Đọc sách là một điều tốt, vì vậy rõ ràng đọc nhiều là tốt, phải không?

Chà, kiểu suy nghĩ này là lý do tại sao mọi người cố gắng đọc nhanh, khoe thư viện khổng lồ của họ (tội nghiệp!) và nghe sách nói với tốc độ gấp 2 hoặc 3 lần.

Nhưng không phải tất cả việc đọc đều có ích như nhau. Như Epictetus đã nói, “Tôi không thể gọi ai đó là 'làm việc chăm chỉ' nếu chỉ biết rằng họ đọc sách.” Ông ấy cũng cần biết họ đọc gì và đọc như thế nào.

Và mặc dù việc đọc tốt hơn nhiều hoạt động khác, bạn vẫn có thể làm việc đó kém hoặc vì những lý do kém. “Có quá nhiều bộ óc tốt,” Seneca nói, “đã bị ảnh hưởng bởi sự nhiệt tình vô ích đối với những kiến ​​thức vô bổ.”
Để trở thành một độc giả giỏi, đọc thôi chưa đủ, mà còn là cách bạn đọc. Các chiến lược sau đây không hẳn là một danh sách đầy đủ, nhưng nếu bạn thực hiện dù chỉ một vài trong số chúng, tôi (tác giả) có thể yên tâm đảm bảo rằng bạn sẽ không chỉ là một người đọc tốt hơn mà còn là một người tốt hơn.

📖1. Ngừng đọc những cuốn sách bạn không thích

Nếu bạn thấy mình muốn đẩy nhanh quá trình đọc một cuốn sách cụ thể, bạn có thể muốn tự hỏi: “Cuốn sách này có hay không?”
Bạn tắt một chương trình TV hoặc một bộ phim nếu nó nhàm chán. Bạn ngừng ăn thức ăn không ngon. Bạn hủy theo dõi mọi người khi bạn nhận ra nội dung của họ là vô ích.
Cuộc sống quá ngắn để đọc những cuốn sách mà bạn không thích đọc. Quy tắc của tôi là 100 trang trừ đi tuổi của bạn — vì vậy nếu bạn 30 tuổi và một cuốn sách chưa làm bạn say mê ở trang 70, hãy ngừng đọc nó.
Bằng cách đó, khi bạn già đi, bạn ngày càng ít phải chịu đựng những cuốn sách tồi tệ hơn.

📖2. Đọc như một điệp viên  

Một trong những phần đáng ngạc nhiên nhất trong bài viết của Seneca là cách người Khắc kỷ đó công khai trích dẫn Epicurus, người sáng lập ra Chủ nghĩa sử thi. Ngay cả Seneca cũng biết điều này thật kỳ lạ vì mỗi lần ông làm như vậy trong Những bức thư nổi tiếng của mình, ông cảm thấy bắt buộc phải mở đầu hoặc giải thích lý do tại sao ông lại quá quen thuộc với những lời dạy của một trường phái đối thủ.
Câu trả lời hay nhất của anh ấy xuất hiện trong Thư II, Bàn về tính diễn đạt trong việc đọc, và nó hoạt động như một lời nhắc nhở cho tất cả chúng ta về thói quen đọc của chính mình. Seneca viết, lý do khiến anh ta quá quen thuộc với Epicurus không phải vì anh ta từ bỏ các tác phẩm của các nhà Khắc kỷ, mà vì anh ta đọc như một điệp viên trong trại của kẻ thù. Đó là, anh ta đang cố tình đọc và đắm mình vào suy nghĩ và chiến lược của những người mà anh ta không đồng ý. Để xem liệu anh ta có thể học được điều gì và tất nhiên là để củng cố khả năng phòng thủ của chính mình.

