Cùng với sự trẻ trung, sắc đẹp và sự giàu có, nền văn hóa chúng ta cũng rất coi trọng trí thông minh, điều mà thường được coi là một đặc điểm khá cụ thể chứ không tương đối sự tiền bạc hay vẻ đẹp. Những người thông minh và những người không, và các nhà tâm lý học cùng các nhà giáo dục đã có hàng loạt các bài kiểm tra tiêu chuẩn để đánh giá trí thông minh của một người. IQ, trí thông minh thông thường, thường là khả năng nhận thức và tinh thần chính là những gì mà các bài kiểm tra nhận thức tham chiếu để đo mà chủ yếu là kỹ năng toán học, nói năng và tưởng tượng không gian.
Thế với một nhạc sĩ thiên tài với khả năng đọc kém hay một nhà ngôn ngữ học tài năng nhưng lại chật vật với những phân số? Làm thế nào mà những ý tưởng định chuẩn về “trí thông minh thông thường” có thể giải thích cho những món quà to lớn này, nhưng người có nó lại không đạt điểm cao trong các bài kiểm tra “tiêu chuẩn”? Mô hình về trí thông minh thông thường được xác định bởi những phạm vi kỹ năng tương đối hẹp, điều đó dường như thực sự hạn chế nếu bạn nghĩ về nó. Vậy sẽ ra sao nếu trí thông minh có thể được định lượng bằng cách cởi mở và nhiều khả năng hơn?

Đây là nơi tiến sỹ Howard Gardner, nhà tâm lý học và chuyên gia thần kinh học từ đại học Harvard, đang nghiên cứu học thuyết về Đa Trí Tuệ (MI) vào năm 1983. Gadner đã thử thách nền giáo dục cũ và giới khoa học nhận thức, những người nói rằng mọi người được sinh ra với một khả năng nhận thức chung có thể dễ dàng đo được bằng những bài kiểm tra cùng các câu hỏi ngắn. Ngược lại, MI đã mang lại học thuyết mới về 8 loại hình trí thông minh phản ánh những cách tương tác khác nhau với thế giới và mỗi người đều có sự pha trộn khác nhau giữa các loại hình thông minh này.
Trang chủ của Đa Trí Tuệ miêu tả 8 loại hình trí thông minh như sau:
1.   Trí thông minh không gian: Khả năng tái cơ cấu (nói lâm sàng là vậy còn xuề xòa gọi là tưởng tượng) lại trong suy nghĩ và vận động trong các khoảng không gian lớn. (ví dụ như phi công hay thủy thủ), hay xác định vị trí trong không gian (ví dụ như cung thủ hay cờ thủ).
Developing children's spatial intelligence - EducationWorld

2.   Trí thông minh vận động cơ thể: Khả năng để điều khiển toàn bộ cơ thể hay những bộ phận (ví dụ như tay, miệng) để giải quyết vấn đề hoặc tạo ra thành quả (ví dụ như vũ công)
3.   Trí thông minh âm nhạc: Nhạy cảm với nhịp điệu, độ cao, giai điệu, tông nhạc, âm sắc và sự du dương. Có thể bao gồm cả khả năng hát hò, chơi các loại nhạc cụ, hay sáng tác nhạc (ví dụ như nhà soạn nhạc).
Put your inner musician to the test: Personality, Rhythm and ...

