BETTER CALL SAUL: Hành trình tha hóa của gã luật sư nghèo Jimmy McGill

Better Call Saul ban đầu được người xem đánh giá là một phần tiền truyện của Breaking Bad, giống với đứa em trai luật sư Jimmy của Chuck. Nhưng sau đó lại trở thành một trong những show truyền hình hay nhất mọi thời đại và được nhiều người đánh giá còn xuất sắc vượt qua cả Breaking Bad.

Mang đến cho khán giả một góc nhìn chân thực và sâu sắc, chúng ta được theo dõi hành trình của Jimmy McGill từ một đứa trẻ đứng giữa lằn ranh đạo đức đến luật sư Saul Goodman nổi tiếng khắp giới tội phạm. Một cuộc đấu tranh giữa con người với hệ thống đang cố gắng dìm anh ta xuống, và còn là những sai lầm khiến người xem đồng cảm và sau cùng là sự chuộc tội. Và sau 7 lần liên tiếp trắng tay với giải Emmy, chúng ta lại càng đồng cảm hơn với người em "Better Call Saul" - Jimmy, dù có tài và cố gắng đến đâu cũng không thể thoát khỏi cái bóng của anh trai "Breaking Bad" - Chuck được.

Từ những gì chúng ta được chứng kiến, Jimmy đã đấu tranh với sự chia rẽ trong nội tâm từ lúc còn rất nhỏ. Thời thơ ấu của Jimmy là khoảng thời gian cậu nhóc làm việc lặt vặt trong cửa hàng của bố. Và trong một lần lười biếng trốn việc xem tạp chí người lớn, Jimmy vô tình nghe được cuộc trò chuyện của bố với một gã đàn ông khác đang cầu xin được giúp đỡ. Chiếc xe của gã bị hỏng và vợ gã thì đang mang bầu: "Tôi có thể xin 5 đô được không, thà bắt một chiếc xe còn hơn là mạo hiểm với tên thợ sửa xe." Và sau khi được giúp đỡ, gã liền trở mặt và dạy cho thằng nhóc cố cản người cha tốt bụng của mình, rằng thế giới này có sói và cừu, cậu có thể trở thành sói như hắn, hoặc bị lừa để trở thành chú cừu trắng ngây thơ. Sau khi người cha đuổi theo gã lừa đảo để cố giúp hắn ta, Jimmy đã có cơ hội để lấy trộm tiền trong két.
Đây là lần đầu tiên ta thấy phản ứng của Jimmy trước một lựa chọn đạo đức. Giữa một con cừu, một người cha tốt bụng luôn đặt câu hỏi: "Lỡ họ gặp nạn thật thì sao" và một lựa chọn khác dễ dàng hơn, là một con sói mà cậu vừa gặp, một kẻ lừa đảo điển trai, và rõ ràng đã lừa phỉnh được con cừu trong tình huống vừa rồi. Đó là sói và cừu, là khoảnh khắc quyết định cuộc đời của Jimmy và là điều mà cậu bé sẽ không bao giờ quên. Để rồi sau này ta được Chuck kể lại rằng Jimmy đã thó đi hàng ngàn đô la từ trong két ngày qua ngày, và khiến cho cửa hàng của bố cậu phải đóng cửa vì phá sản. Và dù cho Chuck đã cảnh báo cha mình, thì người cha - con cừu - vẫn tin rằng Jimmy không bao giờ làm thế. Và đến đây người xem chúng ta tự hỏi, rằng Jimmy liệu đã trở thành một con sói thật sự?

Chúng ta được trường học dạy ngay từ khi còn nhỏ là phải trở thành một công dân mẫu mực, tuân thủ luật pháp. Nhưng một điều khác dù không được dạy nhưng đứa học sinh nào cũng biết, rằng quay cóp thì sẽ không cần học bài mà vẫn được điểm cao. Rằng ôn ở nhà thầy này thì khi kiểm tra có lợi thế hơn, làm thân với thằng kia thì lúc thi nó sẽ chỉ bài. Đó là lách luật. Và không chỉ trường học, những điều đó xuất hiện ở xung quanh chúng ta. Và mỗi người đều phải lựa chọn rằng sẽ chơi theo luật hay gian lận để tiếp tục tiến về phía trước. Với Jimmy, việc lựa chọn đó trở thành câu hỏi: " Có cần phải vất vả kiếm tiền, trong khi chỉ cần một đêm, bày trò với vài đồng xu có thể lừa được cả trăm đô?".