📖3. Giữ một cuốn sách tổng hợp  

Trong cuốn sách Old School của mình, nhân vật bán tự truyện của Tobias Wolff dành thời gian để gõ những câu trích dẫn và đoạn văn từ những cuốn sách hay để cảm nhận được tác phẩm tuyệt vời của anh ấy. Tôi làm điều này gần như vào mỗi cuối tuần trong cái mà tôi gọi là “cuốn sách tổng hợp” - một bộ sưu tập các câu trích dẫn, ý tưởng, câu chuyện và sự thật mà tôi muốn lưu giữ lại sau này. Nó khiến tôi trở thành một nhà văn giỏi hơn và một người khôn ngoan hơn.
Tôi không cô đơn.
Vào năm 2010, khi Thư viện Tổng thống Reagan đang được cải tạo, một chiếc hộp có nhãn “Bàn của RR” đã được phát hiện. Bên trong đó là những vật dụng cá nhân mà Ronald Reagan để trên bàn làm việc trong văn phòng của mình, bao gồm một số hộp đen chứa thẻ ghi chú 4 × 6 chứa đầy những câu trích dẫn viết tay, suy nghĩ, câu chuyện, cách ngôn chính trị và những câu chuyện ngắn. Chúng được phân tách bằng các chủ đề như “Về Tổ quốc”, “Về Tự do”. “Về Chiến tranh,” “Về Nhân dân,” “Thế giới,” “Hài hước” và “Về Nhân vật.”
Đây là phiên bản của Ronald Reagan về một cuốn sách tổng hợp, và Lewis Carroll, Walt Whitman và Thomas Jefferson đều giữ phiên bản riêng của họ về một cuốn sách tổng hợp.
Như Seneca đã khuyên: “Chúng ta nên tìm kiếm những phần giảng dạy hữu ích và những câu nói có tinh thần và trí tuệ cao thượng có khả năng áp dụng thực tế ngay lập tức — không phải những cách diễn đạt xa vời hoặc cổ hủ hay những ẩn dụ và hình tượng ngôn từ ngông cuồng — và học chúng thật tốt đến mức lời nói trở thành tác phẩm.”

📖4. Đọc lại các cuốn kinh điển

Bạn đang học trung học khi đọc The Great Gatsby lần đầu tiên. Bạn chỉ là một đứa trẻ khi ai đó kể cho bạn câu chuyện về Odysseus.
Vấn đề là: Bạn hiểu rồi, phải không? Bạn đã đọc chúng hoặc tìm hiểu về chúng, vậy là bạn đã hoàn thành, phải không?
Chúng ta không thể hài lòng khi chỉ cầm một cuốn sách lên một lần và đánh giá nó bằng trải nghiệm đó; đó là lý do tại sao chúng ta phải đọc đi đọc lại.
Như Seneca đã nói, “Bạn phải nấn ná giữa một số lượng hạn chế các nhà tư tưởng bậc thầy, và tiếp thu các tác phẩm của họ, nếu bạn muốn rút ra những ý tưởng sẽ ăn sâu vào tâm trí bạn.” Vì thế giới không ngừng thay đổi và chúng ta cũng không ngừng thay đổi nên những gì chúng ta học được từ sách cũng có thể thay đổi.

📖5. Đọc tiểu thuyết

Có một chủ đề thú vị chạy qua các bài viết và lời dạy của Marcus Aurelius, Seneca và Epictetus có thể lướt qua bạn nếu bạn không đọc kỹ. Nó là gì? Tất cả những người đàn ông vĩ đại này đã chia sẻ điều gì? Họ chủ yếu dựa vào các vở kịch, bi kịch, châm biếm, thần thoại và các tác phẩm hư cấu khác để làm sáng tỏ suy nghĩ và cách viết của chính họ.
Epictetus dựa trên những nhân vật như Achilles và Agamemnon trong Iliad, Admetus trong Alcestis của Euripides, và một danh sách dài những nhân vật khác trong thần thoại Hy Lạp. Marcus Aurelius trích dẫn từ những vở hài kịch của Aristophanes, những bi kịch và vở kịch của Euripides và Sophocles, và nói rằng chúng ta nên đọc tiểu thuyết “để nhắc nhở chúng ta về những gì có thể xảy ra, và rằng nó xảy ra một cách tất yếu — và nếu điều gì đó mang lại cho bạn niềm vui trên sân khấu đó, nó sẽ không nên khiến bạn tức giận về điều này. Seneca thích trích dẫn các tác phẩm của các nhà thơ La Mã vĩ đại Virgil và Lucius Accius, huyền thoại Homer, nhà viết kịch Plautus, và chính ông đã viết nhiều vở kịch xuất sắc.
Tuy nhiên, nhiều người — ngay cả những người có thói quen đọc sách ngấu nghiến — cũng mắc sai lầm tương tự: Họ hầu như không bao giờ đọc tiểu thuyết. Họ thậm chí còn khoe khoang về nó! Họ quá bận rộn. Họ không có thời gian cho “nghệ thuật”. Có rất nhiều thứ “thật”—các nhân vật trong tiểu thuyết có chút giống với thế giới mà chúng ta biết? Tôi không có thời gian cho nó.
Nhưng tiểu thuyết, giống như tất cả các tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, chứa đầy những góc nhìn sâu sắc đẹp đẽ về thân phận con người. Nó có thể thay đổi cuộc đời bạn và dạy bạn nhiều điều như bất kỳ cuốn sách phi hư cấu nào. Trên thực tế, không, nó có thể dạy bạn nhiều hơn! Nó có thể soi sáng những sự thật phổ quát mà thể loại phi hư cấu, bị giới hạn bởi các sự kiện và số liệu trong thế giới cụ thể của nó, thường không thể (chưa nói đến nghiên cứu kết nối văn học với sự đồng cảm được cải thiện, giảm căng thẳng và trau dồi kỹ năng xã hội).

