Trụ sở công ty Hanoi của tôi ở một cao ốc văn phòng xếp hạng B mới cóng 25 tầng, view đẹp lộng lẫy. Nhưng lần nào về đây, nhìn người ta thản nhiên chen ngang trước mặt tôi hay hô hố cười nói trong thang máy, dí tàn thuốc vào mặt bàn đá, rồi thoải mái chửi toàn chữ "đ!t" ngay trong văn phòng, tôi cứ tròn mắt vì không hiểu những nhân viên văn phòng này có bị lưu ban vì thiếu giáo dục văn hoá không?
Nói ra lại bảo đanh đá, tôi không ít lần liếc mắt khinh bỉ những đoàn du khách Trung Quốc cư xử thô lỗ, thiếu văn minh như xứ "mọi" ở Trung Quốc hay khi đi du lịch ở quốc gia khác. Thì hôm nay, tại Hà Nội, Vietnam, ngay trong thang máy toà nhà công ty, phản chiếu trong gương, tôi lại thấy ánh mắt khinh bỉ đó được dùng để nhìn những người làm cùng toà văn phòng này. Thuở bé, cha mẹ sẽ dạy ta những bài học về sự tử tế, văn minh khi cư xử nơi công cộng, nhưng lớn lên, ta không tự học bài học văn minh, thì ai sẽ dạy cho mình?
Có những thứ rất cơ bản, tôi chia làm 3 cấp của sự văn-minh-tối-thiểu, mà tôi nghĩ cần điểm lại, để đời chúng ta không phải nhìn nhau bằng nửa khoé mắt của sự khinh bỉ, thiếu tôn trọng nhau đến thế. Mà tôi nghĩ, những người trưởng thành, làm ở văn phòng, có nhiều khi tự cho mình quyền vô-văn-minh hơn cả những đứa trẻ:
1. Cấp cơ bản:
- Khi bất kỳ ai, kể cả người lạ giúp mình một hành động nhỏ (như giữ cửa thang máy, hay nhường đường trên lối đi), hãy nói "Cảm ơn" với nụ cười thân ái (chứ không phải vênh mặt lên như bà chủ đi ngang thằng hầu).
- Khi vô tình chạm vào ai dù không cố ý, gây ra lỗi lầm, hoặc muốn vượt lên trước, hãy nói "Xin lỗi!" chứ đừng giương mắt lên.
- "TUYỆT ĐỐI" không động chạm vào cơ thể người lạ, dù thang máy có chật đến đâu. Hãy giữ chặt tay vào cơ thể, nếu đeo balo, vào thang máy chật phải bỏ balo xuống cầm ở tay.
- Không chen ngang người khác. Xếp hàng thể hiện mình không bị đúp vì vô giáo dục.
- Nói vừa đủ nghe cho 2 người, dù ở bất kỳ đâu, nơi công cộng hay quán ăn. Không ai cần nghe câu chuyện của bạn. Ở quán ăn chúc tụng nhau cũng không phải hò hét. Tôi nhớ tháng trước ngồi ăn cùng nhóm bạn trong quán Nhật ở Saigon, đã có 4-5 bàn đang ngồi, nhạc trong quán nhẹ nhàng du dương, ai cũng nói cười nhỏ nhẹ, bỗng có 5 bà mẹ Bắc Kỳ bước vào, vừa cười nói vừa đùa với con, gọi phục vụ 3 phút 1 lần bằng sắc thanh cao nhất, phá vỡ cả không gian yên tĩnh của quán. Cả quán cau mặt khó chịu, các mẹ vẫn cười hô hố.
- Trong tháng máy không gọi điện thoại, nếu có, hoàn thành cuộc điện thoại thật nhanh.
- Ý thức về mùi hôi nách!
2. Cấp trung bình:
- Khi hút thuốc lá, dù ở nơi được phép, hãy xin phép người ngồi cùng bàn, dù là bạn bè thân. Không hút ở không gian có phụ nữ và trẻ nhỏ.
- Có trẻ con ngồi gần, thì đừng nói chuyện bậy bạ trai gái.
- Trong văn phòng làm việc, không nói cười ồn ào, bàn thảo gì vào phòng họp.
- Muốn gọi ai, lại gần người đó để gọi, dù ở nơi công cộng, đừng có hét lên từ khoảng cách 2 quãng đồng.
- Nhân viên phục vụ trong quán không phải bảo mẫu, đừng bắt họ trông chừng con bạn. Đừng để con bạn hét lên, chạy vòng tròn hay làm ồn ào trong quán, bé có thể bị giết và nhúng vào nồi lẩu nếu bị khách khác ghét.
- Khi nhai đừng có chóp chép, ăn kín miệng, ăn xong rồi nói, lúc ăn thì đừng có co chân lên ghế.
3. Cấp nâng cao/nên biết để không bị lườm:
- Lại chuyện giọng nói, hạ thấp tông giọng, đừng dùng tông giọng cao nếu không phải đang chửi nhau. Nói nhẹ nhàng, âm lượng thấp, đặc biệt ở nơi cần yên tĩnh như bệnh viện, quán cafe, quán spa thư giãn. Luôn nhớ, "ăn to nói lớn" trong tục ngữ là tính từ miêu tả rõ nhất về người nông dân, và thành phố thì không có chỗ trồng lúa.
- Đừng tỏ ra đanh đá, bạn nghĩ nó là "cá tính", người khác có thể nghĩ là "tâm thần", "không biết cách cư xử".
- Ở nơi công cộng, không nhìn chòng chọc vào người lạ dù người đó là người nổi tiếng hay ăn mặc kỳ lạ ra sao. Liếc trai, liếc gái phải khéo!
- Ăn trong quán, đồ thừa bỏ ra xếp gọn trên đĩa hoặc trải 1 tờ giấy ăn xuống dưới cho sạch sẽ, đừng nhổ phì phì ra đấy. Bạn không phải chó hóc xương.
- Vào quán ăn, tôn trọng người pha chế, phục vụ, họ đang làm công việc của mình.
- Đừng dùng ngón trỏ để chỉ người khác, đôi khi hãy dùng ngón giữa.
...
Mới nghĩ đến thế, thiếu gì mời các bạn comment bổ sung dùm.