Sau khi bố mất, hai anh em theo đuổi hai con đường khác nhau. Chuck theo đuổi nghiệp luật sư, tạo dựng tên tuổi cho riêng mình từ sự nỗ lực, tận tụy và trên hết, là sự thượng tôn pháp luật. Trong khi Jimmy lại đi theo con đường đơn giản hơn, chìm vào những vụ lừa đảo, sống cuộc sống tự do không bị gò bó hay ràng buộc bởi bất kì quy tắc nào. Hai anh em trở nên hoàn toàn đối lập nhưng cũng giống nhau một cách lạ kì. Jimmy trở thành bậc thầy trong việc thao túng người khác, một kẻ lừa đảo chưa bao giờ bị bắt và nổi tiếng với cái tên "Slipping Jimmy". Còn Chuck nắm rõ luật pháp trong lòng bàn tay, sử dụng nó một cách hiệu quả và tiến bước theo một đường thẳng. Những lựa chọn của Chuck đôi khi không đúng về mặt đạo đức nhưng vẫn luôn nằm trong khuôn khổ pháp luật.

Jimmy cố gắng trở thành một con sói nhưng không bao giờ đạt được điều đó. Hầu hết những người anh ta lừa tiền đều là những kẻ hám tiền. Trở thành một con sói có nghĩa là chẳng cần quan tâm đến bất kì ai, nhưng Jimmy chưa bao giờ lừa một người tốt vì sâu thẳm trong anh vẫn giống bố mình, có một trái tim nhân hậu.

Bước ngoặt xảy đến với Jimmy khi bị bắt giam vì đại tiện trên cửa kính một chiếc xe ô tô của kẻ đã cướp vợ anh ta. Và để được tự do, anh phải hứa với Chuck rằng sẽ làm việc nghiêm túc trong hãng luật HHM, nếu không sẽ phải ngồi tù và dính tiền án - đời của Jimmy coi như xong. Lúc này thánh ngã Jimmy bị xóa sổ và thay bằng một cuộc sống hoàn toàn mới: luật sư Jimmy McGill.

Chính sự giúp đỡ của Chuck đã tạo cho Jimmy một cuộc sống hoàn toàn mới, từ một kẻ lừa đảo thành một người có công việc tử tế, và trên hết, anh gặp được tình yêu của đời mình, Kim Wexler. Sau nhiều năm làm việc ở phòng văn thư, đồng thời nỗ lực ôn luyện và tốt nghiệp một trường đại học luật, Jimmy đã chứng tỏ với anh trai mình rằng cậu cũng có tài năng. Và cũng muốn giống với anh trai, Jimmy háo hức được làm việc trong HHM, để gây dựng sự nghiệp và danh tiếng cho riêng mình. Một nhân viên chăm chỉ, cần mẫn, hòa đồng với người khác, lại còn tốt nghiệp trường luật trong thời gian làm việc mà không cần ai giúp đỡ. Một người có tiềm năng như vậy, ngay cả Howard còn đặt biệt danh cho anh là "Charlie Hustle"- đây là biệt danh của cầu thủ bóng chày Pete Rose khi đang cố gắng tạo dựng tên tuổi cho mình trong sự nghiệp chuyên nghiệp tương lai, anh ấy đã làm việc chăm chỉ nhất có thể, “hối hả” giống như Jimmy. Đáng ra, Howard còn phải mời Jimmy vào làm việc khi biết tin, nhưng:

Jimmy đã rời HHM sau khi bị từ chối và tìm cách thoát khỏi cái bóng của anh trai mình. Anh trải qua quãng thời gian khó khăn với việc trở thành một luật sư công ở tòa, dồn cả trái tim vào công việc nhưng nhận mức lương chẳng hề tương xứng với công sức bỏ ra. Và cả khi làm việc trong một hệ thống lớn như vậy, Jimmy vẫn có một sự phản kháng nho nhỏ, một thói quen lách luật đã có từ lâu, thể hiện thông qua việc anh ta chẳng bao giờ có đủ tem dán mỗi khi qua bãi đậu xe. Thay vì quay lại để lấy đủ tem dán, Jimmy luôn cố thuyết phục Mike hãy để anh ta qua, mặc dù nó chẳng bao giờ hiệu quả.

Sau một thời gian dài chăm sóc Chuck và hành nghề luật sư công, Jimmy đã chứng tỏ khả năng của mình bằng cách gầy dựng nên vụ Sandpiper Crossing . Những tưởng khi mang nó đến HHM, họ sẽ dang tay đón mời anh vào làm việc. Nhưng không, một lần nữa Howard, hay chính Chuck lại từ chối anh, từ chối một vụ kiện tập thể liên bang trị giá hàng triệu đô la.

Chuck nhìn nhận và đánh giá con người thông qua hành động của họ. Một người như Jimmy, ăn cắp từ lúc nhỏ, lớn lên trở thành lừa đảo thì sẽ không bao giờ được công nhận trong mắt Chuck. Đằng này Jimmy còn muốn trở thành luật sư, đó là một điều vừa xúc phạm vừa đáng sợ đối với Chuck. Và khi nhìn nhận toàn bộ bộ phim, cả Breaking Bad và Better Call Saul, có lẽ Chuck đã đúng ở một khía cạnh nào đó. Thử nghĩ mà xem: Tội phạm có nghề nghiệp? Mike là sát thủ giỏi nhất vì anh là cảnh sát và biết rõ chiến thuật của họ; Walter là người nấu ma túy đá giỏi nhất vì anh ấy là một nhà hóa học; và tất nhiên, Jimmy là người bào chữa cho tội phạm giỏi nhất vì anh ấy đã học Luật.

Lúc đầu, Jimmy ngạc nhiên, sau đó buồn bã, rồi hết sức đau lòng, rồi đột nhiên khuôn mặt anh ấy trở nên u ám hơn, và bạn biết rằng Jimmy đã hiểu, rằng dù có làm gì Chuck cũng chẳng bao giờ công nhận người em trai này.

Đến cuối cùng, Chuck đã đúng nhưng có lẽ kết cục của Jimmy cũng một phần là do Chuck tạo nên. Hành động của Chuck đã khiến lời nói của anh ta trở thành một lời tiên tri như ứng nghiệm. Nếu không đẩy em trai vào tình cảnh khó khăn, có khi Jimmy sẽ chẳng bao giờ gặp những kẻ như Tuco hay Nacho. Chính Chuck đã góp phần tạo ra một Saul Goodman đầy gian xảo, tinh ranh, thao túng pháp luật, bằng cách chối bỏ em trai mình.

Sau khi bị từ chối bởi anh trai, Jimmy dần trở nên căm ghét Chuck và căm ghét cả cái hệ thống luật pháp mà anh ta đại diện. Anh ấy tìm mọi cách để lách luật, từ việc hối lộ tài xế để lấy thêm chữ kí cho vụ Sandpiper Crossing đến giả mạo nhà thờ để tìm cách thoát tội cho Huel. Rõ ràng Jimmy không cần thiết phải làm vậy vì nếu không làm cũng chẳng có gì hại đến anh ta cả. Và thêm một điểm để phản ánh thái độ này của Jimmy đó là cách phản ứng của anh ta với cả phòng họp khi quyết định loại một cô bé ra khỏi danh sách nhận học bổng vì một vài lỗi lầm đã phạm phải trong quá khứ. Sau đó Jimmy rời phòng họp, và trút tất cả những suy nghĩ của anh ta lên đầu cô bé, nhưng lại giống như đang nói về cuộc đời của chính mình vậy.