📖6. Đọc trước khi đi ngủ

Nói về việc đọc tiểu thuyết, William Osler vĩ đại (người sáng lập Đại học John Hopkins và là người hâm mộ trường phái Khắc kỷ) đã nói với các sinh viên y khoa của mình rằng điều quan trọng là họ phải tìm đến văn học như một cách để nuôi dưỡng và thư giãn đầu óc. “Khi hóa học làm tâm hồn bạn đau khổ,” anh ấy nói, “hãy tìm kiếm sự bình yên trong chiếc núm vú giả tuyệt vời, Shakespeare, mười phút với Montaigne sẽ làm nhẹ gánh.” Ông bảo các học trò của mình đọc để thư giãn và giải trí. Để giữ cho tâm trí của họ mạnh mẽ và rõ ràng.
Thay vì chuyển sang TV hoặc Twitter, chúng ta hãy làm theo lời khuyên của Osler:
“Hãy bắt đầu ngay một thư viện đầu giường và dành nửa giờ cuối cùng trong ngày để hiệp thông với các vị thánh của nhân loại. Có những bài học lớn được học từ Gióp và Đa-vít, từ Ê-sai và Thánh Phao-lô. Được Shakespeare dạy, bạn có thể đo lường trí tuệ và đạo đức của mình với độ chính xác phi thường. Học cách yêu Epictetus và Marcus Aurelius. Nếu bạn may mắn được sinh ra là một người theo chủ nghĩa Platon, Jowett sẽ giới thiệu bạn với bậc thầy vĩ đại, người duy nhất mà chúng ta có thể suy nghĩ ở một số cấp độ nhất định, và sự hiện đại vĩnh viễn của người khiến bạn phải sửng sốt và thích thú. Montaigne sẽ dạy cho bạn sự điều độ trong mọi việc, và được 'chấp nhận vào bộ tộc của anh ta' là một đặc ân.”

📖7. Nhờ những người bạn ngưỡng mộ giới thiệu sách

Câu nói của Ralph Waldo Emerson là "Nếu chúng ta gặp một người đàn ông có trí tuệ hiếm có, chúng ta nên hỏi anh ta xem anh ta đọc sách gì."
Khi tôi còn là một thiếu niên, tôi đã có thói quen làm điều này. Mỗi khi tôi gặp một người thành công hoặc quan trọng mà tôi ngưỡng mộ, tôi sẽ hỏi họ: “Cuốn sách nào đã thay đổi cuộc đời bạn?” Và sau đó tôi sẽ đọc cuốn sách đó.
Nếu một cuốn sách đã thay đổi cuộc đời của ai đó - bất kể chủ đề hay phong cách nào - thì nó có thể đáng để đầu tư. Nếu nó thay đổi họ, thì ít nhất nó sẽ giúp bạn.

