Arcane: League of Legends vì sao xuất sắc?

Điều gì tạo nên một tác phẩm hành động tâm lý xuất sắc? Là những pha hành động máu lửa? Một phản diện tốt? Hay một câu truyện thật sự có chiều sâu? Chúng có thể là một tác phẩm chuyển thể, hoặc đơn giản là kế hoạch bất chợt của một vị đạo diễn tài năng. Thế nhưng cũng vì các nhà làm phim quá lo ngại với chiếc nhãn R và chiếc nhãn cho độ tuổi 16+, thì phim của họ quá an toàn, và quá dễ tiếp cận với các thanh, thiếu niên còn non nớt. Nhìn lại năm 2021 và 2024 vừa qua, có lẽ thật sự đã có một tác phẩm phá vỡ hoàn toàn được các quy tắc đó, và nó còn làm được nhiều hơn thế - Arcane: League of Legends - một tác phẩm được chuyển thể từ tựa game Liên Minh Huyền Thoại đình đám.

Phim chuyển thể từ game - một khái niệm mà nghe đến thôi đã không ít khán giả cảm thấy ngao ngán, chúng ta hẳn đã không còn xa lạ với những tác phẩm mà nói thẳng ra là dở tệ như A Minecraft Movie , Assassin's Creed, Hitman,... Thế nhưng, Arcane thật sự đã khiến mình phải thay đổi quan điểm, chỉ ngay sau vụ trộm gia đình Kiramman thất bại trong tập 1 mùa 1 của nhóm Vi thôi, mình đã biết đây là một bộ phim đặc biệt. Bởi lẽ, Arcane không đơn thuần chỉ được tạo ra nhằm thỏa lòng fan Liên Minh Huyền Thoại, tuy có dựa vào sự hiểu biết của chúng ta vào vũ trụ gốc, thế nhưng nó vẫn hoàn toàn tách biệt. Nghĩa là bạn có thể chẳng cần biết Jinx, Vi, hay bất kỳ vị tướng nào trước đó mà vẫn có thể hiểu được phim. Đồ họa tuyệt đỉnh, cốt truyện hấp dẫn mang đến một trải nghiệm vô cùng độc nhất.

Piltover và Zaun - hai thành phố mà ngay từ những giấy phút đầu tiên đã được mô tả khác biệt hoàn toàn là bên trên và bên dưới, hai thứ tuy đối lập nhưng không thể tách rời. Chỉ từ phân cảnh đầu tiên sau Opening đã khắc họa Piltover là vùng đất phát triển mạnh. Đại dương mênh mông, không khí trong lành, những tòa nhà cao trọc trời... Không quá khi nói rằng Piltover chính là trung tâm của sự tiến bộ nơi Runeterra. Tỉ lệ thuận với điều kiện sống tối tân là những văn hóa xa xỉ - không tội phạm, sạch bóng tệ nạn cùng đội Enforcer hùng mạnh. Đối lập hoàn toàn với Piltover là thành phố song sinh Zaun. Trớ trêu thay, sự tồn tại của Piltover cũng nhờ công không nhỏ của nơi đầy rẫy những tệ nạn, tội phạm, khí độc lan tỏa trong không khí. Piltover luôn nhìn Zaun bằng những ánh mắt phán xét, ngược lại, The Under City cũng cực kỳ căm phẫn phía bên trên. Không rõ sự kiện nào đã gây ra sự chia rẽ của hai thành phố này. Trên thực tế, Piltover không phải mặc nhiên khước từ Zaun, sự kiện The Grey (Mây xám Zaun), gia tộc Kiramman đã thiết kế một bộ lọc không khí giúp cho Under City được hít thở không khí. Thế nhưng sự thật chỉ thật sự được hé lộ khi Caitlyn tiếp quản gia tộc Kiramman trong tập 1 mùa 2. Những đám khí độc kia thực chất là hậu quả của công nghiệp hóa vô độ, và hệ thống lọc cũng chỉ tạm giam giữ đám khói đó vào góc khuất nào đó, chúng hoàn toàn vẫn có thể bị đẩy ra như ta đã thấy trong tập 3 mùa 2.

Piltover và Zaun ngay từ những tập đầu tiên đã được đóng đinh với hai hình ảnh tách biệt. Piltover là những tòa nhà mang hơi hướng thiết kế sang trọng với sự pha trộn tinh tế giữa cách tông màu sáng, biểu trưng cho sự trong sạch, mang đậm chất Steampunk - Art Deco. Zaun lại mang màu sắc u tối hơn, với những tòa nhà mang thiết kế xập xệ, tạm bợ. Nơi mà thậm trí đến ánh sáng cũng khó mà chiếu tới, mang đậm phong cách Cyberpunk - Art Nouveau. Đáng chú ý là Art Deco vốn được phát triển dựa trên nền tảng của Art Nouveau - gián tiếp ngụ ý rằng nếu không có Zaun, thì cũng chẳng có Piltover hôm nay, và Piltover thật sự đã bỏ xa Zaun lại sau lưng. Cũng tuân theo vai trò đối lập, Hextech và Shimmer như biểu trưng cho hai thành phố. Hextech mang sắc xanh đẹp đến tinh xảo, ở dạng Gemstone mang vẻ ngoài thuần khiết, tính ổn định cao và hầu như không tồn tại tác dụng phụ. Shimmer với sắc tím mà chỉ từ cái nhìn đã toát lên vẻ huyền bí, thường gây tác dụng phụ khủng khiếp lên cơ thể người. Sắc tím Shimmer và xanh Hextech, xanh lục Zaun và vàng kim Piltover lại càng làm nổi bật sự tách biệt giữa hai thế giới.

Hội đồng Piltover, đặc biệt là ủy viên Heimerdinger từng đặc biệt phản đối việc phát triển phép thuật và Hextech từ Arcane. Là một kẻ đã trải qua hơn 300 năm cuộc đời, ông cũng là số ít người đã trải qua cuộc chiến tranh cổ ngữ, Heimerdinger hiểu được ma thuật là thứ nguy hiểm cỡ nào. Ngoại lệ xuất hiện chỉ khi Jayce Talis tạo ra Hextech và sau này nâng cấp thành Hexcore, dù là phàm nhân, Jayce đã tìm ra cách ứng dụng thứ sức mạnh này vào khoa học. Nếu được sử dụng đúng cách, Hexcore có thể rất hữu ích trong cuộc sống. Không kém cạnh với bên trên, thành phố ngầm cũng có riêng cho mình thứ vũ khí chết người khác thậm trí mạnh mẽ hơn. Shimmer được tạo ra bởi Silco (giải phóng Zaun) và Singed - (cứu con gái Orianna). Shimmer là dạng vật chất lỏng, mang đến cho người dùng một thể chất siêu việt, nhưng lại nguy hiểm và bất ổn hơn Hextech. Sức mạnh của Shimmer được thể hiện qua cái cách chúng đủ khả năng cường hóa một Jinx gần như thoi thóp trong tập 8 mùa 1, hay rõ ràng nhất là qua sản phẩm chết người của Singed trong tập 4 mùa 2 - quái thú Warwick. Và sau này Shimmer được kết hợp với đỉnh cao công nghệ Hexcore mà tạo ra một vị thần Viktor, một "sự tiến hóa huy hoàng" đúng nghĩa.

