Khi mới bắt đầu công việc dịch thuật tự do, tôi có nhận một chiếc email từ một công ty dịch thuật gửi đến. Nội dung là họ đang cần cộng tác viên dịch thuật lĩnh vực X, với mức phí là A. Yêu cầu của họ là cộng tác viên sau khi gửi hồ sơ cá nhân (portfolio) thì phải dịch thử một trang A4 tài liệu để họ kiểm chứng khả năng dịch thuật. Tôi cũng thực hiện theo yêu cầu và chờ đợi phản hồi từ họ. Sau đó vài tháng, tôi lại nhận được một email tương tự và gần đây cũng vậy! Cái quái gì vậy? Họ thật sự đang tìm kiếm dịch giả tự do phù hợp hay đang chiêu trò để lợi dụng bản dịch thử nghiệm miễn phí cho khách hàng của mình?
Dịch thử nghiệm là yêu cầu không hiếm của nhiều công ty dịch thuật, thậm chí là khách hàng cá nhân. Vì họ trả tiền cho dịch vụ, họ hoàn toàn có quyền yêu cầu việc dùng thử để kiểm chứng khả năng của dịch giả trước khi chính thức bắt tay vào cộng tác. Vấn đề là, nhiều khách hàng sử dụng việc dịch thử nghiệm này một cách miễn phí để trục lợi cá nhân.
Chúng ta hãy xem xét vấn đề này từ các khía cạnh khác nhau, giải thích chi tiết những ưu và nhược điểm của bản dịch thử nghiệm miễn phí và tìm hiểu xem bản thân người dịch nghĩ gì về nó.
Bất kể kinh nghiệm của bạn trong lĩnh vực dịch thuật nào, chắc hẳn không ít lần bạn đã nhận được yêu cầu như vậy từ khách hàng. Phần lớn, dịch giả tự do mới bắt đầu sẵn sàng đảm nhận hầu hết mọi công việc để tích lũy kinh nghiệm và nâng cao danh mục dự án của họ trên hồ sơ cá nhân. Vì vậy, họ nhiệt tình thực hiện các bản dịch thử nghiệm miễn phí.
Khi bắt đầu công việc biên dịch tự do, tôi đã vài lần thực hiện những bài kiểm tra như vậy, bởi vì lý lịch của tôi ngắn ngủn.
Sau một thời gian, tôi nhận ra rằng bản dịch thử nghiệm không phải là cách duy nhất để chứng minh kiến ​​thức và kỹ năng của nghề biên dịch. Quan sát nhiều dịch giả tự do khác, tôi thấy rằng trong quá trình làm việc, họ có được một số chứng chỉ, danh mục các dự án đã hoàn thành cho các khách hàng lớn, các phản hồi có giá trị từ những khách hàng hài lòng hoặc giới thiệu từ khách hàng cũ. Họ vẫn có khách hàng tin tưởng sử dụng các dịch vụ của họ mà không cần tiến hành việc dịch thử nghiệm.
Vậy thì khi nào nên thực hiện bản dịch thử nghiệm miễn phí?
Nếu coi bản dịch thử nghiệm là một cách để thể hiện và xác nhận kỹ năng của bạn, thì dựa trên kinh nghiệm cá nhân của tôi, tôi có thể nói rằng bạn nên thực hiện công việc như vậy trong các trường hợp sau:
Một là, bạn mới tốt nghiệp đại học hoặc bạn đang bắt đầu bước vào con đường sự nghiệp, sơ yếu lý lịch của bạn gần như trống rỗng, không có lời giới thiệu nào từ nhà tuyển dụng và bạn thực sự muốn làm công việc biên dịch.
Hai là, một dự án rất hấp dẫn, sinh lời cao đã xuất hiện ở phía chân trời và bạn biết rằng có rất nhiều đối thủ cạnh tranh. Hơn nữa, các yêu cầu của khách hàng liên quan đến quy trình sàng lọc khá khó khăn bao gồm một bản dịch thử nghiệm.
Ba là, bạn thật sự gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng ngay cả khi đã có kinh nghiệm thì việc thực hiện bản dịch thử nghiệm có thể giúp bạn có được job mong muốn.
hưng trước khi đồng ý thực hiện bản dịch thử nghiệm miễn phí, bạn nên tự bảo vệ mình khỏi những khách hàng không đáng tin cậy.Nếu khách hàng kiểm tra người dịch, tại sao chúng ta không kiểm tra lại họ? 
Thẩm định về một khách hàng tiềm năng
Bạn có thể tìm thấy nhiều trường hợp trên các cộng đồng dịch thuật, khách hàng cố gắng gian lận và nhận bản dịch miễn phí. Một khách hàng đăng một yêu cầu dịch trên một nhóm kín, văn bản được chia thành nhiều phần, được gửi đến các dịch giả khác nhau như một bài kiểm tra miễn phí, sau đó các phần này được dán lại với nhau và được sử dụng như sản phẩm cuối cùng.
