Thời gian gần đây, có thể bạn bắt gặp nhiều cụm từ như “chữa lành”, “tham vấn-trị liệu tâm lý”, “khai vấn - Coaching”, “cố vấn - Mentoring”... nhưng chưa thật sự hiểu sự khác biệt của những thuật ngữ này.

Đầu tiên, bạn có thể thấy cả 3 loại hình trên đều cung cấp môi trường an toàn để bạn chia sẻ, ổn định hoặc phát triển bản thân. Tuy nhiên, mỗi một loại hình có những khác biệt nhất định về thời lượng, mục tiêu và trọng tâm làm việc, cũng như bằng cấp của chuyên gia cung cấp cho bạn dịch vụ.

Là hỗ trợ đối phó với các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần, cảm xúc, hành vi, nghề nghiệp,... từ đó giúp cải thiện cảm nhận hạnh phúc, giảm bớt cảm giác đau khổ và giải quyết những khủng hoảng.” Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA)

👍 Thích hợp khi bạn đang gặp phải:

- Căng thẳng, lo âu, trầm cảm hoặc các vấn đề sức khỏe tinh thần khác. - Những tổn thương từ quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại. - Mối quan hệ không lành mạnh.

⏳ Thời lượng: Vì tham vấn-trị liệu có thể giải quyết các vấn đề mang tính tái phát, lặp lại, nên thời lượng hỗ trợ kéo dài hơn (thường dài hạn, nhưng có thể thay đổi).

💰 Chi phí: Thường có thu phí

💼 Bằng cấp hành nghề: Yêu cầu về bằng cấp theo luật*

Là “hợp tác với khách hàng trong một quá trình hiện diện, lắng nghe, đặt câu hỏi nhằm khơi gợi nhận thức, kích thích tư duy, sáng tạo, nhằm mục tiêu hỗ trợ khách hàng tối đa hóa tiềm năng cá nhân trong công việc và cuộc sống.” - Theo Liên đoàn Khai vấn Quốc tế (ICF)

👍 Thích hợp khi bạn muốn:

- Xác định rõ ràng mong muốn trong cuộc sống. - Vượt qua những rào cản đang kìm hãm bạn. -Nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng cuộc sống.

⏳ Thời lượng: Vài tháng, đến 1 năm, tùy thuộc vào mục tiêu cần đạt của khách hàng.

💰 Chi phí: Có thu phí.

💼 Bằng cấp hành nghề: Khuyến khích có Chứng chỉ và Chứng nhận từ đơn vị uy tín.

Là “mối quan hệ giữa hai người mà cá nhân có nhiều hơn về kinh nghiệm, kiến thức và mạng lưới kết nối chuyên nghiệp có thể truyền lại những gì họ đã học được cho một cá nhân có ít kinh nghiệm, là người “mới” trong một lĩnh vực nhất định.” - Theo Dịch vụ Giáo dục Thế giới (WES)

👍 Thích hợp khi bạn muốn:

- Phát triển nhanh trong sự nghiệp. - Mở rộng mạng lưới quan hệ. - Nhận lời khuyên và hỗ trợ.

⏳ Thời lượng: Thường ngắn hạn (1-2 buổi, 3-6 tháng), tuy nhiên tùy tính chất của vấn đề mà dịch vụ cố vấn có thể kéo dài hơn (vài năm).

💰 Chi phí: Thường không có phí.

💼 Bằng cấp hành nghề: Quan trọng kinh nghiệm hơn chứng chỉ, bằng cấp.

Có thể thấy, Tham vấn, Khai vấn và Cố vấn đều mang lại lợi ích riêng. Qua bài viết, hy vọng bạn có thể lựa chọn được loại hình phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của mình.

*Ở Việt Nam, danh xưng nhà tham vấn tâm lý chưa có những ràng buộc về mặt pháp lý cụ thể nên tồn tài một số cá nhân tự xưng mà không có bằng cấp, sự giám sát chuyên môn và kinh nghiệm thực tế.

---

- ThS. Đào Thị Nguyên Hoàng. Khai vấn, Tham vấn và Cố vấn khác nhau như thế nào. Agate. - APA Dictionary of Psychology. American Psychological Association (APA). - What is Coaching? The International Coaching Federation (ICF). - Definition of Mentorship: What Is a Mentor and Do You Need One? World Education Services (WES)