Đằng sau đó, là bạn đang xem những nội dung trong đó là những video ngắn về du lịch, ăn mặc xa xỉ, hình ảnh hào nhoáng của những người thành đạt…..
Khi nhìn lại chính mình không có gì trong tay cả, chỉ có 1 chiếc điện thoại trên tay mình và người phía sau màn hình đó là các bạn.
Và rồi các bạn tự đặt câu hỏi cho mình. “Tại sao mình không giỏi được bằng họ”, “Tại sao họ làm được mà mình không làm được”, “Tại sao mình vô dụng vậy”, “Ước gì ngày trước mình cố học thì bây giờ đã khác rồi”…
Ngày trước, trong khoảng thời gian còn ngồi trên ghế nhà trường, mình là đứa luôn thích “cạnh tranh” với người khác, vì muốn được sự công nhận và thỏa mãn cái tôi của mình.
Nhưng biết không, mình ra đời bị vã vài cú tát vào mặt, chính sự hơn thua đó khiến các mối quan hệ cũng như là cơ hội của mình đi dần đến ngõ cụt.
Vào khoảng thời gian đó, mình không làm được việc gì ra hồn, luôn so sánh bản thân mình so với người khác, thậm chí là ảo tưởng rằng là mình luôn đứng đầu.
Rồi khi không làm được, thì thất vọng, từ đó mình rơi vào một cái vòng lặp, lẩn quẩn, luôn trách bản thân mình.
Sau một thời gian, ngồi lại và đối thoại với chính mình, nhận ra một điều là mình mắc phải “Áp lực đồng trang lứa”. Thì hiện nay mình vẫn đang trên hành trình chiến đấu lại cái tôi của chính mình. 
Thì xin chào mình là camlamblog đây, Trong bài viết lần này mình đi 3 phần chính:
1) Khái niệm về áp lực đồng trang lứa - Peer Pressure
2) Nguyên nhân dẫn đến Peer Pressure?
3) Đối diện với nỗi sợ này?
Khái niệm về Peer Pressure?
Xã hội thì ngày càng phát triển, điển hình là các bạn cũng thấy rõ, chỉ cần qua một năm ngắn ngủi thôi, là các công nghệ “AI” đều thay đổi một cách nhanh chóng.
Điều này, khiến chúng ta không còn quan tâm với nhu cầu cơ bản đó là “nhu cầu sinh lý” trong tháp nhu cầu Maslow, mà trong ta chú trọng về nhu cầu hòa nhập xã hội và tự khẳng định mình. 
Thế hệ genZ, là thế hệ chuyển giao giữa thế hệ cũ và thế hệ mới, hay được biết đến là thế hệ của sự lo âu.
Trong quá trình phát triển và hành trình nhận thức, việc có quá nhiều sự lựa chọn, có một nỗi sợ là “chọn sai đường’ cùng với kỳ vọng của gia định, xã hội và cũng chính các bạn đặt kỳ vọng lên trên mình.
Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ cho rằng “Peer pressure là tình trạng một cá nhân chịu ảnh hưởng của những người khác thuộc cùng một nhóm tuổi trong xã hội. Họ phải thay đổi thái độ, giá trị và hành vi để phù hợp với các chuẩn mực của nhóm“.
Vì vậy, Peer Pressure đến từ sự kỳ vọng đến từ bản thân hay xã hội, để làm sao không bị cô lập bởi cộng đồng hay đám đông trong xã hội, điều này hình thành lên áp lực đồng trang lứa – Peer Pressure.
Thế thì tại sao chúng ta lại có cảm giác này?
Đầu tiên, chúng đến từ mạng xã hội.
Trong một bài nghiên cứu Áp lực từ bạn bè và tình trạng nghiện mạng xã hội trên điện thoại di động ở thanh thiếu niên của tác giả Xiaopan Xu cho rằng:
“Mạng xã hội di động có thể gia tăng áp lực đồng trang lứa thông qua sự kết nối liên tục và khả năng hiển thị công khai, điều này có thể khiến thanh thiếu niên tuân theo các chuẩn mực nhóm, ngay cả khi hành vi đó trái với giá trị hoặc nhận thức đúng đắn của họ.”
