AS Roma 2019/2020: Paulo Fonseca và lớp học Serie A (phần 4)

Ở 3 phần đầu của loạt bài về AS Roma 2019/2020, chúng ta đã đi qua hệ thống chiến thuật của Paulo Fonseca từ khâu triển khai bóng, tấn công và phòng thủ. Ở phần cuối của loạt bài này, người dịch cùng độc giả đi tìm lý do vì sao "tuần trăng mật" của HLV người Bồ Đào Nha với AS Roma không như ý và Fonseca đã học hỏi như thế nào từ lớp học Serie A. 

Tính đến trận đấu cuối cùng trước khi gián đoạn vì dịch với Cagliari (01/03/2020), Fonseca trải qua 36 trận trên băng ghế chỉ đạo của Roma. Trong 33 trận đấu Roma mất trên 3 cầu thủ vì chấn thương và thẻ phạt (92%), trong đó 18 trận đấu đội hình thiếu trên 5 cầu thủ vì chấn thương và thẻ phạt (50%). Chúng ta hãy cùng xem qua bảng số liệu dưới đây.  

Có những trận Roma mất đến 7-8 người vì chấn thương (hoà Borussia M. Gladbach 1-1, thua Torino 0-2 hay hoà Lazio 1-1) thậm chí xoay sở thắng Cagliari 4-3 ở trận cuối cùng trước khi giải đấu tạm ngừng. Không ít lần Fonseca phải đẩy trung vệ Mancini lên đá tiền vệ phòng ngự hay đưa Cristante xuống vị trí trung vệ do thiếu nhân sự vì chấn thương. 

Với tình hình chấn thương liên miên cùng một đội hình chắp vá, HLV Fonseca đưa Roma thắng 47% số trận thi đấu với số điểm trung bình là 1,66 điểm/trận. Đó là thành tích không tồi nếu đội của bạn có 92% trận đấu mất trên 3 cầu thủ.  

Giám đốc thể thao Gianluca Petrachi đã phối hợp với HLV Fonseca để tìm kiếm những cầu thủ đáp ứng được yêu cầu của HLV, đảm bảo được sự cân bằng về chất lượng giữa đội hình xuất phát với dự bị. Ở mùa bóng này, Roma có 2 đội hình khá tương đồng về mặt chuyên môn so với các mùa trước. Tuy nhiên, Roma vẫn bị hạn chế ở nhiều điểm dẫn đến luôn phải xoay sở về vấn đề con người.

Ở hành lang hai cánh, hậu vệ cánh là vị trí khiến Fonseca phiền não nhất. Ngoài Kolarov dày dạn kinh nghiệm và có phần ổn định ở biên trái, các cầu thủ khác ở vị trí hậu vệ cánh đều phập phù và không xứng đáng có xuất đá chính. Dẫn đến việc Fonseca loay hoay thay đổi vị trí biên phải liên tục, và hết lần này đến lần khác phải đẩy hậu vệ trái Spinazzola qua vị trí hậu vệ cánh phải. 

Hàng tiền đạo Roma cũng liên tiếp gặp vấn đề về chấn thương, cùng với sự non nớt, thiếu ổn định của các tiền đạo cánh khiến cho hàng công phụ thuộc quá nhiều vào tiền đạo 34 tuổi Edin Dzeko. Ở hình bên dưới, Dzeko là tiền đạo bỏ lỡ nhiều cơ hội nhất trong top 10 tiền đạo hàng đầu Serie A, ghi ít hơn 5 bàn so với chỉ số xG (bàn thắng kỳ vọng). 

Ở kỳ chuyển nhượng mùa đông, trước thực tế Roma bắt đầu chệch choạc ở những vòng đấu trước đó do thiếu cầu thủ tạo đột biến, Fonseca đã đề nghị ban lãnh đạo tìm kiếm một cầu thủ đem lại sự tươi mới cho hàng công Roma. Đã có tin El Shaarawy trở về từ Trung Quốc hay trao đổi Spinazzola lấy Matteo Politano của Inter Milan, nhưng rốt cuộc mọi thứ đổ bể vì nhiều lý do. 

Theo thống kê từ Understat (33 trận Serie A), Roma xếp thứ 2 từ dưới lên về khả năng tận dụng cơ hội thành bàn, chỉ xếp trên SPAL đội bóng đã xuống hạng. Nhìn vào chỉ số xG lẽ ra Roma phải ghi được 68 bàn và thực tế chỉ là 61 bàn. Lấy trận thắng 2-1 trước Verona làm ví dụ, kết quả đã có thể là 3-1 hoặc hơn nếu Dzeko, Mkhitaryan hay Mancini tận dụng tốt cơ hội được tạo ra. Ở trận đấu này, thống kê ghi nhận xG của Roma là 2.66, tức khả năng ghi 3 bàn là rất cao vì chúng ta thấy nửa sau của hiệp 2 Roma có rất nhiều cơ hội bị bỏ lỡ.