📖8. Tìm kiếm sự thông thái, không phải sự thật hiển nhiên

Chúng ta không đọc chỉ để tìm những mẩu thông tin ngẫu nhiên. Điều đó có nghĩa lí gì? Chúng ta đang đọc để tích lũy một lượng lớn trí tuệ thực sự—mà bạn có thể tìm đến và áp dụng vào cuộc sống thực tế của mình.
Bạn phải đọc và tiếp cận việc đọc sao cho phù hợp. Montaigne từng trêu chọc nhà văn Erasmus, người được biết đến với việc đọc các tác phẩm học thuật, bằng cách hỏi với giọng mỉa mai nặng nề: “Bạn có nghĩ rằng anh ấy đang tìm kiếm trong sách của mình cách để trở nên tốt hơn, hạnh phúc hơn hoặc khôn ngoan hơn không?” Trong suy nghĩ của Montaigne, nếu anh ấy không làm vậy, tất cả chỉ là lãng phí.

📖9. Đừng chỉ học hỏi từ kinh nghiệm của bản thân

“Nếu bạn chưa đọc hàng trăm cuốn sách,” Tướng James Mattis nói, “thì bạn mù chữ về mặt chức năng.” Con người đã chiến đấu và chết và vật lộn và làm những điều tương tự trong nhiều năm. Không tận dụng kiến ​​thức của họ là kiêu ngạo và ngu ngốc.
Làm sao bạn dám lãng phí tiền của các nhà đầu tư bằng cách không đọc và học hỏi từ những sai lầm của các doanh nhân khác? Làm sao bạn dám coi thường cuộc hôn nhân hoặc con cái của mình đến mức bạn nghĩ rằng bạn có thể đủ khả năng để giải quyết những điều này bằng cách làm những điều sai trái trước?
Quá nhiều thứ phụ thuộc vào bạn để bạn có thể học chỉ bằng kinh nghiệm — bạn cũng phải học bằng kinh nghiệm của những người khác. Thấm nhuần lịch sử, triết học, v.v. Nghiên cứu những câu chuyện cảnh báo và những sai lầm, những thất bại và thành công.
Nếu bạn không làm như vậy, đó là sự vô trách nhiệm.

📖10. Học về quá khứ để hiểu hiện tại

“Tôi không có thời gian để đọc sách,” người đọc hàng tá tin nóng mỗi tuần nói. “Tôi không có thời gian để đọc,” họ nói trong khi làm mới bảng tin Twitter của mình để xem những cập nhật ngớ ngẩn mới nhất. “Tôi không có thời gian để đọc tiểu thuyết - nó là giải trí,” họ nói khi xem một cuộc tranh luận từ những cái miệng đang nói khác trên CNN, như thể điều đó thực sự mang lại cho họ thông tin thực mà họ sẽ sử dụng.
Được coi là quan trọng. Đó là nghĩa vụ của mỗi công dân. Nhưng chúng ta hướng đến nó sai cách. Chúng ta bị phân tâm bởi những tin tức nóng hổi trong khi thực sự chúng ta nên thấm nhuần những văn bản vĩ đại của lịch sử. Bởi vì thực tế là hầu hết các sự thật đều rất cũ. Trên thực tế, chính những sự thật vượt thời gian này dạy chúng ta nhiều điều về tương lai và về thời điểm hiện tại hơn hầu hết những suy nghĩ đương đại của chúng ta.
Nam diễn viên Hugh Jackman cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng anh ấy nhận được tin tức bằng cách để mắt đến bức tranh toàn cảnh — xem qua danh mục Ken Burns và đọc những cuốn sách như Thiền. “Đó là cách bạn nên hiểu các sự kiện và nhân loại,” anh ấy nói, “với tầm nhìn 30.000 foot như vậy.” Nếu bạn muốn được coi trọng, hãy nghiên cứu quá khứ.

