Năm 2016, theo thống kê của tổ chức y tế thế giới, Việt Nam có 9000 người đột quỵ, hơn 32 700 ca tử vong do ô nhiễm không khí trong nhà (1). Nghe thật khó tin và mình cũng đã nghĩ vậy cho đến khi mình khởi nghiệp cùng một vài người bạn về nước hoa và các sản phẩm xịt khử mùi phòng ốc nhà ở. Mình đã phát hiện ra rằng, không khí trong nhà có thể ô nhiễm hóa chất cao gấp 2-1000 lần ngoài trời. (2)
Không khí trong nhà là nói chung cho môi trường trong nhà ở, văn phòng nơi làm việc...
Ngày nay, xã hội càng giàu có, con người lại càng thích gây ấn tượng bởi những mùi hương độc lạ của mình. Hương thơm tuy vô hình nhưng tác động của nó lại hữu hình; đôi khi chỉ cần cái lướt qua thôi cũng khiến người khác phải ngước nhìn. Những mùi tự nhiên từ tinh dầu bắt đầu khiến người ta nhàm chán vì sự giới hạn của các mùi hương. Hương nhân tạo ra đời nhằm đưa con người đến những trải nghiệm mới mà tự nhiên không bao giờ có được. Cùng với đó là các chất định hương (lưu hương) lâu hơn; từ 2-3 tiếng đến 8 tiếng, có loại đến 24 giờ. Nhưng những ý tưởng tốt đẹp ban đầu dần bị tồi tệ đi. Người ta dần dần chỉ quan tâm đến lợi nhuận mà bỏ qua cái tâm của người sản xuất. Các chất tạo mùi tràn lan, phối với các chất định hương chẳng biết từ đâu- kể cả người bán và người mua. Mọi người ai cũng nghĩ chắc không chết đâu. Đúng thật là không chết ngay thật, nhưng các chất này tích lũy trong cơ thể ở phổi (khi hít phải) rồi dần dần đi vào máu; gây nên các bệnh không rõ nguyên nhân thậm chí là ung thư và đột quỵ. Trong suốt thời gian dài chúng mình tìm hiểu về hương liệu, chẳng hiếm chuyện cả người bán và người mua chẳng biết nó là chất gì, chỉ trông chờ vào cái tâm của nhà sản xuất.
"Nhà điều chế" này đang hy vọng người dùng không sao!
Chi phí để nghiên cứu một mùi hương mới có thể tốn hàng chục triệu đô và mất đến 2-3 năm. Thử hỏi bao nhiêu nhà sản xuất, điều chế nước hoa tổng hợp đủ tâm và tầm giải quyết vấn đề này?
Chụp trong sách "Cơ sở Hóa học Hữu cơ của Hương liệu"
Chụp trong sách "Cơ sở Hóa học Hữu cơ của Hương liệu"
Pha chế nước hoa là cái nghề cũng rất khó và cũng rất dễ. Rất khó là khi bạn đi tìm mùi hương mới dựa trên các loại tinh dầu tự nhiên hay các chất bạn đã biết, được kiểm chứng an toàn. Rất dễ là khi bạn ra tiệm hóa chất mua hương “X-men, Romano, Dior…” hàng “pha ke” về trộn lại để ra một mùi mới mà bạn chằng thể biết chúng có an toàn hay không nữa. Công thức đơn giản là 25-30% các hương “pha ke” trên với 70% cồn tinh khiết* là ra một lọ nước hoa. Có thể thêm vài chất nào đó để mùi bốc hơn, lưu hương lâu hơn, thêm chút màu cho bắt mắt…
Nước hoa mình nói hơi nhiều vì có lẻ nó là thứ mà mình đã dụng tâm nhiều trong nghiên cứu nhưng còn một thứ nữa mà mình muốn chia sẻ với các bạn là chai xịt phòng – khử mùi. Hầu hết các sản phẩm kiểu này trên thị trường đều khử mùi theo cơ chế tạo “mặt nạ”. Nghĩa là nó sử dụng một chất tạo mùi nhân tạo có cường độ mạnh để che lấp đi mùi cũ. Hai chất mùi cùng tồn tại song song tranh giành ảnh hưởng với các receptor trong mũi đôi khi nó tạo nên mùi “hoa cống” rất khó chịu và sự  hoạt động mạnh của các chất mùi này có thể dẫn đến hen suyễn, dị ứng.
“Mình không thể làm như vậy được!” Mình nói với bạn của mình: “Tụi mình làm sản phẩm phải từ tâm, mang lại lợi ích thật sự cho khách hàng chứ không phải chỉ là bán kiếm lời được. Bán hàng phải có tâm”. Chúng mình đã thống nhất tiếp tục nghiên cứu thêm. Vì Tâm sinh Tầm (tầm ảnh hưởng) rồi đến Tín, Tình cuối cùng mới là Tiền.