Trong 17 trận sân nhà, chỉ số xG Roma dương 8.45 bàn thắng, dương cao nhất Serie A. Tức là không đội nào có chênh lệch cao đến như vậy giữa bàn thắng ghi được so với bàn thắng kỳ vọng. Lẽ ra ghi 40 bàn thì chỉ ghi 32 bàn trên sân nhà. Nhìn sang xGA (bàn thua kỳ vọng), cũng tệ lậu nốt khi lẽ ra chỉ thua 21 bàn thì thủng lưới đến 24 bàn (tốp 6 dưới lên). Song hành với khả năng ghi bàn và thủng lưới là số điểm mất đi trên sân nhà. Roma mất gần 6 điểm trên sân nhà (tốp 5 dưới lên). 

Rõ ràng, sân nhà với các đội bóng là một lợi thế về mặt tinh thần rất lớn. Thế nhưng với Roma đây là điểm yếu cần phải được khắc phục ngay. 

Với Fonseca, dẫn dắt Roma chỉ là lần thứ hai ông cầm quân ngoài khu vực nói tiếng Bồ Đào Nha. Ở Ukraina, Fonseca dễ dàng khai triển chiến thuật của mình nhờ sự lấn lướt của đội bóng Shakhtar Donetsk tại giải đấu. Với Serie A lại là chuyện khác. Dù gì Serie A cũng là một trong những giải đấu hàng đầu Châu Lục, và Fonseca đã trải qua một mùa bóng dường như dài hơn 15 năm trong sự nghiệp cầm quân của mình. 

Ở hình trên, ta thấy được cách triển khai bóng của Roma trực diện hơn nhờ vào cú phất bóng cho Edin Dzeko làm tường nhả bóng, tạo cơ hội cho Spinazzola có một pha cầm bóng bứt tốc xộc thẳng về phía khung thành đối phương. 

Đồng thời, cách triển khai pressing của Roma cũng thay đổi rõ rệt. Ở hình bên trên, ta có thể thấy chỉ số PPDA (số đường chuyền đối phương thực hiện trong một tình huống phòng ngự) giảm rõ rệt. Từ cho phép đối phương chuyền xấp sỉ 20 lần xuống chỉ còn 7-8 lần trong một pha phòng ngự. Tức Roma thực hiện pressing mạnh hơn, giảm thiểu thời gian chuyền bóng của đối thủ. 

Việc chuyển sang sơ đồ phòng ngự 3 người tạo cơ hội cho một trong hai tiền vệ tham gia phát triển bóng và tấn công nhiều hơn. Và điều đó thể hiện qua bảng trên khi Amadou Diawara chạm bóng nhiều nhất trận với Brescia và có tỉ lệ chuyền bóng thành công lên đến 96%, cùng với Veretout xếp ngay phía sau. Việc hai tiền vệ phòng ngự có nhiều thời gian hơn ở giữa sân giúp thế trận Roma có chiều hướng tốt hơn, từ cả khâu phòng ngự lẫn tấn công. 

Theo Iltempo, Fonseca đã nói chuyện với các đồng sự và cầu thủ về sơ đồ 3 trung vệ từ trước khi mùa giải tái khởi động. Có lẽ, ông đã dần nhận ra được những điểm yếu chết người của Roma, sự khốc liệt của giải đấu và luôn tìm cách thay đổi để tốt hơn, dù phải chật vật với những vấn đề nhân sự cũng như thượng tầng. Đó là điều chúng ta có thể khẳng định. Nếu được tại vị trong những mùa tới, được xây dựng nền móng Roma với một người chủ mới, không chừng Paulo Fonseca sẽ còn đem lại nhiều bất ngờ cho chúng ta. 

[Phần 1] AS Roma 2019/2020: Paulo Fonseca và lối triển khai bóng: https://www.facebook.com/notes/romanista-vietnam/as-roma-20192020-paulo-fonseca-v%C3%A0-l%E1%BB%91i-tri%E1%BB%83n-khai-b%C3%B3ng-ph%E1%BA%A7n-1/4285377361502880/

[Phần 2] AS Roma 2019/2020: Paulo Fonseca và miếng đánh tấn công: https://www.facebook.com/notes/romanista-vietnam/as-roma-20192020-paulo-fonseca-v%C3%A0-mi%E1%BA%BFng-%C4%91%C3%A1nh-t%E1%BA%A5n-c%C3%B4ng-ph%E1%BA%A7n-2/4291389874234962/

[Phần 3] AS Roma 2019/2020: Chiến thuật phòng ngự của Fonseca: https://www.facebook.com/notes/romanista-vietnam/as-roma-20192020-chi%E1%BA%BFn-thu%E1%BA%ADt-ph%C3%B2ng-ng%E1%BB%B1-c%E1%BB%A7a-fonseca-ph%E1%BA%A7n-3/4322409171133032/

Thực hiện bởi Ernesto