Bài học về “Anh hùng cứu thế” và “kẻ yếu” trong quyển I Xứ Cát
Trong thời đại mà phim siêu anh hùng Marvel và DC lên ngôi. Với đa số những nhân vật chính là người hùng một chọi trăm, sinh ra là...
Trong thời đại mà phim siêu anh hùng Marvel và DC lên ngôi. Với đa số những nhân vật chính là người hùng một chọi trăm, sinh ra là người được chọn. Xung quanh anh ta chỉ có kẻ gian và thằng ngốc. Anh ta đứng lên phỉ báng kẻ xấu, đòi hỏi công lý, vả chết bất cứ kẻ xấu nào có thể ngáng đường anh ta. Từ đó, chúng ta trở thành fan hâm mộ những vị anh hùng này.
Việc các bạn và mình yêu thích một hình mẫu nhân vật lý tưởng như vậy, thì niềm yên thích đó không hề sai. Vì ngoài thực tế, chúng ta không đủ quyền lực, sức mạnh để đánh bại cái ác. Chúng ta phải cuối đầu cắn răng chịu đựng chỉ vì lợi ích của bản thân. Cái ác làm chúng ta đau khổ mệt nhoài, tức tối khó chịu mà không thể làm gì được. Cho nên, chúng ta hả lòng hả dạ với những hành động của người hùng ngay thẳng của DC và Marvel.
Nhưng trong Dune thì hoàn toàn ngược lại. Một người hùng là một kẻ khôn khéo, không thích khoe khoang sức mạnh. Nếu có sức mạnh, thì nó chỉ đạt ở mức giới hạn. Mọi suy đoán của anh ta không phải chân lý, thay vào đó là nhiều sai số không thể đoán trước. Anh ta biết vị trí, quyền lực của mình nằm ở đâu, và cần tìm đến những chuyên gia nào để gia tăng sức mạnh cho mình.
Ngoài ra, những kẻ yếu thế cần được anh hùng cứu rỗi như ở trong Dune, không phải là những kẻ ngu ngốc, chỉ biết la hét và chờ đợi người hùng đến giải cứu, như chúng ta “thường” thấy ở những bộ phim siêu anh hùng.
1. Người hùng trong Dune là người có trí tuệ cảm xúc cao.
Leto và Paul Atreidis là hai hình mẫu người hùng điển hình trong Dune. Hai cha con họ đều có điểm chung: Trầm tĩnh, biết suy nghĩ, biết quan sát lời nói, hành vi của bản thân và đối phương trước khi đưa ra quyết định, biết ăn nói khôn khéo để không mất lòng ai.
Như trong phân cảnh vị Mentat già nua đang sợ hãi lo lắng, khi phát hiện ra sai lầm chết người trong việc bảo an tòa nhà một cách lỏng lẻo. Vụ việc đó làm Paul suýt chết khi bị một tên Harkonnen ám sát hụt.
Thay vì quát lão già Mentat - Thurfir Hawat. Leto kìm nén sự tức giận và ông hội ý riêng với con trai về vụ bảo an lỏng lẻo.
Paul lên tiếng bênh vực Hawat: “Ông ấy già rồi. Thế đấy. Ông ấy lẽ ra...”
Leto và Hawat - Dune 2021
Leto hiểu điều đó, nhưng không thể nào truyền đạt đúng lời con trai trước mặt vị Mentat già nua. Vì Leto hiểu, một người già như Hawat với kinh nghiệm phục vụ ba đời nhà Atreidis, thì ông cũng có lòng tự trọng của mình.
Hawat tự biết bản thân đã già, đã phạm phải sai lầm. Nếu có khiển trách Hawat, thì Leto không thể nào làm xấu mặt Hawat trước đám đông. Vì vậy, Leto yêu cầu gặp mặt Hawat tại phòng làm việc, để ông ấy tự biết xấu hổ trước lỗi lầm của mình.
Leto nói với Paul: “Hawat sẽ tự trừng phạt mình. Về chuyện này, ông ấy sẽ dành cho mình một cơn giận dữ với bản thân còn lớn hơn những gì cả hai cha con ta có thể cùng trút lên ông ấy.”