Bob Odenkirk xác nhận rằng Jimmy về cơ bản đã chết ngay sau cảnh anh ấy khóc trong xe. Jimmy muốn giúp đỡ mọi người, anh ấy muốn làm điều đúng đắn và cho cô gái này một lời khuyên rằng cô ấy sẽ không chơi theo luật, và phải đi một con đường riêng. Đó là lý do tại sao anh ấy đã khóc. Anh ấy biết mình không thể chiến thắng một cách công bằng và trung thực dù anh ấy có cố gắng đến đâu đi chăng nữa. Và Jimmy sẽ không tệ đến thế nếu không bị Chuck đẩy xa hơn.

Bất cứ khi nào Jimmy nói về "họ" thì anh ấy đang thực sự nói về Chuck. Khi Jimmy nói "Bạn không quá quan trọng đối với họ", đó là những gì đọng lại trong những lời cuối cùng của Chuck với Jimmy "Em chưa bao giờ quan trọng đến thế đối với anh".

Chuck là nhân vật người cha chính trong cuộc đời Jimmy, người mà anh khao khát được chấp thuận. Và những tập cuối cùng trong mối quan hệ của họ trước cái chết của Chuck là việc anh ta coi thường và từ chối hoàn toàn Jimmyvì những gì mà anh ấy đã làm. Điều này có ảnh hưởng lớn đến hình ảnh bản thân của Jimmy và mỗi khi ai đó nhắc anh về Chuck, anh lại nghe thấy tiếng vọng khinh thường đến não nề đó.

Mặc dù đã có được công việc danh giá sau nhiều năm làm việc, Jimmy vẫn muốn từ bỏ. Anh trở lại căn phòng cũ chật hẹp của mình trong tiệm nail để ngủ thay vì ngủ trong căn hộ cao cấp được Davis & Main cấp. Jimmy khao khát được trở lại ngày xưa cùng với những mánh khóe của mình. Sau khi bị phản bội, Jimmy dồn hết tất cả lên Chuck, hủy hoại danh tiếng mà Chuck đã dày công tạo nên, và kết thúc bằng việc chứng minh Chuck là kẻ tâm thần trước mặt tất cả mọi người.

Mặc dù Chuck đã đúng về tất cả. Nhưng Jimmy đã cố gắng thay đổi cuộc đời mình. Anh ta làm việc để lấy bằng luật sư nhưng Chuck quá tập trung vào những gì Jimmy không thể chấp nhận và đã tìm mọi cách để hạn chế và hạ bệ anh ta. Chuck một phần lý do khiến Slipping Jimmy quay trở lại.

Những lời nói phẫn uất của Chuck trong ngày hôm đó, đáng buồn thay, lại là những gì cuối cùng Chuck để lại cho Jimmy. Và không lâu sau đó, Chuck đã hoàn toàn tuyệt vọng và làm một điều khủng khiếp...

Kim Wexler là một trong những nhân vật phức tạp nhất trong Better Call Saul. Không giống như Saul hay Chuck, Kim là người có đạo đức sâu sắc, đồng cảm và yêu thương những người yếu thế. Cô ấy rời bỏ công việc của mình để làm những vụ án công chỉ để giúp đỡ những người không đủ khả năng thuê luật sư bào chữa cho mình.

Tuy vậy, càng giúp đỡ nhiều người, Kim càng tin rằng mình tốt. Và đúng thực sư cô ấy là vậy. Kim tin vào la bàn đạo đức của bản thân, nhưng dần dần, cô tin rằng bản thân chính là la bàn đạo đức, bản thân có thể phân xử đúng sai. Kim có tâm lý của Robin Hood: "Bạn có thể làm tổn thương một số người nếu họ "xứng đáng" bị tổn thương và đặc biệt nếu điều đó giúp đỡ được cho những người khác (mình sẽ bàn về Kim kĩ hơn ở một bài viết khác).