Hiếm có bộ phim nào mà chỉ một câu thoại cũng có thể đem phân tích ra cả vài trang giấy. Arcane ẩn chứa rất nhiều dụng ý nghệ thuật mà dễ thấy nhất có lẽ là tình yêu. Bất kể nhân vật, dù có là gia đình, bạn bè, thù hận, mạch phim vẫn sẽ luôn đẩy họ đi thật xa, thật xa để một lần trở về. Căm ghét, chối bỏ Jinx thế nào thì Vi vẫn luôn yêu Powder. Trải qua đủ những mất mát, để rồi Powder trở thành Jinx - đại diện hoàn hảo cho Zaun. Từ bé, Powder là một vận xui trong mắt Mylo, thực chất cậu cũng rất yêu Powder, nhưng không thể so được với Vi hay Vander, cả hai luôn trao đi những tình yêu không điều kiện. Trước khi Vander tử trận, Vi chưa bao giờ trách mắng khi Powder mắc lỗi. Thế nhưng cho dù trải qua tới 2 lần tình yêu vô điều kiện từ Vander đến Silco, Jinx chưa bao giờ thoát khỏi u uất. Cô vẫn là cô gái bị hành hạ bởi chứng tâm thần phân liệt và rối loạn nhân cách ranh giới trước khi gặp Isha. Hoàn toàn không sai khi nói rằng cô bé câm chính là người một lần nữa thắp lên ngọn lửa tinh thần bên trong cô nàng nổi loạn. Một sự ngây thơ mà Jinx vô tình được gắn bó, Isha làm cô nàng nhớ về Powder, không phải như một công cụ, mà như một người chị gái. Ngoài ra cũng không thể bỏ qua chi tiết Powder ở vũ trụ song song trong tập 7 mùa 2 thật sự đã hạnh phúc dù không còn Vi. Qua đó nhấn mạnh sự vô nhân đạo mà Hextech và Shimmer gieo rắc lên Zaun. Ngoài ra tình yêu cũng là nguồn gốc của những hành động vĩ đại nhất, đơn cử như Shimmer được tạo ra nhằm cứu con gái Singed, hay Silco sẵn sàng vứt bỏ lý tưởng bấy lâu vì Jinx. Nghệ thuật thứ hai là sự kết nối. Heimerdinger một lần nữa hứng thú với khoa học sau khi gặp cậu bé Ekko, không phải Jayce hay Viktor kém cỏi, mà vị giáo sư bị thuyết phục bởi trái tim và tư tưởng tiến bộ của Ekko. Cớ sao mà một cậu bé từ thành phố ngầm lại một mực tin tưởng vào công nghệ cơ chứ? Hơn nữa, Ekko ý thức rõ được giới hạn không nên vượt quá, điều này khiến cậu gắn kết với giáo sư hơn hai vị học trò tài năng. Ekko được chứng kiến sự bao dung nơi Heimerdinger, được hạnh phúc cùng Powder trưởng thành ở một dòng thời gian khác, cậu học được bài học về sự hi sinh và mất mát, cũng chính vì vậy mà quyết định từ bỏ một nơi hoàn hảo mà quay về cứu thế giới. Jayce thì chạy trốn địa ngục, Ekko thì từ bỏ thiên đường. Những kết nối trân quý cũng được thể hiện ở các mối quan hệ trong các cuộc chiến. Ngay cả Sevika trước khi trở thành ủy viên cũng không thể toàn tâm toàn ý vì Zaun. Ambessa Merdarda sẵn sàng thiêu đốt cả thế giới vì Mel Merdarda, Silco sẵn sành quay lưng với cả thế giới vì Jinx, và Jinx sẵn sàng bỏ mặc cả thế giới vì Isha. Hạnh phúc không bao giờ là thứ miễn phí, nó luôn đi kèm một cái giá quá đắt. Điều quan trọng là tất cả bọn họ vì tình yêu mà sẵn sàng đánh đổi tất cả.

Cách xây dựng lý tưởng trong Arcane cũng là điểm độc đáo, những bạn đã xem hết trọn bộ 18 tập phim hẳn vẫn còn nhớ rằng nhà làm phim không để bất cứ ai đạt được mục đích ban đầu, thay vào đó, Arcane cho họ gần đạt được rồi lại trở về vạch xuất phát, cuối cùng là tìm được sự bình yên nơi tâm hồn. Vander từng là kẻ đứng đầu cuộc khởi nghĩa giải phóng Zaun, nhưng sau cái chết của người bạn thân Felicia - mẹ Powder và Vi, ông nhận ra rằng nếu cuộc chiến cứ tiếp diễn, sẽ còn nhiều đứa trẻ phải lâm vào cảnh mồ côi. Silco cùng tầm nhìn với Vander trước đây, cũng từng là người bạn thân thiết của Felicia, ông và cô vẫn luôn mang duyên nợ, có lẽ đó cũng là lý do ông yêu Jinx đến vậy. Sau cùng, cũng chính vì lý tưởng mà Silco chết đau đớn trong tay chính cô con gái nuôi. Nhưng ít nhất, ông vẫn kịp biến Jinx thành biểu tượng hoàn hảo cho Zaun.

Jayce và Viktor sau cùng vẫn chẳng đạt được "sự tiến hóa huy hoàng" mà hi sinh. Kể cả trong tương lai tăm tối mà Jayce lạc tới, Viktor dù đã đạt được điều hằng mong ước, nhưng cũng nhận ra rằng thế giới chẳng tốt đẹp hơn, nếu không muốn nói là suy tàn. Jayce sau cùng vẫn lựa chọn chạy trốn địa ngục tương lai mà cứu lấy một địa ngục khác.

Ekko dù yêu Jinx, cậu lạc đến một vũ trụ nơi Powder vẫn là Powder, nhảy múa cùng cô, thậm trí trao cô nụ hôn cháy bỏng, nhưng sau cùng vẫn lựa chọn trở về địa ngục. Khoảnh khắc 2 người nhảy cùng nhau trong Arcane tập 7 mùa 2 dù được giảm xuống chỉ còn 4 khung hình/giây, nhưng nó không hề gây khó chịu, ngược lại, nó đẹp đến đau lòng. Không phải ngẫu nhiên mà nhà làm phim lựa chọn con số xui xẻo này. 4 giây là khoảng thời gian tối đa Ekko có thể quay ngược thời gian, 4 giây cũng là tổng thời gian để Ekko đánh trúng được Jinx trong trận chiến trên cây cầu tiến bộ. Người xem cũng không cảm thấy gượng ép khi Ekko chỉ vừa mùa trước vẫn còn muốn tấn công Jinx, tập 7 đã yêu say đắm Powder. Không khó để ta nhận ra Ekko chưa từng hoàn toàn chấp nhận thực tại này, cũng như chưa bao giờ hoàn toàn buông bỏ Jinx. Bằng chứng là ở trận chiến trên cây cầu tiến bộ, Ekko vẫn dùng một trò chơi xưa cũ mà chọc tức Jinx. Sau cùng, làm sao có thể bỏ quên thành phố ngầm, dù Zaun đã có được tiếng nói thông qua chi tiết Sevika trở thành ủy viên, nhưng Sevika cũng đâu còn gì để mất. Người dân Zaun bao gồm cả Jinx, Viktor hay cả người Piltover như Jayce, thậm trí là vị tướng Noxus hùng mạnh như Ambessa cũng đã bỏ mạng trong trận chiến, rốt cuộc chẳng có bên nào thật sự là phe chiến thắng, dù là tấn công hay phòng thủ cũng chịu tổn thất như nhau cả mà thôi.

Arcane cũng có thể coi là một tác phẩm không có phản diện, không tồn tại một nhân vật thừa thãi. Bởi lẽ đến ngay cả một kẻ như Silco sau sự ra đi của Vander, hắn cũng đã hiểu rằng hòa bình là cần thiết tới mức nào, qua đó lựa chọn thỏa hiệp với Marcus không khác hành động Vander thỏa hiệp với Grayson là bao. Silco từng mỉa mai Vander khi không thể hi sinh Vi, nhưng khi phải hi sinh Jinx, hắn cũng đâu thể. Đến khi vô tình bị bắn chết bởi đứa con gái mình hằng yêu thương, Silco cũng không buông lấy một lời oán trách. Câu thoại "I never would have given you to them, not for anything. Don't cry, you're perfect." lúc cuối đời của hắn với Jinx hẳn đã lấy đi nước mắt của không ít khán giả. Silco cũng luôn mang bên mình con dao vốn thuộc về Vander ở những tập đầu mùa 1, ẩn dụ cho việc biến nỗi đau thành sức mạnh. Điều này được thể hiện rõ hơn ở Viktor và Sevika khi cả hai biến những khiếm khuyết cơ thể thành những thứ vũ khí chết người. Mặt khác, khi Singed cuối cùng cũng có được hạnh phúc bên con gái Orianna, chẳng có ai nguyện đứng lên trách móc hắn vì những hành động vô nhân tính. Đằng sau những hành động tưởng chừng như bất lương sau cùng cũng chỉ là những nhu cầu rất "người".

Bên cạnh một cốt truyện hay, nghệ thuật phối cảnh cũng là điều mà hiếm có bộ phim nào làm tốt được như Arcane. Phim có những cảnh liên tục thay đổi giữa những nét vẽ chân thực và đơn sơ. Ví dụ như đám tang của Cassandra Kiramman trong tập 1 mùa 2, khung cảnh xung quanh Caitlyn được phủ hoàn toàn bằng sắc màu u ám của than chì, chỉ có cô và Vi là bình thường, điều này ngụ ý cho sự tha hóa của nữ cảnh vệ trong tương lai. Hay khung cảnh Ekko đối đầu Jinx, hay Jinx vui đùa cùng Isha được tô vẽ bằng những nét màu tươi sáng, càng làm nổi bật bi kịch của những đứa trẻ đáng thương. Về phần Ekko là sự thù ghét với cô bạn thân năm nào nhưng cũng không nỡ buông, về phần Isha là bi kịch cuộc đời cô bé câm. Yếu tố "Show, don't tell" trong hai phân cảnh này cũng là một điểm cộng lớn, Fortiche đã rất khéo léo lồng ghép những phân cảnh thay đổi liên tục từ quá khứ đến hiện tại luân phiên. Nhờ đó mà chỉ trong ngần ấy phút ngắn ngủi, người xem vẫn hiểu được hành trình phát triển của nhân vật. Một phân cảnh khác trong tập 6 mùa 2 khắc họa ký ức Vander trong thân xác Warwick bằng những bức tranh như thể được vẽ từ màu nước, kết hợp cùng ca khúc Remember me tạo cho người xem một cảm giác vừa mơ hồ, vừa mong manh rằng chúng cũng có thể tan biến chỉ bằng những giọt nước mắt, cũng có thể hiểu rằng những ký ức ấy sâu ngần ấy biến cố cũng có thể phai mờ.

Việc kết hợp giữa các nhân vật chuyển động 3D và một tấm nền 2D đa lớp cũng là thứ tạo ra cảm giác chân thật hơn và trở thành phong cách đặc trưng của Fortiche. Bên cạnh hình ảnh, âm nhạc cũng là một điểm đáng khen. Âm nhạc trong phim không chỉ hay, chúng rất đúng với hoàn cảnh và như đang kể một câu truyện. Điều này có nghĩa là bạn chỉ cần nghe nhạc cũng có thể phần nào đoán được nội dung đoạn đó. Ví dụ như ca khúc Goodbye ở cuối tập 3 mùa 1 là biểu trưng cho sự chia ly của Vi và Powder. Ca khúc The Line ở cuối tập 8 mùa 2 là tượng trưng cho mâu thuẫn nội tâm của Viktor. Hay ca khúc nổi tiếng nhất có lẽ là ma meileure ennemie trong phân cảnh Ekko nhảy múa cùng Powder trong tập 7 mùa 2. Nếu phải chê ở phần âm nhạc thì có chăng cũng chỉ là chúng quá mức rõ ràng để nhận biết cảnh nào sẽ là buồn, vui, hào hùng... mà thôi.

Yếu tố cuối cùng, Arcane tham khảo và lấy cảm hứng từ rất nhiều những tác phẩm nổi tiếng một thời. Có thể kể đến như ánh mắt căm hận của Powder trong vòng tay Silco ở cuối tập 3 mùa 1 là liên hệ trực tiếp đến bức tranh The Fallen Angel (Alexandre Cabanel). Cách kể truyện của Arcane cũng mang đậm tính cá nhân. Pha trộn giữa bối cảnh tăm tối, tinh thần độc lập từ các bộ Anime đình đám như Ghost in the Shell, Hellsing, Cowboy Bebop, Gungrave, Samurai Champloo,... Nhưng cách kể truyện đa chiều, nặng tính chiều sâu triết lý đặc trưng của phương Tây. Tất cả tạo nên một trải nghiệm độc nhất vô nhị của Arcane. Vừa tạo cảm giác gần gũi nhưng cũng vừa xa lạ cho người xem.

Tổng kết lại, Arcane sau tất cả có thể coi như một tuyệt tác của dòng phim chuyển thể, một bộ phim mà dù không cần biết đến tựa game Liên Minh Huyền Thoại, bạn vẫn nên thưởng thức nó vào mỗi buổi tối. Nếu bạn đã quá chán với những bộ phim siêu anh hùng hiện nay, Arcane chắc chắn sẽ là một trải nghiệm hoàn toàn mới không làm bạn thất vọng.