Đương nhiên, chất lượng của văn bản cuối cùng là điều không cần bàn cãi, nhưng phương pháp gian lận như vậy vẫn phổ biến trong các công ty dịch thuật.Điều bạn có thể làm là:
-Không cam kết thực hiện một bản dịch thử nghiệm vượt quá một trang (250 từ).
-Nếu có thể, hãy chọn một phân đoạn để dịch từ tài liệu được cung cấp.
-Bạn cũng nên kiểm chứng thông tin khách hàng trên website, fanpage của họ. Các công ty nghiêm túc có các trang web/ các trang truyền thông xã hội.
-Một khách hàng nghiêm túc có thể trả tiền cho bản dịch một trang. Nếu không, đây không phải là một khách hàng nghiêm túc.
-Bạn cũng có thể tìm thấy các đánh giá về khách hàng trên các nhóm kín facebook.
-Trong hầu hết các trường hợp, việc thiếu thông tin về công ty trên website có thể là lý do chính đáng để bạn từ chối bản dịch thử nghiệm miễn phí.
Bản dịch thử nghiệm có nên miễn phí không?
Hãy tưởng tượng một tình huống: bạn đến gặp luật sư hoặc nha sĩ, web designer và yêu cầu cung cấp dịch vụ dùng thử miễn phí, ví dụ:
Soạn thảo một hợp đồng;
Trám một chiếc răng;
Tạo một website
Nếu bạn thích kết quả, bạn sẽ trả tiền và tất cả các đơn hàng sau sẽ được giao cho đến cho bạn tận nhà.
Tôi cá rằng đề xuất của bạn sẽ không được một chuyên gia nào quan tâm. Vậy tại sao các dịch giả lại đồng ý thực hiện công việc, dù chỉ là một công việc nhỏ, miễn phí? Nếu bạn có ý định thực hiện một bản dịch miễn phí, hãy nghĩ đến các điều kiện sau:
Đầu tiên, nếu bạn thực hiện các bản dịch thử nghiệm một cách nghiêm túc, ngay cả việc dịch một trang cũng có thể mất khá nhiều thời gian. 
Thứ hai, để có một bản dịch thực sự chất lượng cao, bất kể kinh nghiệm của bạn là gì, điều quan trọng là phải nghiên cứu ngữ cảnh, làm quen với tất cả các tài liệu, hiểu ý định của tác giả và ‘cảm nhận’ văn bản.Nếu không, bản dịch thử nghiệm sẽ chỉ là một bản sao mờ của bản gốc.
Thứ ba, hãy đặt mình vào tâm thế của khách hàng. Nếu tôi là khách hàng đang tìm kiếm một dịch giả tự do, ngay cả khi tôi nhận được bản dịch thử nghiệm thực sự tốt, tôi cũng không thể chắc chắn rằng người dịch sẽ làm tốt tất cả các phần còn lại của dự án, hoàn thành đúng deadline hay không biến mất sau khi nhận tiền cọc.Nói chung, một bản dịch thử nghiệm không đảm bảo cho chất lượng của toàn bộ các bản dịch hay toàn bộ dự án.
Kinh nghiệm cá nhân tôi, tôi chỉ thực hiện bản dịch thử nghiệm khi hợp đồng đã được ký kết. Nếu không, tôi cung cấp thông tin đầy đủ nhất có thể về bản chất của bản dịch thử nghiệm đó và yêu cầu trả tiền cho các bản dịch thử nghiệm.
Còn các dịch giả khác thì sao? Để mang lại tính khách quan cho bài viết này, tôi đã đưa vào
một khảo sát về dịch thử nghiệm cho dịch giả hai ngôn ngữ Anh-Nga, Simone Akhrameev, người có hơn 14,5k lượt theo dõi trên các nền tảng.
40,7% đồng ý sẽ thực hiện dịch thử nghiệm tùy vào thông tin dự án và độ uy tín của khách hàng.
29,1% thường xuyên thực hiện dịch thử nghiệm vì dịch thử nghiệm là một yêu cầu tiêu chuẩn của công việc dịch thuật
15,9% đồng ý dịch thử nghiệm tối đa 250 từ.
6,4% cho rằng việc dịch thử nghiệm không có phí là không thể chấp nhận được.
1,2% tự đề xuất dịch thử nghiệm trên hồ sơ cá nhân khi gửi cho khách hàng.
Còn bạn thì sao? Nếu nhận được một yêu cầu dịch thử nghiệm, bạn sẽ làm gì? Dù thế nào cũng hãy cân nhắc công sức, thời gian và danh tiếng của bạn trước khi tiến hành nhé.