5 bài học từ cuốn “Atomic Habits” mà tất cả chúng ta nên suy ngẫm và áp dụng

Các bạn đã sở hữu quyển sách nào mà có sức ảnh hưởng to lớn tới cuộc sống chưa? Quyển sách khi các bạn đọc xong và không ngừng nghiền ngẫm về những bài học, những kiến thức mới mà các bạn lĩnh hội thêm được?  

Chắc hẳn ai cũng có nhỉ. Đối với mình, cuốn “Atomic Habits” không chỉ khiến những khoảnh khắc “ồ wow thì ra là vậy” xuất hiện cực nhiều, mà còn giúp cho cuộc sống mình trở nên tốt hơn 1% từng ngày. Đây chắc chắn là cuốn self-improvement mình ưa thích nhất từ trước đến giờ.  

Một hôm, khi mình lên YouTube để tìm thêm sách hay thì thấy 1 video của Youtuber Ali Abdaal review về cuốn này, và mình thấy được rằng hàng triệu người cũng đã đọc và phản ứng rất tích cực. Tiêu đề của nó, nếu được dịch ra tiếng Việt thì được gọi là “Thói quen nguyên tử”, ám chỉ những thói quen hàng ngày dù nhỏ bé, nhưng nếu đều đặn thực hiện thì thành quả lâu dài sẽ rất to lớn.  

Mình thấy khá hứng thú và tò mò, không biết tác giả James Clear này viết và lập luận như thế nào về vấn đề thói quen này mà đã thay đổi cuộc sống của nhiều người như vậy, nên mình đã ngay lập tức mua trên Amazon với giá $21.66 CAD (tương đương tầm 390,000 VNĐ) để đọc. 

Đọc xong, mình cảm thấy số tiền bỏ ra để mua cuốn này không hề phí chút nào. Mình cũng đã nghiền ngẫm và thử áp dụng kha khá lời khuyên của James, và đã nhận thấy sự tiến bộ trong lối sống cũng như mindset của mình.  

Sau đây là 5 điều từ cuốn sách mà mình thích nhất và muốn chia sẻ cho các bạn.  

1. Bạn đừng bỏ cuộc nếu như mãi không thấy thành quả từ thói quen của bạn  

Thực chất, sự phát triển của những thói quen không hề đi lên theo một đường thẳng, mà sẽ đi lên rất chậm lúc đầu, nhưng khi đạt đến một điểm thành thạo nhất định nào đó rồi, nó sẽ đi lên rất là nhanh.  

Ví dụ, một bạn tên Quân rất muốn giảm cân, nên bạn quyết định ăn rất nhiều rau củ quả mỗi ngày và không ăn đồ ăn vặt. Bạn hi vọng chỉ cần sau một tuần, cân năng sẽ giảm đi đáng kể. Nhưng sau một tuần bạn thấy cơ thể mình chả có sự thay đổi gì, và sau tầm 1 tháng, bạn mới giảm được gần 2 kg. Bạn chán nản và thất vọng, thành ra nghĩ chế độ ăn như thế này không có tác dụng, nên bạn bỏ cuộc và trở lại với thói quen ăn uống không lành mạnh trước đó. 

Nhưng sự thật không phải như vậy. Để một thói quen đem lại kết quả dễ thấy, nó cần kha khá thời gian, thậm chí có thể lên tới nhiều tháng hoặc vài năm để nó đem lại kết quả. Thế nên nó đặc biệt cần sự kiên nhẫn của bạn. Không có cái gì đến với chúng ta một cách nhanh chóng và dễ dàng cả.  

Thói quen tích tụ lại như lãi suất kép (Compound Interest) trong đầu tư vậy. Bạn đầu tư một số tiền vào trong một cái quỹ đầu tư nào đó với mức lãi suất 10% một năm. Trong 1-3 năm đầu nó sẽ lên rất chậm, nhưng sau khi nó vượt mức tầm 5 năm, số tiền của bạn sẽ đi lên rất nhanh khi nó cứ nhân lên dựa trên tổng số tiền bạn thu được ở năm trước đó.  

Trong ví dụ ở trên, chỉ cần bạn Quân nhận ra điều này và kiên nhẫn ăn uống lành mạnh thêm tầm ba hoặc bốn tháng nữa thôi, chắc chắn ai cũng sẽ phải ngạc nhiên với sự thay đổi ngoại hình của bạn ý.  