📖11. Hướng đến chất lượng, không phải số lượng

Nhà triết học Mortimer Adler đã nói về việc cụm từ “đọc tốt” đã mất đi ý nghĩa ban đầu của nó. Ngày nay, chúng ta nghe ai đó được gọi là “đọc tốt” và chúng ta nghĩ rằng ai đó đã đọc rất nhiều sách. Nhưng người xưa sẽ nghĩ rằng ai đó thực sự biết công cụ của họ, người đã đi sâu vào một số văn bản cổ điển đến mức họ thực sự hiểu chúng. Mortimer nói về độc giả hiện đại: “Một người đã đọc rất nhiều nhưng lại đáng được thương hại hơn là khen ngợi.” Nhà triết học đầu thế kỷ 17 Thomas Hobbes đã nói đùa tương tự: “Nếu tôi đọc nhiều sách như hầu hết mọi người, thì tôi cũng sẽ đần độn như họ.”
Bạn không cần phải đọc hàng trăm cuốn sách. Trên thực tế, hầu hết những người đặt mục tiêu đọc một số lượng sách nhất định mỗi năm chắc chắn sẽ bị chậm tiến độ, chán nản và ngừng đọc hoàn toàn. Bạn sẽ vừa đọc nhiều hơn và vừa nhận được lợi ích đầu tư tốt hơn nếu bạn làm theo những gì mà các nhà Khắc kỷ đã khuyên. Như Marcus Aurelius sẽ nói, đừng hài lòng với việc chỉ “nắm được ý chính” của những thứ bạn đọc. “Hãy đọc một cách chăm chú,” anh nói. Đọc sâu. Đọc lặp đi lặp lại. Hướng đến chất lượng chứ không phải số lượng.

📖12. Thoát khỏi tình trạng khô khan

Con đường dẫn đến trí tuệ không phải là con đường thẳng. Cuộc hành trình dài và quanh co với những khúc ngoặt, thăng trầm, lên xuống. Có thể bạn đang ở trong tình trạng sa sút ngay bây giờ hoặc bạn đang ở tận cùng của thung lũng. Đây có thể là một nơi đáng sợ, bởi vì bạn có thể cảm thấy như mình sẽ bị mắc kẹt ở đó mãi mãi. Bạn bước vài bước theo một hướng và có cảm giác như bạn chưa đi đến đâu cả. Đỉnh núi cũng ở rất xa, nếu không muốn nói là cực kỳ xa.
Bạn đang bị mắc kẹt trong một sự trì trệ.
Ví dụ, tôi luôn bị sa sút trong việc đọc, chẳng hạn như trong buổi ra mắt sách khi tôi gần như không thể tập trung đủ để đọc. Nhưng tôi nhận thấy mình có thể thoát ra khỏi nó bằng cách đọc lại điều gì đó đã thực sự tâm đắc với tôi trong quá khứ.
Thay vì mong đợi một cuốn sách ngẫu nhiên đến tay tôi, tôi quay trở lại với thứ gì đó đã có “tiếng nói” trong quá khứ… và sau đó tôi tìm hiểu xem nó còn “nói” được bao nhiêu điều nữa. Tôi sẽ lấy một bản dịch mới của Marcus Aurelius và nhìn anh ấy từ một góc nhìn khác, hoặc tôi sẽ đọc lại một cuốn tiểu thuyết yêu thích, chẳng hạn như A Man in Full hoặc The Moviegoer hoặc Memoirs of Hadrian.

📖13. Tham gia một chương trình

Vào năm 2018, chúng tôi đã thực hiện Thử thách Khắc kỷ Hàng ngày đầu tiên, với đầy đủ các thử thách và hoạt động khác nhau dựa trên triết lý Khắc kỷ. Đó là một kinh nghiệm tuyệt vời. Ngay cả tôi, người tạo ra thử thách, cũng nhận được rất nhiều từ nó. Tại sao? Tôi nghĩ đó là quá trình tham gia một chương trình. Đó là lý do huấn luyện viên cá nhân rất hiệu quả. Bạn chỉ cần xuất hiện tại phòng tập thể dục và họ sẽ cho bạn biết phải làm gì, và nó sẽ không bao giờ giống như lần trước. Quyết định những gì chúng ta muốn làm, xác định thói quen của chính mình và đưa ra những lựa chọn đúng đắn thật mệt mỏi. Giao tay lái cho người khác là một cách để thu hẹp trọng tâm của chúng ta và đặt mọi thứ vào cam kết.
Người dịch: Tạ Thu An
Tác giả: Ryan Holiday 
Nguồn: