NHỮNG CHIẾN BINH SỪNG SỎ NHẤT LỊCH SỬ DÙNG VÕ THUẬT GÌ? (P1)

Bạn có bao giờ tự hỏi rằng những quân đoàn chiến binh nổi tiếng nhất trong lịch sử có sử dụng loại võ thuật gì không? Hay rộng hơn là nghệ thuật chiến tranh, kĩ thuật đào tạo rèn luyện... kiểu gì hình thành nên khả năng thiện chiến và sự nổi tiếng làm nên tên tuổi của họ?

Mình sẽ chủ yếu lấy các quân đoàn, chiến binh chung chung từ thời kì cổ đại tới cận đại, thuộc các tiêu chí: chuyên nghiệp, thiện chiến mà nhất là khả năng đem lại chiến thắng cho các cuộc chinh phạt cao và sự nổi tiếng của chúng. Mình cũng chỉ tập trung chủ yếu vào mặt đào tạo, trang bị và nhất là võ thuật của các quân đoàn chiến binh này.

*Bài viết mang tính liệt kê, không phân hạng hay xếp top các quân đoàn, chiến binh.

Tại sao quân đoàn này lại có cái tên "Bất tử"? Đây là cái tên do Herodotus đặt cho một đơn vị bộ binh hạng nặng tinh nhuệ gồm 10.000 binh sĩ trong quân đội của đế chế Achaemenid. Quân đoàn sẽ luôn được duy trì đúng 10.000 binh sĩ, bất kể có ai bị giết hay chết do vấn đề nào khác sẽ ngay lập tức được thay thế bổ sung. Họ cũng ngay lập tức loại bỏ tất cả những người bị thương khỏi chiến trường, điều này làm tăng "cảm giác" rằng họ không thể bị giết.

Từ khi sinh ra, các cậu bé được giữ bí mật với cha của mình cho đến khi 5 tuổi và sau đó sẽ được đưa đi huấn luyện. Các chàng trai trẻ được huấn luyện nhiều kỹ năng bao gồm bắn cung, đánh tay không, sinh tồn ngoài sa mạc, hành quân đường dài và cách thuần hóa ngựa hoang. Các chiến binh sẽ tham gia nghĩa vụ quân sự khi họ mười lăm tuổi và nghỉ hưu ở tuổi 50.

Theo các mô tả, các chiến binh Bất tử thường được trang bị áo giáp với các "vảy xếp mái ngói" bằng đồng hoặc sắt, mũ bảo vệ thường bằng đồng, họ cũng có đeo các mặt nạ sắt che đi vẻ ngoài như trong phim 300. Vũ khí của họ thường là khiên bằng mây phủ da có họa tiết văn hóa tôn giáo của Ba Tư, giáo ngắn, kiếm cong, dao găm và bộ cung tên. Mà đặc trưng nhất của họ có lẽ là mũ vải hoặc nỉ có thể kéo lên mặt để tránh gió và bụi ở vùng đồng bằng Ba Tư khô cằn.

*Võ thuật của quân Bất tử Ba Tư:

Phong cách võ vũ trang của họ chủ yếu là giáo với khiên, có kiếm ngắn và đặc biệt là dao găm cho tình huống áp sát. Nếu bạn có biết tới game Assasin's Creed nhưng là về tổ chức sát thủ (Hassasin) - giáo phái Nizari Isma'ili thực sự, thì rất có thể quân đoàn Bất tử cũng sử dụng những con dao găm 1 cách điêu luyện chết chóc.

Thật tiếc là mình không thể kiếm được phong cách võ thuật không vũ trang chính xác nào mà họ áp dụng, tuy nhiên thì Ba Tư cũng có 1 phong cách hình thức võ vật Koshti Pahlavāni được thực hành huấn luyện cho các chiến binh Ba Tư từ Triều đại Safavid, môn võ vật này bao gồm phong cách nghi lễ Pahlevani (môn thể thao anh hùng) và zoorkhaneh (môn thể thao cổ đại). Truy cập tại đây để biết thêm về môn võ này. Là quân đoàn trải qua và phục vụ cho nhiều triều đại của đế chế Ba Tư, trong những thập kỷ cuối cùng của đế chế Achaemenid, vai trò của hazarapatish (sĩ quan chỉ huy) của quân đoàn Bất tử đã được mở rộng bao gồm cả vai trò của quan đại thần cho nhà vua. Mãi tới sau Cuộc Cách mạng Iran năm 1979, "quân đoàn Bất tử" - trên danh nghĩa mới bị giải tán.

Sparta là một thành bang nổi bật ở Hy Lạp cổ đại. Sparta bị núi non vây quanh, không giáp biển nên nhân dân Sparta không phải là dân đi biển, chỉ còn một cách duy nhất là phải gây hấn với những thành bang chung quanh, sau một chuỗi những xung đột kéo dài hơn trăm năm, kết quả là họ thu được một vùng đất rộng lớn cho cư dân canh tác.

Là thành bang dựa trên xã hội chiến binh nhưng tính bình đẳng nam-nữ cao hơn nhiều so với thời kì cổ đại khác do nam phải đạt tiêu chí trở thành một chiến binh còn nữ phải đủ sức khỏe để sinh ra các chiến binh tốt nhất! Sparta cũng nổi tiếng với hình thức đào tạo những chiến binh theo hướng hà khắc, có phần bạo lực và cực kì kỉ luật. Những đứa trẻ mới sinh sẽ cho tắm trong rượu nho để có sức khỏe tốt nhất, những đứa bẩm sinh sinh ra bị dị tật ốm yếu sẽ bị dục bỏ! Năm lên 7 tuổi, chúng sẽ bị đưa đi đào tạo trong các khu quân sự với những hình thức đào tạo khốc liệt khác nhau (như bị bỏ đói, ngủ giường cứng sậy...) hay khuyến khích lũ trẻ đánh nhau như các "trận giả", đi ăn cắp (nhưng nếu để bị bắt thì phạt roi). Tuy vậy chúng cũng được dạy đọc, viết và học các bài hát của Tyrtaios cốt là để chúng có thể đọc bản đồ quân sự. Năm 12 tuổi được giáo dục tập trung vào thể chất, kỉ cương và được giao nhiệm vụ. Cho tới năm 20 tuổi thì đạt đủ tiêu chuẩn nhập ngũ, những ai không đạt thì bị xếp vào tầng lớp công dân thấp hơn. Kể cả khi đã kết hôn năm 30 tuổi thì họ vẫn phải phục vụ trong quân đội và nghĩa vụ cũng kéo dài tận tới khi họ 60 tuổi...

Là quân đội bộ binh chuyên nghiệp, họ chiến đấu dựa trên đội hình phalanx, mặc dù càng về sau không có sự thay đổi, làm mới chiến thuật nhưng khả năng diễn tập liên tục và tính kỷ luật tuyệt vời đã khiến phalanx của họ trở nên gắn kết và hiệu quả hơn rất nhiều so với những binh đoàn trang bị hoplite khác áp dụng tương tự. Vũ khí của họ chủ yếu vẫn là khiên tròn bằng đồng nổi bật với chữ lambda (Λ) với giáo dài, còn kiếm kopis và dao xiphos như vũ khí phụ. Không như phim 300, họ không cởi trần đóng khố mà được trang bị lớp giáp tấm cuirasses, giáp chân greave, mũ bảo vệ corinthian và nhất là áo choàng đỏ đặc trưng. Khiên của những Spartan là thứ bảo vệ vững chắc cho đội hình phalanx, trở về nhà mà không có nó có thể coi là kẻ đào ngũ.

Kĩ thuật võ vũ trang của Spartan dựa trên đội hình phalanx và vũ khí họ sử dụng, chủ yếu là giáo với khiên hoặc kiếm kopis với khiên... Spartan được huấn luyện Pankration như một môn võ không vũ trang, một môn võ thuật nổi tiếng ở Hy Lạp cổ đại. Như cách MMA hiện đại hoạt động nhưng không luật lệ lại cực kì tàn bạo, Pankration bao gồm đấm đá (Pygmachia - Boxing Hy Lạp cổ điển) và bắt vật - khóa siết (Palé - đấu vật Hy Lạp cổ). Họ rất lão luyện, thành thục môn võ này, rằng họ cấm dùng nó để cạnh tranh khi nó được giới thiệu trong Thế vận hội Olympic cổ đại.

Trận Leuctra năm 371 BC (trước Công nguyên) đã chấm dứt quyền bá chủ của Spartan, mặc dù thành bang vẫn duy trì độc lập chính trị của mình cho đến khi La Mã chinh phục Hy Lạp vào năm 146 BC.

Thường được khắc họa là những tên cướp, man di tới từ phương Bắc đem đến cướp bóc, chết chóc từ ngoài khơi với đặc điểm những cái mũ sừng và rìu lớn... Thực sự cũng có phần đúng nhưng cũng rất sai bởi những gì được mô tả thường qua những ghi chép từ 1 phía của các thầy tu châu Âu hay qua các tác phẩm thiên hướng giả tưởng hơn! Hầu hết những người này sẽ không tự gọi mình là người Viking. Trong ngôn ngữ Bắc Âu cổ, từ víkingr có nghĩa là cướp biển hoặc kẻ cướp, và rất ít người miền Bắc này tham gia đánh phá. "Vikings" được coi là một nghề "bán thời gian" và một tỷ lệ nhỏ người tham gia. Rất ít Vikings là quân nhân chuyên nghiệp thực sự, mặc dù giống như tất cả đàn ông trong thời đại này, họ đã quen với việc sử dụng vũ khí. Tìm kiếm mảnh đất mà họ có thể định cư cũng là điều đáng mơ ước đối với một chàng trai trẻ tuổi, nhưng với một người đàn ông trưởng thành đã trải đời, họ sẽ muốn có được một ổn định cuộc sống ở trang trại và nuôi gia đình. Dù trong tín ngưỡng thần thoại Bắc Âu, họ mong được chết trên chiến trường trong danh dự để tới Valhalla (nơi thần thánh cư ngụ) hơn là chết già, chết bởi bệnh tật rồi phải tới Hel (âm phủ).