Sau đó, Leto an ủi lão Hawat:
“Ồ, ngồi xuống đi và đừng có hành động như một tên ngốc thế,” Công tước nói. Ông vẫy tay chỉ về chiếc ghế phía bên kia bàn đối diện Paul. “Nếu ông phạm lỗi, thì lỗi ấy là ông đã đánh giá bọn Harkonnen quá cao. Cái đầu ngu ngốc của bọn chúng chỉ nghĩ ra được cái âm mưu đơn giản đến thế thôi. Chúng ta đã không tính đến những âm mưu đơn giản. Và con ta đã đặc biệt lưu ý ta rằng nó an toàn thoát khỏi âm mưu này phần lớn là nhờ công dạy dỗ của ông. Về điểm đó thì ông đã không thất bại!” Ông vỗ nhẹ vào lưng chiếc ghế trống. “Ta nói rồi, ngồi xuống đi!”
Trong xuyên suốt bộ truyện, các nhân vật từ phản diện đến chính diện, họ luôn sử dụng trí tuệ cảm xúc trước mọi tình huống. Họ im lặng suy nghĩ và giải quyết vấn đề nhanh gọn. Thay vì nổi nóng, cắt ngang lời nói người khác và ăn nói xằng bậy, thượng cẳng tay hạ cẳng chân để thể hiện quan điểm như những siêu anh hùng khác.
2. Người hùng phải biết sự hạn chế của mình và cần tìm đến chuyên gia.
Trước tiên, ta phải tìm hiểu hai lý do tại sao nhà Atreidis bị buộc chui vào cái bẫy.
Thứ nhất, gia tộc Harkonnen (gia tộc thù địch với Atreidis) đang vơ vét tích trữ lượng hương dược cực kì lớn sau một thời gian dài khai thác ở Xứ Cát (Arrakis). Nếu xảy ra một cuộc chiến tranh sát thủ theo luật KANLY (Cuộc chiến tranh giữa hai gia tộc thù địch, quy mô của cuộc chiến không được ảnh hưởng đến những người không liên quan), thì hoạt động khai thác hương dược sẽ bị trì hoãn một thời gian. Trong khi nhu cầu hương dược không bao giờ giảm xuống. Từ sự kiện này, Harkonnen có thể bán khống một lượng lớn hương dược đã được tích trữ ra ngoài thị trường. Càng nhiều tiền thì quyền lực của Harkonnen ở CHOAM ngày càng lớn.
Thứ hai, Gia tộc Atreidis là một mối nguy lớn, khi họ là một gia tộc có lực lượng quân đội sánh ngang với Sardaukar. Tiếng nói của Leto rất có trọng lượng tại hội đồng Landsraad (một trong ba cán cân quyền lực của đế chế: CHOAM - Hiệp hội - Landsraad). Hoàng đế lo lắng sẽ có ngày Atreidis lật đổ ông ta. Vì vậy, Atreidis bị buộc đến Xứ Cát với mưu đồ thực hiện luật Kanly. Vì luật Kanly là cái cớ hợp pháp, cho nên những gia tộc khác không có đủ lý do để lật đổ Hoàng Đế.
Thánh chỉ yêu cầu Leto đến Arrakis cai quản - Dune 2021
Tại sao Leto lại chấp nhận lao đầu vào bẫy của hoàng đế và bọn Harkonnen ?
Thực ra, Leto không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc đến Xứ Cát. Nếu ông bất tuân thượng lệnh và công khai gây chiến ở quê nhà Caladan, thì Công tước vẫn có khả năng chiến thắng Hoàng Đế với “sức mạnh biển cả và trên không” của mình. Nhưng một cuộc gây chiến công khai như thế sẽ không có đủ lý do chính đáng, điều này chỉ làm nhà Atreidis rước thêm các gia tộc thù địch.
Công tức Leto đã làm gì để đối phó với mưu đồ của Hoàng đế ?
Leto chấp nhận đến Xứ Cát vì ở đây có hai thứ, hương dược và người Fremen:
Ông cần khai thác hương dược để có thêm kinh phí đầu tư trang thiết bị cho quân đội. Tuyển dụng kỹ sư khai thác hương dược lành nghề, sửa chữa lại các máy móc khai thác hương dược. Leto muốn có thật nhiều hương dược, nhằm dành lại quyền hành ở Xứ Cát. Vì Công tước của chúng ta không phải số 1 ở đây. Ngoài nhà Atreidis ra, thì còn có Ngân hàng Hiệp hội, lũ Harkonnen nằm vùng và Công ti buôn nước đang làm đối trọng trên cán cân quyền lực với gia đình Công tước.