Từ nhận định trên, mạng xã hội là công cụ giúp kết nối với mọi người dễ dàng hơn, thông qua các diễn đàn, hội nhóm, các kênh Tik Tok, Thread... Trong mỗi cộng đồng đó là một xã hội thu nhỏ, cách thức hoạt động hay điều hành về nội dung đều đến từ các người đứng đầu trong cộng đồng đó.
Khi một cá nhân hay các bạn có tiếng nói “đối lập” của các cộng đồng này, thì sao ạ? Bị công kích cá nhân thay vì đưa ra quan điểm để tranh luận.
Điều này mình thấy ở trên các diễn đàn hay các kênh Content Creator, thay vì tranh luận, chia sẻ các quan điểm của mình, thì họ công kích cá nhân, bôi nhọ những nạn nhân đó.
Nên mạng xã hội dù hữu ít, nó giúp chúng ta tiết kiệm được thời gian để gia tăng các mối quan hệ, hay phát triển các kỹ năng của mình. Tuy vậy, nó là con dao hai lưỡi nếu mình trở thành con rối của thuật toán.
FOMO hay “Fear Of Missing Out”
Trong một bài phân tích về tác động của nhu cầu được thuộc về, cảm nhận vai trò trung tâm và nỗi sợ bị loại trừ xã hội của tác giả Amna Alabri.
Nghiên cứu chỉ ra rằng nhu cầu và mong muốn hòa nhập với mọi người trong một nhóm là yếu tố dẫn đến FOMO, cả trực tiếp lẫn gián tiếp thông qua việc sử dụng mạng xã hội.
Khi cá nhân càng khao khát sự gắn kết xã hội, họ càng có xu hướng theo dõi mạng xã hội nhiều hơn để không “bỏ lỡ” các sự kiện, hoạt động nhóm, từ đó FOMO gia tăng.
Có phải khi các bạn nhìn thấy những hình ảnh trên mạng, chẳng hạn như: “Con nhà người ta”, “Hình ảnh đi du lịch xa hoa”, “Cuộc sống sang chảnh”, “thu nhập x3, x4”.
Thì các bản cảm giác mình thiếu điều gì đó, phải không? Và rồi các bạn đặt câu hỏi trong đầu của mình:
“Tụi nó đều được đi du lịch, có gia đình giàu có, tụi nó giỏi hơn mình”, Rồi trách lại bạn thân mình, “Tại sao mình không làm được, mình thiếu gì so với tụi, giá gì mình cố hơn chút là được”.
Điều này sinh ra một vòng xoáy so sánh liên tục, rồi nghi ngờ bản thân, đánh mất sự bình an nội tại vì luôn cảm thấy chậm hơn người khác.
Chúng ta không bao giờ thỏa mãn đủ với nhu cầu của mình cả, việc thỏa mãn hết nhu cầu “Sinh lý” thì chúng càng muốn được có nhiều hơn.
Vì vậy, FOMO hay Fear Of Missing Out khiến người ta liên tục cảm thấy thiếu thốn, muốn “có thêm” trải nghiệm, danh tiếng, kết nối với mọi người. Vô tình thay, nó khiến chúng ta rơi vào áp lực và sinh ra sự nghi ngờ về bản thân của mình.
Sự kỳ vọng đến từ “Hệ thống”
Trong một hệ thống đến từ xã hội, nó đặt ra các kỳ vọng về sự thành công lên mỗi đứa trẻ khi chào đời. Từ nhỏ, chúng đã phải vật lộn 12 năm đèn sách trên trường, phấn đấu để được điểm cao, so sánh giữa mình với các bạn nó.
Sau những năm tháng đó là 4 năm trên giảng đường trên đại học, chúng vẫn phấn đấu để đạt được GPA cao, để sau này kiếm được một công việc tốt, có một chỗ chúng đứng trong xã hội.
Vòng lặp này không dừng lại, khi đạt được công việc rồi, “Hệ thống” lại bảo phải có gia đình sinh con, làm tròn trách nhiệm của xã hội.
Khi một người họ muốn thoát ra khỏi sự “Kỳ vọng”, đi ngược mà nó đề ra, thì cho rằng “Đó là sự thất bại, yếu ớt, thiếu ý chí…” Những ánh mắt nhòm ngó từ môi trường xung quanh, luôn đặt ra câu hỏi cho nó, luôn chỉ trích nó.
Vô tình thay, tạo ra sự áp lực vì không đạt được kỳ vòng đó, cảm thấy thất vọng tràn trề.
Mọi thứ mặc nhiên “Đúng” hay “Sai” đến từ hệ thống nó khiến chúng ta rơi vào tư duy nhị nguyên, không đúng là sai và ngược lại. Nhưng thế giới chúng ta sống là nằm trong vùng xám, tức là rất nhiều biến số có thể xảy ra và nó không quy tụ thành 2 mà nó có thể 3,4,5…thậm chí là vô hạn.
Cuối cùng, có ai hỏi đứa trẻ là nó sống vì điều gì, sở thích, niềm đam mê của nó hay chỉ thỏa mãn sự kỳ vọng mà áp đặt lên những đứa trẻ đang tập lớn đó.
Đối diện với nỗi sợ
Thế có bao giờ các bạn đặt câu hỏi, tại sao chúng ta lúc nào cũng chạy đua với người khác, nhìn người khác để hơn thua.
Tại Sao chúng ta không thử đi chậm lại và đặt ra câu hỏi chúng ta sống vì điều gì? Thành công hay thất bại, khát vọng hay vô vọng, đam mê hay bất lực với chính mình. Những điều đó
Mỗi người đều có con đường riêng cho mình, nếu chỉ việc luôn nhìn người khác thì tức là các bạn chỉ nhìn con đường của họ.
Mỗi ngày, các bạn đi từ nhà đến trường, nơi làm việc và không một ai đi cùng con đường giống như các bạn đúng không?
Thì mục tiêu của các bạn cũng vậy, không ai giống nhau hết? Mỗi con người sẽ có thế mạnh riêng, mỗi con người sẽ có mục đích sống riêng. Chúng ta sống không áp đặt bản thân mình lên người khác.
Giống như bức ảnh trên mình chụp không vì ai cả, mình chụp vì nó chính là niềm đam mê của mình, là chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên, khoảng khắc bình yên của cuộc sống. Các bạn có quyền lựa chọn cuộc sống và chiêm ngưỡng những điều mà mình thích.
Vì thế, bài viết này mình sẽ không áp đặt góc nhìn của mình lên các bạn, mà mình chỉ chia sẻ quan điểm từ cá nhân của mình và cũng mong nhận được quan điểm đến từ các bạn. Dưới đây là phương pháp mình sử dụng vượt qua nỗi áp lực đó.
Viết journal
Đầu tiên, Thế nào là viết journal? Nó là quyển “Nhật ký ngày”, tuy nhiên nó khác với nhật ký thông thường. Nếu nhật kỳ thì nó giúp chúng ta liên tưởng của cả ngày hôm đó, thì journal là tập hợp các luồng suy nghĩ trong đầu.
Về chủ đề là do các bạn lựa chọn từ phân tích một bộ phim, một bộ truyện, các vấn đề trong xã hội…Nó không giới hạn về chủ đề.
Khi viết journal bạn giúp hiểu được cảm xúc và giảm bớt lo âu của mình, giống như ngày hôm đó bạn đang gặp vấn đề trong học tập hoặc trong công việc.
Thay vì bạn chỉ ngồi về phàn nàn về mọi thử xung quanh thì ban đầu bạn thử đặt các câu hỏi “Tại sao mọi người đối xử mình như vậy”, “Mình sai ở chỗ nào”, “Vấn đề mình gặp phải như thế nào”.
Khi các bạn phân tích sâu, đặt câu hỏi phản tư, đào sâu các chuỗi vấn đề thì từng lớp vỏ các bạn vạch ra, để có thể nhìn thấy được bản chất đằng sau đó và bạn cần phải đối diện chúng một cách thẳng thắn.