Cho nên khi bạn đang nỗ lực thực hiện một thói quen nào đó để đạt được một kết quả mong muốn nhưng mãi chưa thấy sự tiến bộ nào, hãy luôn ghi nhớ trong đầu rằng, những nỗ lực bạn đang trải qua không hề phí phạm đâu, chúng chỉ đang dần tích tụ lại thôi. Chắc chắn chỉ cần bạn kiên nhẫn, sau một thời gian bạn sẽ nhận thấy kết quả hiện ra rõ rệt. Thói quen đó cần vượt qua giai đoạn phát triển chậm chạp ban đầu, và khi bạn đã dính với nó đủ lâu và đã có một vài sự cải thiện, sau đó bạn sẽ đi lên rất nhanh như tên lửa vậy đó.   

Điều này thật sự rất đúng. Bạn không thể thay đổi thói quen lười nhác của bạn nếu bạn nghĩ mình là một người lười. Bạn không thể thay đổi thành tích học Tiếng Anh của bạn nếu bạn nghĩ mình là người rất kém và không có khả năng học ngoại ngữ. Bạn không thể nào thay đổi cái tính nhút nhát của mình nếu bạn nghĩ mình là người không tự tin.   

Ta luôn tìm kiếm những lí do hay cớ để bù đắp cho những việc ta chưa làm được. Trong khi sự thật là gì? Chỉ cần bạn thay đổi một chút niềm tin về bản thân, cũng như có những hành động để thay đổi, thì bạn hoàn toàn có thể làm được những thứ mà bạn nghĩ mình không thể làm được trước đây.  

Điều quan trọng là: Đừng nghĩ bạn là người thất bại và kém cỏi. Một khi bạn nghĩ như vậy, nghiễm nhiên bạn sẽ trở thành một con người kém cỏi. Suy nghĩ đó sẽ dần dần khiến cho bạn không còn một chút động lực nào để thử thay đổi bản thân và nỗ lực cố gắng.  

 Ví dụ như trong cuộc sống của bản thân mình, mình trước đây là một người rất hay hành động theo cảm xúc. Nhưng mình muốn thay đổi, và đã có mục tiêu trở thành một người điềm tĩnh, lý trí. Mình TIN là mình sẽ làm được, nên đã đi tìm hiểu mọi tính cách và hành vi của những người như vậy. Mình thấy rằng họ thích lắng nghe hơn nói chuyện, họ luôn suy nghĩ trước khi nói, hay họ luôn “Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến.” Thế nên mình đã học theo những điều đó. 

 Và kết quả là gì? Sau một thời gian, mình đã thực sự tin mình là người điềm tĩnh, và THỰC SỰ trở thành người như thế thật. Mình luôn lắng nghe mọi người trong mọi cuộc nói chuyện, luôn giữ cảm xúc của mình ở mức trung bình, không quá mạnh mẽ hay quá trầm tĩnh. Mỗi khi đối diện với một vấn đề trong cuộc sống, mình luôn nhắc nhở trong đầu mình rằng “Mình là một người điềm tĩnh” và sẽ xử lí những vấn đề đó theo cách của một người điềm tĩnh.  

Thật sự là điều này đã làm thay đổi cả con người lẫn tính cách của mình rất là nhiều. Thay đổi lớn là đằng khác.  

Cho nên khi bạn đang muốn thay đổi thói quen hay hành vi của bản thân, hãy tự hỏi rằng “Bạn muốn trở thành một người như thế nào”, sau đó hãy tự tìm hiểu những thói quen, hành động của người có tính cách như thế, và khi biết được họ làm như thế nào rồi, hãy bắt chước họ, hãy xây dựng những thói quen và điều chỉnh những hành vi sao cho bạn có thể trở thành mẫu con người mơ ước đó. Và điều quan trọng nhất là bạn phải TIN.  

Muốn trở thành con người của “thể thao”? Những người như thế hay ra ngoài trời tập thể dục và chơi thể thao hằng tuần. Hãy làm những điều đó. Muốn trở thành một người giỏi Tiếng Anh? Những người như vậy hay suy nghĩ bằng tiếng Anh và tìm cơ hội nói chuyện với người Tây. Hãy làm những điều đó. Làm nhiều rồi bạn sẽ dần trở thành những con người như thế thật. Và bạn phải kiên nhẫn nữa.  