4.   Trí thông minh ngôn ngữ: Nhạy bén với các ngữ nghĩa của từ, sắp xếp các chữ, và âm thanh, giai điệu, biến tố hay âm điệu của từ ngữ (trans:như là quy luật bằng trắc, gieo vần) (ví dụ như nhà thơ).
5.   Trí thông minh logic (Trí thông minh toán học): khả năng hệ thống logic các mối quan hệ giữa các hành động hay ký hiệu (ví dụ như nhà toán học hay nhà khoa học). Nhà tâm lý học nổi tiếng Jean Piaget tin rằng ông đang nghiên cứu về phạm vi của trí thông minh nhưng thực ra chỉ là trí thông minh logic (trans:điều đó dẫn đến việc các bài kiểm tra IQ trở thành thước đo cơ bản để xem một người thông minh hay không)
6.   Trí thông minh kết nối: Khả năng tương tác hiệu quả với những người xung quanh. Nhạy cảm với cảm xúc, tâm trạng, tính cách và động lực của người khác. (ví dụ như nhà thương thuyết) (Trans: Fun fact, Hit-le cũng được coi là một người thương thương thuyết vô cùng tài giỏi)
7.   Trí thông minh nội tâm: Khả năng thấu hiểu cảm xúc của chính mình, xác định rõ mục tiêu, những nỗi lo và khả năng lên kế hoạch và ngụy trang cảm xúc, tính cách, đặc điểm của mình. Trí thông minh nội tâm k không cụ thể cho bất kỳ ngành nghề nào; thay vào đó, nó là mục tiêu hướng đến của mọi cá nhân trong xã hội phức tạp này, nơi mà người ta phải để ý tới kết quả việc làm của mình.
8.   Trí thông minh thiên nhiên: Khả phân biệt chính xác thế giới tự nhiên, ví dụ như phân biệt cây này với cây khác hay sự tạo thành của một đám mây so với những đám mây khác (ví dụ như nhà phân loại).
Arnold Schwarzenegger in the woods with cuddly animals. - Imgur

Chắc hẳn ai cũng biết cái meme này
Những lời phỉ báng về Gardner rằng suy nghĩ của ông quá chủ quan và độc đoán dù bên cạnh cũng có những lời khen về thuyết này. Nhưng cho dù các nhà tâm lý học nhận thức quyết định rằng nó không nằm trong những tiêu chuyển để họ đánh giá trí thông minh, nó vẫn là một cách hay để xem xét mọi người xung quanh và những người chúng ta ngưỡng mộ- cho dù sự hiểu biết của chúng ta về tâm lý học còn nông cạn. Thật tuyệt vời khi nói rằng Jack thật xuất sắc vì sự hiểu biết sâu sắc về cây và những đám mây hoặc June là một thiên tài vì cảm giác siêu nhạy của cô ấy đối với âm nhạc cho dù cả hai người họ đạt điểm thấp trong bài kiểm tra SATs.
Nếu chúng ta coi những khả năng này như một phần của trí trông minh, không chỉ khiến giáo dục cởi mở và bao hàm, tổng quát hơn, mà còn thế giới quanh ta cũng trở thành một nơi thông minh và đáng sống hơn. Trong khi đó, hãy cố để nghĩ về những người bạn biết và chính bạn, về khả năng của mỗi người với 8 loại hình thông minh. Rất có thể, bạn sẽ có một cái nhìn sâu sắc hơn về trí thông minh.
——————————————–  
Dịch: Mastermind
Biên tập: Tuấn Ngọc
Minh họa: (Ảnh tham khảo trên internet)
Nguồn:  https://www.mnn.com/health/fitness-well-being/stories/which-of-the-8-kinds-of-intelligence-do-you-have
Đọc thêm các bài khác tại https://acrazymind.vn nhé!
A Crazy Mind là một dự án phi lợi nhuận với hơn 100 cộng tác viên trên khắp cả nước. Với mục tiêu đem lại và nâng cao kiến thức tâm lý tới cộng đồng, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Các quý độc giả có thể donate cho A Crazy Mind tại đây: https://acrazymind.vn/donate/ . Xin cảm ơn!
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về A Crazy Mind. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Acrazymind.vn”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook A Crazy Mind để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày và tham gia nhóm cộng đồng tự chữa lành của A Crazy Mind tại: https://www.facebook.com/groups/371004360098732/
(***) Trở thành Cộng tác viên để rèn luyện tư duy ngôn ngữ và đóng góp kiến thức cho cộng đồng tại https://bit.ly/2EiflcL