ấn tượng không kém bởi công ty, điều đã dẫn đến khoản đầu tư sau này. Bershire không hề tránh xa các cổ phiếu công nghệ một cách mù quán theo lý tưởng. Họ chỉ tránh xa những gì họ cảm thấy không chắc chắn. Họ cũng có khoản đầu tư 11 tỷ đô vào IBM, mà theo tôi, cũng là một công ty công nghệ. Nhưng tôi có thể đảm bảo rằng đó không phải là cách họ tư duy. Nó không hề liên quan gì đến việc cổ phiếu đó có là cổ phiếu công nghệ hay không.

G&D: Buffett đã thú nhận vào năm 2009 trên tạp chí Fortune rằng ông không thực sự hiểu BYD.

LL: Điều đó là sự thật. Warren và Charlie có quan hệ hợp tác rất tuyệt vời và Charlie biết nhiều hơn về BYD so với Warren. Nhưng tôi sẽ không dám đánh cược lại với những gì mà cả hai đã đạt được. Không phải là họ không thỉnh thoảng có sai lầm. Mọi người đều có thể như thế. Nhưng hai người họ không chỉ có ít mà là rất, rất ít trong suốt sự nghiệp đầu tư rất dài của họ.

LL: Công ty này là một cỗ máy học tập không ngừng. Thử nghĩ xem - họ chưa từng bước chân vào ngành này cho đến 10 năm trước. Và họ làm ra chiếc xe đầu tiên là vào 8 năm trước. Họ ở trong một thị trường, nơi mà mỗi một thương hiệu quốc tế đều dốc hết sức để cạnh tranh, bởi vì thị trường này vô cùng lớn. Và họ chưa bao giờ có lợi thế sân nhà, bởi vì thị trường ô tô của Trung Quốc khi bắt đầu đều rộng mở cho mọi tay chơi có thể cạnh tranh. Họ là một công ty sản xuât ô tô nhỏ với số vốn nhỏ, và trong vòng 10 năm, họ bán ra hơn nửa triệu xe mỗi năm và họ cũng tạo ra một chỗ đứng cho bản thân. Bạn phải nhận ra rằng, với bảng thành tích không hề tệ như thế, chắc hẳn có gì đó đang diễn ra ở đây. Họ cũng có một văn hóa kỹ thuật và một tinh thần có thể làm mọi thứ. Họ cũng luôn chứng minh được rằng họ thực sự có thể đương đầu với những vấn đề kỹ thuật vô cùng phức tạp và đưa ra những giải pháp vô cùng thực tiễn, nhanh hơn, rẻ hơn và tốt hơn hầu hết những người khác. Đây là một lợi thế trong nền kinh tế sản xuất.