Nhiều khi chúng ta đang cố gắng xây dựng một thói quen nào đó như chơi ghita hay piano mỗi ngày, hay uống dầu cá mỗi buổi sáng, được giữa chừng thì lại bỏ, có thể vì chúng ta đã để những thứ đó ngoài tầm mắt chúng ta. Bạn muốn tập ghita nhưng lại để nó tận ngoài phòng khách. Bạn muốn đọc sách nhưng tủ sách lại ở phòng khác. Bạn muốn uống dầu cá mỗi sáng nhưng lại để nó ở trong tủ đóng kín. Điều đó sẽ khiến chúng ta không hay để ý đến chúng, hoặc mỗi lần muốn thực hiện thói quen đó thì lại tốn thêm vài giây di chuyển, sinh ra sự lười nên thành ra ta bỏ luôn thói quen.  

Giải pháp rất đơn giản. Chỉ cần đặt chúng trong tầm mắt và thật gần mình là được. Hãy để tủ sách ở cạnh bàn học để khi học xong bạn có thể tiện tay lấy luôn 1 quyển để đọc, hoặc để chúng ở trên giường để trước khi ngủ tầm 30’, bạn chỉ cần lên giường và đã có sẵn quyển sách ở đó rồi, chỉ cần đọc thôi. Muốn tập ghita thì hãy để cây đàn ở trong phòng luôn, khi rảnh bạn có thể tiện tay với luôn cây đàn để chơi. Muốn chăm uống dầu cá thì hãy để lọ dầu ở ngay trên bàn ăn, để mỗi khi bạn ăn xong là tiện tay với luôn chúng để uống.  

Các bạn thấy đó, đôi khi chỉ cần thay đổi môi trường xung quanh một chút là ta đã có thể tạo dựng thêm được những thói quen tốt rồi.  

Nhiều khi chúng ta muốn tạo dựng một thói quen tốt, nhưng lại chỉ hay dựa vào những khoảnh khắc lên hứng để làm, khiến cho thói quen đó diễn ra không được lâu. Ví dụ khi bạn muốn có một cơ thể đẹp nên bạn đi tập gym. Mấy ngày đầu bạn tập rất hăng say. Tuy nhiên thời gian sau bạn lại thấy chán vì phải tập đi tập lại những bài cũ, mà sự tiến triển thì chưa nhiều. Từ đó tần suất đi tập của bạn ít đi và kết quả gần như không đến. 

Thế nhưng trong sách, tác giả James Clear đã chỉ ra rằng, những người thành công là những người không cần dựa vào cảm hứng để làm việc. Ngược lại, tính kỉ luật của họ rất cao. Họ cũng như mình, nhiều lúc chán nản khi phải luyện tập và làm việc, nhưng cái khiến họ đi trước và thành công hơn chúng ta là họ đã cắn răng vượt qua giai đoạn đó, cố gắng gạt đi sự chán nản mà tiếp tục vươn lên, thành thạo hơn trong công việc của họ.  

Lấy ví dụ điển hình như siêu sao bóng đá người Bồ Đào Nha Cristiano Ronaldo, người được biết đến như một cầu thủ có thói quen luyện tập rất nghiêm túc. Đã có lần anh chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng, trong sự nghiệp, rất nhiều lần anh đã chán nản, cảm thấy mất động lực, nhưng anh vẫn cố gắng vượt qua nó và tập luyện chăm chỉ cũng như ăn uống điều độ mỗi ngày với thái độ nghiêm túc, vì anh rất quyết tâm. Điều đó khiến anh trở nên khác biệt so với những cầu thủ bình thường khác và đã đưa Ronaldo trở thành một trong những vận động viên thể thao vĩ đại nhất mọi thời đại.  