Nhưng những gì cô ảnh hưởng tới Jimmy lại là tình yêu cả hai người dành cho nhau. Họ đã làm việc cùng nhau một thời gian dài trong phòng văn thư tại HHM. Hai người đều có một điểm chung, đó là cùng cố gắng và nỗ lực hết mình vì mục tiêu của mình. Và khi Jimmy thông báo đã tốt nghiệp trường luật, người hạnh phúc và vui mừng cho anh ấy nhất chính là Kim.

Kim chính là bệ đỡ tinh thần, là kim chỉ nam cho Jimmy trong suốt câu chuyện. Nhưng cô cũng chính là người gần với Saul nhất. Kim luôn khuyến khích Jimmy và thậm chí còn tham gia vào những trò chơi khăm của anh ấy. Cô ấy làm điều đó bởi vì cô ấy giỏi và thích nó, giống như một giáo viên hóa học nào đó mà tất cả chúng ta đều yêu mến. Nếu Chuck là mầm mống, là nguyên nhân dẫn đến một Saul Goodman biến chất thì Kim như một bản hoàn thiện, moojjt mảnh ghép hoàn hảo cho Saul vậy. Kim đã quyết định "trượt" và rơi vào mặt tối cùng Jimmy để rồi sau cùng, Kim nhận ra rằng trò chơi của họ đã đi quá xa và có đủ nghị lực để dừng lại.

Kim nói đúng, cô ấy là phiên bản tồi tệ nhất của chính mình khi ở bên Jimmy, nhưng không có Kim, Jimmy trở thành phiên bản tồi tệ nhất của chính anh ấy. Không có khoảnh khắc nào Walt trở thành Heisenberg, cũng không có khoảnh khắc nào đánh dấu Jimmy chính thức trở thành Saul. Nhưng đây thực sự là khoảnh khắc đẩy Jimmy đến bờ vực thẳm.

Toàn bộ bộ phim là cách ta thấy được Jimmy là nạn nhân của hoàn cảnh tới mức nào. Bố anh là người ra sao, Chuck đối xử với anh ấy như thế nào, Howard đối xử với anh ấy như thế nào, tình hình tài chính khó khăn mà anh ấy đang gặp phải, HHM đã từ chối anh ấy hết lần này đến lần khác, Chuck đã đuổi anh ấy ra khỏi công việc hành nghề luật sư của mình, thậm chí Kim còn thúc đẩy anh ấy trở thành Saul và cùng anh bày mưu chống lại Howard.

Tuy nhiên, mỗi bước đi, Jimmy đều đưa ra lựa chọn của riêng mình và khi mọi người đã đi hết, anh ấy vẫn tiếp tục làm như vậy. Một điều mà chương trình đã làm rất tốt đó là loại bỏ rất nhiều người khỏi "quyền tự quyết" theo cách chúng ta thường nghĩ nhưng cũng đặt ra toàn bộ trách nhiệm về hành động của họ. Jimmy là một con sói ngay từ lúc đầu. Ngoại cảnh bên ngoài chỉ là chất xúc tác tạo nên một Saul Goodman hoàn chỉnh:

Đã đến lúc phân tích một trong những hình ảnh biểu tượng nhất của bộ phim này rồi. Một chiếc kem ốc quế cắm xuống mặt đường, kiến bò lổm ngổm xung quanh xơi tái nó, vậy thực chất, hình ảnh này có nghĩa là gì?

Hiểu đơn giản thì hai thứ đó đại diện cho tính hai mặt trong cuộc đời của Jimmy/Saul. Cây kem là Jimmy còn đàn kiến tượng trưng cho Saul, hoặc chính là những khách hàng mới của anh - the Cartel (Jimmy trước đó được Nacho đưa đến gặp Lalo).

Cây kem tượng trưng cho sự ngây thơ của Jimmy. Cho đến thời điểm đó, Jimmy vẫn sử dụng những chiêu trò, đường tắt, nhưng thường hướng tới một mục đích trong sạch về mặt đạo đức.

