A.I và cuộc sống

Những năm gần đây công nghệ trí tuệ nhân tạo A.I đã thu hút được sự chú ý của đại chúng do có khá nhiều bước tiến lớn.

Đầu tiên có thể kể đến việc các hệ thống trí tuệ nhân tạo đã có thể đánh bại con người trong các trò chơi trí tuệ đòi hỏi khả năng tính toán logic cực lớn. Đầu tiên là sự kiện DeepBlue của IBM đánh bại siêu đại kiện tướng cờ vua Gary Kasparov người Nga, người thống trị thế giới cờ vua suốt 20 năm. Tiếp đến là thất bại của môn cờ vây của Lee Se-dol, kỳ thủ người Hàn Quốc, người từng 18 lần vô địch thế giới, cũng được cho là kẻ chinh phục vĩ đại nhất trong môn chơi này. Trận đấu năm 2016 giữa Lee Se-dol và AlphaGo đánh dấu một bước ngoặt trong sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo. Trước đó một số nhà nghiên cứu thậm chí đã khẳng định máy tính không bao giờ thắng được con người trong môn cờ vây.

Công nghệ nhận dạng giọng nói, hình ảnh. Những ứng dụng này được phát triển dựa trên công nghệ pattern matching, tính toán matrix, với khả năng tính toán mạnh của máy tính hiện nay, những ứng dụng này tỏ ra rất hữu dụng trong cuộc sống.

Vào những năm 90 thế kỷ trước, United Airlines đã thay thế bàn phím để tìm thông tin chuyến bay bằng một hệ thống sử dụng nhận dạng giọng nói của số hiệu chuyến bay và tên thành phố. Nó khá thuận tiện. Cũng cần phân biệt nhận dạng giọng nói tự động - Automatic Speech Recognition (ASR) với xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP). AST nhận dạng giọng nói và chuyển đổi thành dạng văn bản sử dụng được. NLP là phân tích cấu trúc và ngữ nghĩa để hiểu được ngôn ngữ (văn bản tạo ra bởi AST).

Việc hiểu ngôn ngữ tự nhiên là còn rất hạn chế. Chỉ đưa một chuỗi các từ vào máy tính là không đủ. Phân tích câu cũng không đủ. Máy tính vẫn chưa được cung cấp khả năng hiểu chính xác về lĩnh vực mà văn bản nói đến và điều này hiện chỉ có thể thực hiện được đối với các miền rất hạn chế.

ChatGPT dường như là một bước tiến lớn trong natural language processing (xử lý ngôn ngữ tự nhiên), một nhánh của khoa học máy tính, cụ thể hơn là trí tuệ nhân tạo. Những đột phá này đến từ một nghiên cứu mới của Google công bố năm 2017 "Transformer: A Novel Neural Network Architecture for Language Understanding". Transformer, một kiến trúc mạng thần kinh mới dựa trên cơ chế self -attention đặc biệt phù hợp để hiểu ngôn ngữ. Trong bài báo của Google, họ chỉ ra rằng Transformer vượt trội hơn cả mô hình hồi quy và tích chập về điểm chuẩn dịch thuật tiếng Anh sang tiếng Đức và tiếng Anh sang tiếng Pháp. Ngoài chất lượng bản dịch cao hơn, Transformer yêu cầu ít tính toán hơn để đào tạo và phù hợp hơn nhiều với phần cứng máy học hiện đại, tăng tốc độ đào tạo lên đến một mức độ lớn.

A.I tạo sinh (Generative AI) là một loại trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc tạo ra nội dung/dữ liệu mới dựa trên dữ liệu hiện có, đây cũng là một phần ứng dụng của lĩnh vực máy học (Machine Learning).

Theo định nghĩa này thì ChatGPT như đã đề cập ở trên cũng là một ứng dụng của A.I tạo sinh. Công nghệ này hữu ích trong việc tạo bản nháp sơ bộ cho các tài liệu marketing, mặc dù có thể sẽ cần phải biên tập lại vì chưa hoàn chỉnh. Trường hợp điển hình là một công ty có tên CarMax Inc tại Mỹ đã sử dụng phiên bản công nghệ của OpenAI để tóm tắt hàng ngàn đánh giá từ khách hàng của họ để giúp người tiêu dùng quyết định mua xe đã qua sử dụng một cách phù hợp nhất.