Cho nên nếu muốn thành thạo một thói quen và đạt kết quả, chúng ta cần gạt qua yếu tố cảm xúc và cảm hứng, vì chúng sẽ là những thứ kéo chúng ta xuống. Thay vào đó, hãy tập xây dựng kỉ luật, kiên định với mục tiêu mình đề ra và nghiêm túc thực hiện nó, kể cả trong những lúc bạn cảm thấy chán nản. Tất cả những điều đó sẽ biến con người bạn trở nên khác biệt với số đông và bạn sẽ nhận được kết quả nhanh hơn bình thường.  

Một gợi ý để bạn kiên trì với những thói quen hàng ngày là hãy khiến chúng trở nên thú vị và hấp dẫn để giúp cho bạn duy trì mỗi ngày, dẫn đến bài học thứ năm ở dưới đây: 

Chúng ta nên sử dụng các công cụ để xem mình đã đi được bao xa và phát triển như thế nào. Khi chúng ta thấy quá trình đi lên của mình hiện ra rõ ràng trước mặt, mình sẽ càng có động lực để đi tiếp, đúng không? 

Bạn có thể lên mạng, search cụm từ “Habit tracking templates”, sau đó nhấn vào “Hình ảnh”, nó sẽ ra rất nhiều template để bạn lựa chọn và tải về. Sau đó bạn chỉ việc in nó ra và ghi những thói quen bạn muốn làm hàng ngày. Mỗi lần thực hiện xong 1 thói quen, bạn sẽ tích vào một ô trống. Mục tiêu của bạn là đừng để lỡ mất ô nào. Nếu bạn quên một hôm, hãy cố gắng trở lại thói quen đó càng sớm càng tốt, tốt nhất là đừng bỏ trống quá 2 ô.  

Cá nhân mình sử dụng website có tên là “Habititica.com” để theo dõi thói quen cũng như để đặt mục tiêu. Mình biết đến nó qua Youtuber về productivity có tên là Thomas Frank. Về cơ bản, Website này sẽ cho bạn một nhân vật giống trong các game RPG (Role Playing Game - Game nhập vai) truyền thống, và nếu bạn càng thực hiện nhiều thói quen tốt, cũng như hoàn thành các mục tiêu mà bạn đề ra trong game, nhân vật của bạn sẽ nhận càng nhiều Experience (Kinh nghiệm) và sẽ được lên level càng nhanh. Bạn cũng sẽ nhận được xu trong game để mua đồ cho nhân vật cũng như mua thêm những giải thưởng khác.  

Mình đã sử dụng website này được vài tháng, và đã xây dựng được rất nhiều thói quen tốt như đánh răng đều 2 lần mỗi ngày (trước đây nhiều khi mình lười nên không đánh răng buổi sáng), đọc sách mỗi tối, uống ít nhất một 1 lít nước mỗi ngày, cũng như hoàn thành được rất nhiều mục tiêu.

Mình sẽ viết một bài riêng về website này để cho các bạn hiểu rõ hơn để sử dụng. Mình rất thích website này.

Tóm lại, nếu bạn có công cụ gì đó để hỗ trợ bạn theo dõi thực hiện các thói quen tốt, thì bạn sẽ càng có hứng để duy trì chúng, vì cảm giác khi bạn tick vào một ô trống sau khi hoàn thành một thói quen rất là đã và sảng khoái, lòng cũng tràn đầy tự hào. Càng thực hiện những thói quen này đều, bạn sẽ càng không muốn bỏ lỡ ngày nào, và đến một ngày khi nhìn lại, bạn đã thấy bản thân đi được một quãng đường rất xa rồi.  

Vậy là mình đã tóm gọn lại 5 điều mà mình tâm đắc nhất ở cuốn sách này rồi. Mình hi vọng là các bạn sau khi đọc sẽ nhận ra được điều gì đó, và cố gắng áp dụng được ít nhất một ý tưởng vào đời sống của các bạn, không nhất thiết phải là tất cả luôn. Các bạn cũng có thể đặt mua quyển sách phiên bản dịch ra Tiếng Việt để đọc, nhưng theo mình thì nếu bạn có đủ vốn Tiếng Anh cũng như có điều kiện kinh tế hơn thì nên mua bản Tiếng Anh gốc về đọc để nó sát nghĩa hơn.  

Cảm ơn các bạn đã dành thời gian để đọc một bài khá dài như thế này. Hãy bày tỏ suy nghĩ của các bạn và comment ở phía bên dưới phần bình luận nhé ^^