Ngoài ra, việc viết giúp các bạn sẽ hình thành tư duy phản biện, tư duy độc lập và tách mình rời khỏi đám đông. Các bạn sẽ không tin luồng thông tin một chiều nữa, Các bạn tự kiểm chứng là “Ai là người viết thông tin này, ai sẽ được lợi, viết vì mục đích gì”.
Cuối cùng, khi thực hành journal mỗi ngày thì bạn hiểu mình hơn, giảm được những suy nghĩ lo âu và giúp các bạn trưởng thành hơn.
Hạn chế mạng xã hội
Khi không tiếp xúc với mạng xã hội chúng ta sẽ thụt lùi, tụt hậu đúng không? Đúng, vì nó là nơi giúp chúng ta học được các kiến thức mới, tiếp cận nguồn thông tin đa chiều, tiết kiệm thời gian kết nối với mọi người cũng như là hoàn thành các công việc được giao.
Ngoài ra, các bạn cũng có thể tiết kiệm được một khoản tiền cho việc học các kỹ năng thông qua các nền tảng video stream.
Nhưng cái gì cũng có hai mặt, ngoài các kênh cung cấp thông tin hữu ích thì cũng sẽ có các group luồng thông tin cực đoan, tiêu cực, thông tin định hướng 1 chiều, gây áp lực lên các bạn…
Khi các bạn vô tình vào các group này, xuất hiện nhiều thành phần “anh hùng bàn phím”. Nhờ vào cơ chế ẩn danh, khiến người dùng dễ dàng xả hết cảm xúc của mình ra, phán xét nhiều hơn nơi mà ngày thường họ không dám nói ra.
Hoặc là một nhóm “phông bạt” nơi mà khoe về sự thành công, giàu có…. Thì vô tình dù các bạn không muốn so sánh nhưng bên trong bạn đã cảm nhận một phần nào của sự tự ti, thiếu thốn, mặc cảm so với họ.
Vì vậy, giảm mạng xã hội tức là không phải cô lập bản thân mình, mà hạn chế vào các group tiêu cực, phông bạt. Thay vào đó, các bạn chọn lọc thông tin, chọn các cộng đồng phù hợp với bản thân mình.
Tận hưởng thành quả nho nhỏ
Thay vì tưởng tượng mình sẽ được có cơ hội thăng tiến, có được học bổng, có được thành tựu, danh tiếng trong cuộc sống.
Khi đặt kỳ vọng quá cao, là mục tiêu mà bản thân của chúng ta muốn hướng đến nhưng khi chỉ gặp vấn đề thì động lực, ngọn lửa bên trong bạn dần lụi tàn dần.
Mỗi ngày, khi mình hoàn thành việc viết journal hay hoàn thành xong một bài viết, thì mình xem nó là thành tựu nho nhỏ của mình..
Khi mình làm như vậy, mình không còn cảm thấy burnout phải chạy theo những thứ ngoài kia, tập trung từng bước nhỏ. Vì mình tin rằng chỉ cần đi chắc và không vội thì thành quả sẽ đến với bạn.
Kết luận
Cuộc sống chúng ta không phải cứ chạy đua với người khác, mà nó là hành trình cá nhân của mỗi người, việc chúng ta chiến đấu đó chính là bản thân qua từng ngày.
Hành trình phát triển từ nhận thức, hạnh phúc, sự nghiệp… đều đến từ bên trong chúng ta. Vì vậy, không có sự kỳ vọng, không có sự so sánh, không có sự ganh đua, cuộc đời mỗi người là do bản thân họ tự quyết.
Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của mình!
Camlamblog.
Tài liệu tham khảo
Alabri, A. (2022). Fear of missing out (FOMO): The effects of the need to belong, perceived centrality, and fear of social exclusion. Psychology Research and Behavior Management, February 16, 2022. https://doi.org/10.2147/PRBM.S347727
Xu, X., Han, W., & Liu, Q. (2023). Peer pressure and adolescent mobile social media addiction: Moderation analysis of self-esteem and self-concept clarity. Frontiers in Public Health, April 11, 2023. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1134720
Thinking_Out_Loud