ADHD là một trải nghiệm không chỉ mệt mỏi mà còn có thể khá đáng sợ, đặc biệt nếu trẻ có tính cách khó kiểm soát. Trẻ em mắc ADHD có xu hướng bốc đồng về mặt cảm xúc và xã hội hơn nhiều so với các bạn cùng trang lứa. Trên thực tế, các nghiên cứu cho thấy trẻ em bắt đầu nhận thức được nhu cầu kiểm soát cảm xúc của chúng trong độ tuổi từ 5 đến 7 và từ 7 đến 10 tuổi trẻ bắt đầu sở hữu một số kỹ năng phù hợp. Nhưng nếu trẻ mắc chứng tăng động giảm chú ý, trẻ sẽ không có khả năng điều chỉnh cũng như không thể nghĩ đến hậu quả của việc thể hiện cảm xúc, điều này là do Vỏ vành đai trước (ACC) kém phát triển dẫn đến việc trẻ sẽ ngay lập tức hối hận về hành vi của mình, cũng vì vậy mà trẻ có thể trở nên hoảng loạn và phòng thủ với cả người thân, hình thành nên một mớ cảm xúc rối loạn bên trong bộ não của mình.

Vậy làm thế nào cha mẹ, có thể giúp con mình bình tĩnh lại và tránh rối loạn cảm xúc?

Khi một đứa trẻ mắc chứng ADHD nổi cơn bốc đồng, cha mẹ phải nhớ rằng đây không phải là khía cạnh lý trí của trẻ, đây là cảm giác tức giận sôi sục trong lồng ngực và khiến con cảm thấy như sắp nổ tung. Một đứa trẻ mắc ADHD không có khả năng ra lệnh cho cơ thể chúng dừng lại và suy nghĩ trước khi phản ứng. 

Vậy thay vì la mắng trẻ hoặc bảo chúng bình tĩnh lại, hãy thử cách thứ 2.

Các nghiên cứu cho thấy rằng khi ức chế hệ thống thần kinh trung ương, nó có tác dụng làm dịu cảm xúc của chúng ta. Đây là lý do tại sao các giáo viên giáo dục đặc biệt sử dụng đệm lót có trọng lượng để giúp giảm bớt sự bồn chồn và thất vọng. Tuy nhiên, một cái ôm vững chắc sẽ có hiệu quả hơn rất nhiều. Điều này sẽ khiến trẻ có cảm giác an toàn và khi cơn giận tan biếm, cha mẹ sẽ có nhiều thời gian để nói chuyện với trẻ về hành vi và đưa ra các giải pháp với trẻ.

Thông thường, giữa lúc bùng nổ, trẻ em quá khó chịu để tự mình sử dụng các kỹ thuật chánh niệm này, bạn có thể giúp trẻ như sau:

Kỹ thuật chánh niệm về cơ bản là sự cảm nhận cơ thể, suy nghĩ về suy nghĩ của bạn, suy nghĩ về cách cơ thể bạn cảm thấy, suy nghĩ về cách bạn đang thở,v.v. Giống như khi thiền định, chánh niệm là thuyết phục cơ thể chậm lại.

Nếu cha mẹ không thể giúp con dùng kỹ thuật như chánh niệm, thì có thể dùng kỹ thuật “chuyển hướng”. Cách yêu thích của con thông thường là “nắm tay”, cha mẹ có thể nắm lấy hai tay của trẻ bằng cả hai tay của mình, siết thật nhẹ và nhịp nhàng. Một cách khác chỉ đơn giản hơn đó làlàm bất cứ điều gì khiến con cười như cù lét chúng, làm mặt buồn cười hoặc thậm chí làm trò nhào lộn bởi vì nhiệm vụ của chúng ta là ngắt kết nối trẻ khỏi cảm xúc trong giây lát, để sau đó trẻ có thể suy nghĩ hợp lý. Khi trẻ đã ngắt kết nối với cơn giận và trở nên bình tĩnh, cha mẹ có thể tập trung vào việc nói chuyện về hành vi đó.

Tất cả các kỹ thuật trong bài viết này đều bắt nguồn từ các thực hành trị liệu nhận thức - hành vi. Nhà trị liệu sẽ có thể xem xét từng trẻ và xác định chính xác các liệu pháp cần thực hiện. 

Thông thường, trong lần thăm khám đầu tiên, nhà trị liệu có thể sẽ quan sát trẻ chơi và/hoặc hỏi trẻ rất nhiều câu hỏi. Đây là một điểm tham chiếu để nhà trị liệu lựa chọn phương pháp và lên phác đồ điều trị.

Trong các buổi tiếp theo, nhà trị liệu có thể sẽ dùng học cụ để có thể “làm việc” với trẻ, bao gồm đồ chơi, trò chơi, câu đố, v.v. Trong lúc đó, nhà trị liệu sẽ liên tục đo lường khả năng duy trì sự tập trung, giữ bình tĩnh và nhiều yếu tố khác. Nhà trị liệu sẽ thực hiện nhiều kỹ thuật để tăng khả năng đạt được mục tiêu của trẻ và đồng hành cùng gia đình trong quá trình hoà nhập của trẻ.

Trẻ mắc ADHD đang phải trải qua cảm xúc cực đoan, mất khả năng học tập, rối loạn hành vi và suy giảm lo âu, điều này làm trẻ cảm thấy mình thất bại do không có khả năng chú ý hoặc làm theo các nhiệm vụ mà bạn bè khác có thể làm dễ dàng. Cha mẹ có thể giúp con giảm bớt điều này bằng cách thăm khám, thông qua chẩn đoán ADHD và điều trị bằng liệu pháp nhận thức - hành vi cũng như tư vấn sức khỏe tinh thần cho cả gia đình.