Khi Nacho ép Jimmy lên xe và cây kem ốc quế rơi xuống, đây là lúc Jimmy buông bỏ sự ngây thơ của mình. Cảnh tiếp theo là những con kiến đầu tiên đến "thám thính" cây kem, sau đó nó kêu gọi cả băng đảng kiến đến ăn ngấu nghiến. Kiến lửa, loài được biết đến là loài nguy hiểm và hung ác nhất. Những con kiến đó đại diện cho tội phạm, những thành phần của băng Cartel. Khi chúng ta xem lại phân cảnh sau cuộc ngã giá của Jimmy và Lalo, cây kem chỉ còn lại một mớ hỗn độn kinh tởm đầy kiến lửa. Kể từ thời điểm này, Lalo và những tên tội phạm khác sẽ từ từ nuốt chửng linh hồn của Jimmy.

Nhưng hồi lâu mình có nghe một đoạn video của chính đội ngũ làm phim. Phép ẩn dụ họ dùng đó là cây kem tượng trưng cho Cartel còn đàn kiến mới chính là Jimmy.

Họ giải thích rằng kem là một thứ rất ngon nhưng lại không tốt cho sức khỏe. Việc đàn kiến bị cám dỗ bởi cây kem nó giống như là Jimmy đang bị những đồng tiền của Cartel mời gọi vậy. Việc Jimmy bước chân vào thế giới tội phạm sẽ khiến anh đạt được những gì anh mong muốn, kèm theo đó là rất nhiều rủi ro nguy hiểm. Và cuộc hành trình này sẽ khó có kết thúc tốt đẹp.

Trong suốt Breaking Bad, Jimmy đã hoàn toàn là Saul, trở thành một luật sư lươn lẹo, lừa đảo với mục đích duy nhất là kiếm nhiều tiền hơn. Để rồi khi bị bắt, anh phải lẩn trốn, sông môt cuộc đời tẻ nhạt và luôn lo sợ bị bắt với cái tên Gene. Điều đó thúc đẩy Jimmy tiến vào con đường phạm tội một lần nữa và lần này, anh ta đã chính thức bị bắt. Cuộc đời Gene đã nói rõ rằng bất kể anh ấy ở trong hoàn cảnh nào, nếu Jimmy không đối mặt với con người thật của mình và hoàn toàn thừa nhận với bản thân và những người xung quanh về tất cả những sai lầm mà anh ấy đã làm, thì anh ấy sẽ quay lại với con đường lừa đảo, và lặp lại chu trình mà chúng ta đã thấy trong suốt Better Call Saul. Dù có tự hủy hoại bản thân đến đâu, dù mạo hiểm, ngu ngốc hay vô nghĩa đến đâu, Slippin' Jimmy vẫn luôn là một kẻ lừa đảo và cần phải lừa đảo. Bob Odenkirk đã nói về tập cuối Saul Gone, rằng anh ấy không thực sự trở lại là Jimmy, bởi vì đó là chàng trai non nớt luôn che giấu cảm xúc của mình, anh ấy đã trở thành phiên bản thứ tư của nhân vật này, có khả năng đảm nhận sức nặng của tất cả những tội lỗi mà Jimmy mắc phải và cố gắng để thực sự tốt hơn. Khi thú nhận, Jimmy đã từ bỏ mạng sống nhưng lấy lại được linh hồn mình.

Bạn nhớ cảnh Jimmy đã rời khỏi căn hộ êm ái của Davis & Main để ngủ trong tiệm nail của Mrs. Nguyen chứ, một căn phòng có đủ tiện nghi và thoải mái như một phòng giam. Cái mà Jimmy quan tâm thực chất chính là cách mọi người xung quanh đối xử với anh ấy và ở trong tù, Jimmy hoàn toàn được tôn trọng. Thành thực mà nói, đó là thứ mà Jimmy đã tìm kiếm suốt cả bộ phim. Khi quyết định thú tội thay vì nhận thỏa thuận 7 năm đó, Jimmy đã có lại được tình cảm của Kim, và từ giờ, cô không còn ghét anh nữa.

Cảm ơn bạn đọc!