Đúng vậy! Vikings họ không rời quê hương và chiến đấu nhằm mục đích phục vụ tổ quốc hay dân tộc, tổ tiên như nhiều chiến binh ở các xứ khác, mà chủ yếu là để tìm kiếm giàu sang và vinh quang hay khai phá vùng đất mới! Xã hội của họ ban đầu từ khoảng năm 800 BC đến thế kỷ 11 không hoạt động như một quốc gia mà chủ yếu vẫn là những thôn làng độc lập. Họ sinh sống ban đầu ở Scandinavia, sau đó nhanh chóng chinh phục những phần lớn của Bắc Âu ngày nay và bờ biển phía Tây của Bắc Mỹ, trong đó người Rus' (tổ tiên người Đông Slavic và cũng là người Nga hiện nay) cũng là con cháu của dân Viking Thụy Điển. Vikings không chỉ là những tên cướp, họ còn là những thương gia, rất giỏi đi biển và cũng là những người đầu tiên khám phá ra châu Mỹ. Vikings từ thế kỉ 7-11 thường tập trung đánh chiếm các quần đảo của Anh, các xứ khác ở châu Âu và xa hơn tới tận Ả Rập.

Như đã đề cập, Vikings là những chiến binh giỏi đi biển, một phần nhờ vào yếu tố tàu thuyền của họ khi nó có thể chở được tới 5000 người, nhanh, nhẹ và đủ khả năng bất ngờ đổ bộ lên đất liền khiến đối phương không kịp trở tay! Họ tiến hành các cuộc đột kích, cướp phá các nhà thờ, tu viện hay làng mạc thu về vật phẩm hay bắt bớ nô lệ... Việc thường xuyên "động chạm" đến nhà thờ lại mang tính xung đột tôn giáo khiến họ xuất hiện trong các văn tự cổ với những mô tả rất "man di, mọi rợ", một phần những tài liệu lịch sử được ghi chép về họ chủ yếu là bởi những tu sĩ châu Âu.

Vũ khí hay trang bị của Vikings thường không quá đặc sắc do chúng không phải của riêng họ mà phổ biến khắp châu Âu. Vũ khí chủ yếu là các loại rìu, cung tên, thương giáo, kiếm; trong đó thì chỉ có người giàu mới trang bị được các loại kiếm ulfberht, rìu chiến thì phổ biến hơn, còn nghèo như nông dân thường chỉ có thể trang bị giáo. Các vũ khí kể trên luôn được họ trang bị kèm theo khiên tròn gỗ đặc trưng ngăn các vết chặt, chém rất hiệu quả. Cung tên cũng không quá đặc biệt do chủ yếu họ mang theo từ một công cụ săn bắn. Họ cũng trang bị các loại giáp mà chủ yếu là giáp vòng xích (chain mail) và mũ như hình bên (mũ gắn sừng vốn chỉ là mũ cho các lễ nghi, không phải mũ giáp).

Võ vũ trang của họ chủ yếu vẫn là rìu hay giáo kết hợp với khiên! Họ thường không trang bị các loại giáp hay vũ khí hạng nặng do chủ yếu là dùng chiến thuật đột kích bất ngờ và nhanh chóng.

Theo như nhiều tài liệu, võ thuật không vũ trang của họ chủ yếu là Glima - một dạng võ vật, chúng cũng có các phương pháp đánh tay không nhưng cốt lõi chủ yếu vẫn là bắt vật. Hiện môn võ này vẫn đang được thực hành và lưu truyền chủ yếu ở Na-uy.

Sự kết thúc của Thời đại Viking chủ yếu do 2 yếu tố chính: một là các quốc gia Bắc Âu dần có sự ổn định, thống nhất; các cuộc cướp bóc đánh chiếm của Vikings dần tàn lụi bắt đầu từ cuộc xâm lược thất bại của vua Na Uy Harald III (Haraldr Harðráði). Và hai là niềm tin vào thần thoại Bắc Âu chỉ tồn tại cho đến thế kỷ 12, việc Olof trở thành vị vua cuối cùng ở Scandinavia và việc chấp nhận Cơ đốc giáo đã đánh dấu sự kết thúc hoàn toàn của Thời đại Viking.

(CÒN TIẾP)