Ăn không kiểm soát (Binge eating) là khi ăn một lượng khổng lồ trong khoảng thời gian ngắn và không có khả năng kiểm soát ngay cả việc ngừng ăn.
Một buổi chiều, vừa làm việc vừa hút ly trà sữa full-topping size lớn vừa nhai nhóm nhép bánh tráng trộn đồng nghiệp đem từ quê lên sau khi đã ăn bữa trưa no căng. Hoặc, những đêm thức khuya học bài, bụng vẫn đói cồn cào khi mới ăn tô hủ tiếu mì, giờ đang ăn 3 gói snack uống thêm 1 lon coca. Bạn có thấy quen không?
Chuyện gì đang diễn ra vậy?
Đói là một phản ứng thông báo về việc cơ thể cần năng lượng thông qua một loạt phản ứng sinh hóa. Đói vốn là một động lực nguyên thủy giúp loài động vật tìm kiếm thức ăn để duy trì sự sống. Khi một con hổ đói, nó sẽ chủ động quan sát, tìm kiếm và săn bắt con mồi. Nhưng sau khi ăn no, nhu cầu được thỏa mãn thì có thể nghỉ ngơi hoặc thực hiện các mục tiêu khác như tìm nơi trú ẩn hoặc tìm kiếm bạn tình.
Động vật cũng có một cơ chế đối phó với môi trường khắc nghiệt như là dự trữ lương thực và ngủ đông. Loài sóc nhặt các loại hạt cho đầy tổ trước khi đông đến hay loài gấu có thể ăn để tăng gấp đôi trọng lượng cơ thể chuẩn bị cho kỳ ngủ đông dài.
Con người, dù môi trường không còn khó khăn, vẫn giữ nguyên cơ chế phòng vệ này và chuyển hóa một cách tinh vi hơn. Khi rơi vào các tình huống căng thẳng, buồn chán, cô đơn hoặc tức dẫn, cơ thể sẽ có thể thực hiện phòng vệ bằng cách đưa ra tính hiệu đói. Chúng ta bắt đầu thèm ăn và tìm kiếm các thức ăn quen thuộc, đặc biệt là đồ ngọt nhiều đường để bổ sung năng lượng. Việc ăn đồ ngọt giúp giải phóng dopamine giúp giảm căng thẳng, đồng thời, giúp ta dự trữ năng lượng để đối phó với các khó khăn sắp tới.
Khó khăn của các loài động vật là không tìm kiếm nguồn thức ăn, nhưng với con người, ngành công nghiệp thực phẩm đã vượt quá nhu cầu của con người.
Chúng ta không còn phải ăn vì chúng ta cần mà vì chúng ta thích.
Ăn không kiểm soát kéo theo một loạt các hệ lụy đi kèm về sức khỏe như thừa cân- béo phì, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, tiểu đường. Khi ăn một món gì đó, dừng lại chút, và hỏi mình đang ăn vì điều gì?
Tản văn