Quay trở lại vấn đề ô nhiễm không khí trong nhà, mùi hương chỉ là một phần nhỏ trong ô nhiễm hóa chất được gọi chung là VOCs. VOCs là các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi - Volatile organic compounds (2). Các VOCs này có thể có mùi nhưng đôi khi cũng không màu, không mùi, không vị; được phát thải từ đồ nội thất (đặc biệt là gỗ-phát thải Formaldehyd rất độc hại- Formaldehyd dùng để bảo quản gỗ), keo, sơn và các chất pha loãng sơn, thuốc diệt côn trùng, chất tẩy rửa, mực in, trong kinh doanh hóa chất, buôn bán phân bón thuốc bảo vệ thực vật… Xin lưu ý là ở đây không nhắc đến trong quá trình sản xuất mà là tồn dư trong sản phẩm khi chúng ta đem vào sử dụng.
EPA chỉ ra rằng ô nhiễm VOC trong nhà cao gấp 2-5 lần ngoài trời, trong một số trường hợp đặc biệt cao gấp 1000 lần(2). 75% thời gian là chúng ta ở trong nhà (trong gia đình và văn phòng công sở nói chung). Nơi chúng ta nghĩ rằng mình không bị ô nhiễm bởi khói bụi mà lại không biết rằng trong nhà có một loại ô nhiễm khác - ô nhiễm hóa chất VOC.
VOC gây ra các bệnh về đường hô hấp, kích ứng mắt, mũi và họng ; nhức đầu, buồn nôn; và tổn thương gan , thận và hệ thần kinh trung ương. Một số gây ung thư và đột quỵ. Một số dấu hiệu như liên quan đến việc tiếp xúc với VOC như kích ứng mắt, khó chịu ở mũi và cổ họng, nhức đầu, phản ứng dị ứng trên da, khó thở, buồn nôn, chảy máu mũi, mệt mỏi, chóng mặt, suy giảm trí nhớ và thường xuyên mệt mỏi (3).

Sau rất nhiều nỗ lực để phát triển sản phẩm xịt khử VOCs trong không khí. Nhưng mình viết bài này muốn chia sẻ kiến thức về những phương pháp có thể giảm tới 80% một số chất VOCs trong nhà, mà trong quá trình phát triển sản phẩm tụi mình tìm được. Đó là một nhóm các nhà khoa học ở Mỹ đã phát hiện ra rằng một số loại cây trồng trong nhà có thể hấp thu một số loại VOC. Theo nghiên cứu này các cây họ Dứa có thể hấp thụ VOCs nhiều nhất, lên đến 80% trong 12 giờ (4). Mặc dù đây chỉ là kết quả trong mô hình thí nghiệm (vì chỉ nghiên cứu trong không gian nhỏ với một số chất VOCs) nhưng cũng là một tín hiệu tích cực trong việc loại bỏ VOCs trong nhà.
Một cây họ cây Dứa
Ngoài ra, chúng ta hãy luôn giữ nhà cửa thông thoáng nhất có thể; không tự ý pha trộn các chất tẩy rửa với nhau để tăng hiệu quả vì tiềm ẩn sự phản ứng phát sinh khí độc; loại bỏ các chất keo, sơn chất tẩy sơn và chất pha loãng ra khỏi nhà. Nơi buôn bán hóa chất, thuốc trừ sâu nên tách biệt với nhà ở để tránh phơi nhiễm do sự bốc hơi chậm của hóa chất chứa trong nó. Nên có lối sống thuần tự nhiên và đừng ham những gì quá “đậm đà” từ mùi vị đến màu sắc. Hầu hết đều là chất tạo mùi, tạo vị để phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Hạn chế sử dụng các chất tạo mùi nhân tạo trong đời sống.
Các bạn có thể bỏ qua những lời khuyên của mình như những người thân của mình vậy, chỉ vì đơn giản là sống lâu với nó các bạn đã quen rồi. Nhưng mình mong các bạn hiểu rằng những thứ vô hình nhưng tác động của nó lại hữu hình. Kiến thức giúp các bạn có sự lựa chọn và lựa chọn như thế nào là do bản thân mỗi người.
Cuối cùng chúc cả nhà Spiderum của mình luôn tràn đầy sức khỏe để chinh phục mục tiêu của mình!
<3
Tài liệu tham khảo:
* Thành phần chính của Nước hoa là cồn nên không phải nước hoa nào có cồn cũng là hàng dỏm.