A.I và sự bất lực của loài người

Thật không thể tin được là dù đã bước sang thế kỉ 21, tưởng chừng như sự phát triển của công nghệ và robot trong kỉ nguyên này sẽ là dấu chấm hết cho những đau đớn, mất mát và khổ sở mà nhân loại đã phải chịu đựng trong suốt thời gian qua. Thế nhưng giờ đây mọi thứ dường như chẳng thay đổi nhiều mấy, thậm chí mọi thứ còn trở nên rắc rối và phiền toái hơn khi mà công nghệ lại bị đổ lỗi cho rất nhiều những rắc rối của loài người, đặc biệt là những rắc rối liên quan đến tâm lí. Vậy thì điều gì đã thực sự xảy ra với chúng ta? Liệu công nghệ, cụ thể ở đây là A.I có phải là nguyên do chính cho những khổ đau của loài người ngày nay? Và liệu A.I có thể hủy diệt loài người như đồn đoán của nhiều người hay không?

Giờ đây nếu nói về công nghệ chắc chúng ta có lẽ cũng không còn quá xa lại gì với cụm từ này nữa rồi. Công nghệ đã trở thành một phần trong cuộc sống của chúng ta. Từ những chiếc điện thoại để bàn, TV, máy tính, giờ thì hầu hết chúng ta đều sở hữu cho mình 1 chiếc điện thoại thông minh, có thể là Iphone, Samsung, Huawei hay bất cứ một thiết bị điện tử nào khác như Ipad hay là laptop, smart TV. Có thể nói là chúng ta đã đạt được gần như tất cả mọi thứ mà chúng ta muốn. Với công nghệ, chúng ta dường như có thể làm bất cứ thứ gì. Nếu như trước kia khi gặp một bài toán khó chúng ta thường phải hỏi thầy cô, bạn bè nhưng chúng ta ngại, sợ bị cười chê thì giờ đây với Google có cả triệu đáp án được đưa ra dưới nhiều hình thức khác nhau. Nếu như ngày trước chúng ta phải đợi đến một khung thời gian nhất định để bật TV xem một chương trình hay một bộ phim ưa thích thì bây giờ với chiếc điện thoại thông minh hoặc laptop, một chiếc TV được cài đặt một hộp box của K+ hoặc FPT Play và mọi thứ đều sẵn sàng. Với phim ảnh cũng tương tự, mở Netflix và mọi thứ đều sẵn sàng phục vụ, xem bao lâu cũng được, thích tua đến đâu thì tua. Hay một nhu cầu khác cũng rất gần gũi là giao tiếp cũng đều có Facebook và vô vàn các nền tảng khác có thể giải quyết cho chúng ta. Nếu sợ gọi điện thoại tốn tiền, thế thì Zalo và Messenger sẽ giúp bạn làm điều đó mà không phải tốn bất kì một xu nào. Không biết hôm nay ăn gì ư? Dễ thôi! Google sẽ đưa ra cho bạn cả tỷ công thức nấu ăn khác nhau, tha hồ mà lựa chọn. Ai thích hình ảnh minh họa thì có thể mở YouTube lên xem. Hoặc không thích nấu thì mở Gojek, Grab hoặc Be lên và mọi thứ đã được giải quyết.

Sự phát triển của công nghệ đã đem đến cho nhân loại những lợi ích vô cùng to lớn mà từ trước tới nay chúng ta chỉ biết mơ

Có thể nói trong tất cả các công cụ mà loài người tạo ra, không có một công cụ nào mạnh mẽ và tiên tiến hơn công cụ này. Có thể nó chưa phải là vĩ đại nhất nhưng chắc chắn đây chính là công cụ quyền năng nhất từ trước tới nay mà nhân loại tạo ra. Thế nhưng tưởng chừng như tất cả những thứ như vậy sẽ giúp cho cuộc sống con người trở nên dễ dàng hơn, và mọi vấn đề đều đã được giải quyết thì giờ đây chúng ta lại quy tất cả trách nhiệm cho những rắc rối của mình vào công nghệ. Nào là lướt Facebook nhiều sẽ khiến chúng ta trở nên mệt mỏi và ù lì, rồi lướt TikTok thì sẽ mất khả năng tập trung, dùng mạng xã hội quá nhiều sẽ khiến con người trở nên thụ động, không thể hoàn thành công việc.