Leto biết mình chỉ giỏi chiến tranh trên biển và trên không, còn chiến tranh trên cát thì Leto không có đủ khả năng. Vì vậy, ông cần chuyên gia. Và chuyên gia ở đây là người Fremen, không ai hiểu rõ Xứ Cát hơn người Fremen. Họ là một tộc người bản địa sống ngoài tầm kiểm soát của Hoàng đế. Hành tung, quy mô dân số, lực lượng quân đội có bao nhiêu ? Không ai biết. Họ là những kẻ thành thạo chiến tranh phi đối xứng, một người Fremen có thể đánh bại 5 6 tên lính Sadaurka tinh nhuệ mà không cần dùng đến khiên chắn.
3. Kẻ yếu không chờ đợi anh hùng đến giải cứu.
Đối với những nhà cầm quyền ở Xứ Cát, thì họ không tin vào truyền thuyết rằng sẽ có một người như Paul Atreidis được sinh ra, lãnh đạo dân tộc Fremen chống lại đế quốc. Vì họ thừa biết hộ chị em Bene Gesserit đã gieo rắc lời tiên tri này vào Xứ Cát từ rất lâu.
Ngược lại, người Fremen lại tin tưởng vào lời tiên tri này. Nhưng niềm tin vào lời tiên tri không thể nào thay đổi số phận, nếu dân tộc Fremen chỉ mãi chờ đợi anh hùng đến cứu mình.
Vậy, người Fremen đã làm gì với Xứ Cát trước khi Paul Atreidis đến ?
Fremen - Dune 2021
Theo những chi tiết nhỏ mà mình lượm nhặt được trong tiểu thuyết Dune, Xứ Cát trước đây đã từng là một hành tinh nhiều nước. Cho đến khi đế quốc phát hiện ra loài sâu cát có khả năng sản sinh ra hương dược, đế quốc đã đem sinh vật này đến Xứ Cát và sa mạc hóa môi trường nơi đây.
Người Fremen thích nghi với môi trường mới.
Khi môi trường thay đổi hoàn toàn, dân tộc Fremen thay đổi phong tục tập quán để tiếp tục tồn tại ở hành tinh khô cằn. Họ tạo ra sa phục để giữ nước trong cơ thể, làm quen với loài sâu ngoại lai, khai thác hương dược và tận dụng khả năng mà hương dược mang lại. Học cưỡi sâu cát, tạo ra cách di chuyển trên cát để không đánh động với lũ sâu, biết dùng bẫy sương để khai thác nước… Dần dần, người Fremen trở thành bật thầy của Cát.
Để sống sót và tồn tại lâu dài ở Xứ Cát, người Fremen chọn sự thích nghi. Trong khi đó, nhà cầm quyền tại nơi đây lại chọn phương án đầu tư thật nhiều tiền bạc để xây dựng tường chắn, phát minh ra những thiết bị đắt tiền nhằm thoát khỏi tự nhiên khắc nghiệt ở nơi đây.
Nuôi dưỡng giấc mơ đưa Xứ Cát trở lại hành tinh nước.
Để thực hiện giấc mơ cải thiện hành tinh cát, người Fremen bỏ qua định kiến rằng Kynes (phán quan phụ trách thay đổi) là tên điên đang làm chuyện viễn vông, khi ông ta cố gắng biến hành tinh cát thành hành tinh nước.
Người Fremen hợp tác với Kynes mua chuộc Hiệp Hội bằng hương dược với giá cắt cổ, để giữ bầu trời Xứ Cát không còn một vệ tinh nào có thể theo dõi các hoạt động cải thiện môi trường hành tinh.