Rất nhiều công cụ A.I tạo sinh trong lĩnh vực hình ảnh đã xuất hiện và thể hiện rõ sức mạnh của mình trong lĩnh vực sáng tạo cũng như giúp tìm các ý tưởng về thiết kế. Thời gian gần đây, AI vẽ tranh MidJourney nổi đình nổi đám với khả năng "vẽ" ra những bức tranh siêu đẹp chỉ dựa trên những câu lệnh đơn giản. MidJourney là một hệ thống hỗ trợ AI tạo ra hình ảnh từ nội dung văn bản của người dùng. Tất cả những gì bạn cần làm là nhập một vài từ và công cụ này sẽ cung cấp cho bạn một hình ảnh gốc bằng AI và machine learning. Trên trang web chính thức, nhà phát triển MidJourney mô tả công cụ này là: “Một phòng thí nghiệm nghiên cứu độc lập. Khám phá các phương tiện tư duy mới. Mở rộng sức mạnh tưởng tượng của loài người”.

Trong lĩnh vực kiến trúc, với lượng dữ liệu ngày càng lớn, A.I tỏ ra khá hiệu quả trong phát triển đô thị với việc lặp đi lặp lại cho các địa điểm quy mô đô thị. Spacemaker, công ty công nghệ Na Uy đã được Autodesk mua lại, cung cấp A.I dựa trên đám mây và phần mềm generative design giúp các nhóm lập kế hoạch và thiết kế đưa ra quyết định sáng suốt hơn nhanh hơn.

ConXtech, một công ty xây dựng mô-đun có trụ sở tại Bay Area, đang sử dụng AI để giành quyền kiểm soát một trong những bước khó dự đoán nhất trong xây dựng: quy trình đấu thầu.

Đối với các nhà phát triển bất động sản, ARCHITEChTURES là một công cụ web thiết kế tòa nhà được hỗ trợ bởi AI dành cho lĩnh vực dân dụng nhằm giúp bạn cải thiện việc ra quyết định và giảm thời gian thiết kế từ nhiều tháng xuống còn vài phút.

Ít ai biết rằng hầu hết các công cụ toán học cho những đột phá trong công nghệ A.I gần đây đều đã được phát triển từ những năm 1970. Thời kỳ đó là giai đoạn ra đời và phát triển các công cụ cho Machine Learning, các Hệ chuyên gia (Expert System) và các thuật toán xử lý phân tán, xử lý song song. Thời kỳ này cũng bắt đầu việc áp dụng Statistics vào Pattern Matching, Neural Network.

Tuy nhiên những công cụ lý thuyết này lại đi trước thời đại và vấp phải một trở ngại đó là các máy tính thời đó không đủ mạnh mẽ để áp dụng và triển khai vào thực tế.

Từ năm 2010 trở lại đây, với sự phát triển vượt bậc của sức mạnh xử lý của máy tính, các thuật toán và công nghệ cũ được khai quật lại và thể hiện rõ sức mạnh của mình trong việc nhận dạng ngôn ngữ, hình ảnh và tiếng nói.

Khi đề cập tới A.I, đa số chúng ta sẽ đều đã từng được nghe tới một câu trích dẫn của Alan Turing nói, "Khi có một việc gì đó được làm mà ta không phân biệt được đó là do người làm hay máy làm, thì đó gọi là Trí tuệ nhân tạo". Sự thực thì không đơn giản như thế, theo như định nghĩa trên, thì A.I là đã có lâu rồi. Ví dụ phép cộng 2 + 2 = 4 thì người làm hay máy tính làm cũng như nhau cả thôi, không ai có thể phân biệt được.

Còn nói về Trí tuệ Nhân tạo đúng như định nghĩa khoa học của nó, là:

- Reactive to the environment / Phản ứng với môi trường.

- Proactive to achieve certain goals / Chủ động để đạt được mục tiêu nhất định.

- Reasoning capability / Khả năng suy luận.

- Has beliefs, desires and intentions / Có niềm tin, mong muốn và dự định.

- Able to plan and act when there is not enough information / Có khả năng lập kế hoạch và hành động khi không có đủ thông tin.

Với những định nghĩa như trên, thì con đường phát triển của A.I vẫn còn xa vời vợi. Nhiều người còn tin rằng có thể không bao giờ A.I có được sự thông minh như một con người. Còn ở thời điểm hiện tại thì chưa có một hệ thống A.I nào có khả năng thông minh hơn một đứa trẻ 2 tuổi, khi mà không cần có ai dạy nó cũng có khả năng tự tìm cách leo ra khỏi cũi, leo lại lên giường khi ngã xuống.
Tất nhiên vẫn không thể phủ nhận một điều rằng A.I vẫn là một lĩnh vực hết sức tiềm năng và có nhiều hướng phát triển và là một vùng đất tiềm năng.