Từ một công cụ giúp kết nối con người lại gần nhau hơn thì giờ đây nó lại trở thành một rắc rối và trở ngại lớn đối với loài người

Chưa hết, sự trỗi dậy của A.I với ChatGPT là ví dụ điển hình thậm chí còn bị truyền thông cảnh báo là có thể đưa loài người đến sự diệt vong. Và thế là từ niềm hi vọng về một thứ có thể thay đổi thế giới, giờ nó đã trở thành mối nguy hại cho sự sống còn của loài người.

A.I, sự tiến hóa hay diệt vong?

Sofia, robot đầu tiên trên thế giới được cấp quốc tịch

Khi viết bài viết này tôi chợt đến một chú robot khác từng được coi là một trong những phát kiến vĩ đại nhất trong thời điểm bấy giờ: ASIMO. Chắc hẳn nhiều người trong chúng ta vẫn chưa quên được anh chàng robot chỉ cao 1m2 nặng 52 kg nhưng có thể thực hiên những động tác giống như một con người thực thụ như bắt tay, khiêu vũ và đá bóng. Thậm chí chú robot này cũng từng đuợc đá bóng với Barack Obama, người lúc đó vẫn đang là Tổng thống Mỹ. Điều này đã khiến cho ASIMO được coi là chú robot hạnh phúc nhất thế giới. ASIMO đã từng đến thăm Việt Nam vào năm 2004. Thời điểm đó ai đã nói rằng ASIMO sẽ là nguyên nhân cho sự diệt vong của loài người cơ chứ? Người ta lúc ấy còn háo hức muốn có thêm nhiều chú robot như thế hơn ấy chứ! Thế nhưng giờ đây với sự phát triển của công nghệ nói chung và A.I nói riêng mà Sofia và ChatGPT là 2 đại diện tiêu biểu nhất, người ta lại càng có thêm lí do để lo ngại về sự thống trị của thứ gọi là trí tuệ nhân tạo lên con người.

ASIMO, người máy đầu tiên trên thế giới cử động giống như con người

Thế rốt cuộc thì điều gì đã xảy ra nhỉ? Liệu công nghệ có thực sự là nguyên do cho những rắc rối ngày nay mà chúng ta gặp phải? Hay chính chúng ta mới phải chịu trách nhiệm cho tất cả những rắc rối của mình? Bởi dù thế nào đi chăng nữa thì công nghệ hay trí tuệ nhân tạo cũng chỉ là sản phẩm cho chính con người tạo ra. Và đã là công cụ thì không thể đem đến rắc rối được mà rắc rối chỉ có thể đến từ chính người sử dụng nó mà thôi, vì sau cùng thì vai trò của công nghệ chỉ đơn giản là thu thập thông tin, xử lí nó và đưa nó vào hoạt động. Việc lướt Facebook hay TikTok rõ ràng chỉ là hành động của chính chúng ta mà thôi. Nếu chúng ta học được điều gì đó từ việc "lướt" thì rõ ràng là nó không thể nào có hại được. Đã có rất nhiều người tạo ra được những điều tuyệt vời trên mạng xã hội và A.I, thế thì rõ ràng công nghệ không thể nào là nguyên nhân cho những rắc rối của chúng ta ngày nay được. Nó hẳn phải đến từ chính người có rắc rối ấy. Đừng nghĩ rằng những người tạo ra các nền tảng mạng xã hội ấy phải chịu trách nhiệm. Họ chẳng có lỗi gì trong chuyện này cả. Đánh cắp thông tin cá nhân ư? Đó cũng chỉ là những dữ liệu do tự tay chúng ta đăng nhập vào mà thôi.

We start with something pure, something exciting. Then come the mistakes. We create our own demons.
- Tony Stark -

Vậy thì tổng kết lại chúng ta cần phải làm gì? Như Sadhguru đã từng nói trong một bài thuyết giảng: chúng ta phải học cách làm thứ gì đó mà một cái máy không thể làm được, thứ gì đó vượt xa cả trí tuệ của chính chúng ta. Cuộc sống là tập hợp của vô vàn những khả năng vô tận, và vì vậy mình nghĩ rằng đây chính là lúc mà chúng ta phải học cách trở nên có ý thức hơn, lắng nghe cuộc sống nhiều hơn, đặc biệt là thế giới bên trong chính chúng ta.