“Ông có dự án thí điểm nào không?” Công tước hỏi.“Chúng tôi đã có một thời gian dài xây dựng Hiệu ứng Tansley, - những thử nghiệm mang tính nghiệp dư theo từng nhóm nhỏ mà hiện nay, ngành khoa học của tôi có thể rút ra từ đó những cơ sở lập luận có thể chấp nhận được” Kynes nói.“Không đủ nước,” Bewt nói. “Chỉ là không đủ nước thôi.”“Vùng thấm và vũng nhấp?” Jessica hỏi.Kynes nói nhanh: “Toàn đồn tầm bậy, thưa Lệnh bà. Ở những hành tinh khác thì có nghe thế, nhưng ở Xứ Cát thì không. Vùng thấm là một nơi nước thấm tới bề mặt hoặc gần bề mặt đủ để có thể tìm ra bằng cách đào bới dựa theo một số dấu hiệu nhất định. Vũng nhấp là một kiểu vùng thấm nước mà ở đó người ta có thể hút nước qua một cái ống hút... ấy là người ta nói thế.”Có sự dối trá trong lời nói của ông ta, Jessica nghĩ.Tại sao ông ta nói dối? Paul tự hỏi.Họ lén lút đi qua những khu vực khắc nghiệt nhất, nơi những cơn bão có thể xé toạc da thịt, tìm đến những nơi có nhiều nước và gieo trồng nhiều loài thực vật với mong muốn, hiệu ứng Tansley (diễn thế sinh thái) sẽ xảy ra, nhằm cải thiện môi trường sống ở Xứ Cát.
https://loigiaihay.com/dien-the-sinh-thai-c71a50510.html
Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường. Song song với quá trình biến đổi của quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của môi trường.
Người Fremen tự đào tạo mình thành dân tộc chiến binh.
Trước khi Paul đến, người Fremen đã phát triển khả năng chiến đấu ghê gớm qua nhiều năm sống sót trong môi trường khắc nghiệt.
Họ từ chối sử dụng khiên chắn vì sâu cát có thể tấn công họ. Người Fremen thường xuyên tổ chức các cuộc chiến tranh tiêu hao chống lại người Harkonnen, đến mức họ được coi là lực lượng vượt trội hơn lực lượng Sardaukar.
Khả năng chiến đấu vô song của họ được thể hiện qua đoạn trích sau:
Bọn Sardaukar dàn thành hàng rào nửa vòng tròn, tiến đến gần nhóm ngườiFremen đang đứng đợi. Ánh mặt trời lấp lánh trên những thanh kiếm bọn chúng cầm lăm lăm trên tay. Đám người Fremen đứng sát bên nhau, nhìn bề ngoài có vẻ thờ ơ.Bất ngờ, một toán người Fremen đội cát trồi dậy xung quanh hai nhóm. Họ tiến lại phía chiếc tàu, sau đó thì vào trong tàu. Nơi nhóm Fremen và quân Sardaukar gặp nhau tại đỉnh đụn cát, cát bụi tung lên mù mịt che khuất phần nào cuộc giao tranh dữ dội.Ngay sau đó, bụi lắng xuống. Chỉ có người Fremen vẫn còn đứng.Người Fremen cảm thấy háo hức với bạo lực, thích tấn công bất ngờ và thường xuyên sử dụng chiến tranh du kích. Họ coi cái chết là điều nhỏ nhặt, khoái chí khi giao tranh với lực lượng hùng mạnh như Sardaukar.
# Kết
Nếu bạn muốn trở thành anh hùng cứu thế, muốn đấu tranh cho lẽ phải. Bạn phải rèn luyện trí tuệ cảm xúc, rèn luyện mọi kĩ năng khác nhau để lãnh đạo một dân tộc. Một anh hùng phải biết hạn chế của mình và cần tìm đến chuyên gia. Mọi kết quả đều phải có quá trình, không ai cho không bạn sức mạnh, không ai có thể cứu chính bạn ngoài chính bạn. Đặc biệt là sức mạnh chinh phục thiên nhiên và nỗ lực bảo vệ thiên nhiên không ngừng nghỉ của loài người, cho dù có bị quăng vào bất cứ nghịch cảnh nào.
Và đó là những cảm nhận và bài học của mình về quyển I: Xứ Cát, cũng như movie Dune vừa mới ra mắt gần đây.
Vậy, các bạn đã đọc và xem Dune chưa ? Cảm nhận của bạn về Dune như thế nào ? Hãy kể cho mình nghe góc nhìn của bạn về tác phẩm này.
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất