Cho đến giờ, chúng ta đã xem xét mức độ liên quan và phù hợp của các khoản chi tiêu với các giá trị của chúng ta. Nhưng câu hỏi số 3 sẽ giúp đánh giá chi phí mà công việc mang lại cho bạn và tập trung rõ hơn vào cuộc sống của bạn ngoài công việc. Hãy tự hỏi: “Những khoản chi nào sẽ giảm bớt hoặc biến mất hoàn toàn nếu tôi không làm việc để kiếm tiền?” Trong cột thứ ba bên cạnh các danh mục chi tiêu của bạn, đánh dấu một dấu – (hoặc mũi tên xuống) nếu bạn nghĩ rằng khoản chi này sẽ giảm, một dấu + (hoặc mũi tên lên) nếu khoản chi này sẽ tăng, hoặc một số 0 nếu khoản chi này có lẽ sẽ không thay đổi. Nếu bạn có thể đưa ra một con số ước tính cụ thể, hãy ghi nó vào một dòng riêng trong bảng theo dõi thu chi hàng tháng.

Câu hỏi này mở ra khả năng về một lối sống mà bạn không phải đến công việc mỗi tuần. Cuộc sống của bạn sẽ như thế nào nếu không phải làm việc để kiếm tiền 40 giờ hoặc hơn mỗi tuần? Những chi phí nào có thể biến mất? Nếu không phải làm việc vì tiền, bạn sẽ mua nhiều quần áo hơn hay ít hơn? Dùng nhiều xăng hơn hay ít hơn? Bán hẳn xe hơi của mình? Chuyển đến một ngôi nhà rẻ hơn, xa trung tâm hơn? Bạn sẽ có hóa đơn y tế cao hơn hay thấp hơn (chi phí bảo hiểm có thể tăng, nhưng bệnh tật giảm)? Bạn có còn đi nghỉ cuối tuần tại khách sạn nữa không? Chi phí du lịch của bạn sẽ tăng lên hay giảm xuống? Bạn có ngừng tự thưởng mình vì đã đi làm chăm chỉ cả tuần bằng những chiếc ghim gazingus của riêng bạn nữa không? Hiện tại, bạn đang chi tiêu bao nhiêu chỉ để bồi thường cho việc cố gắng làm việc trong tuần của mình?

Bạn không cần phải biết chính xác mình sẽ làm gì nếu không phải cần phải làm việc để kiếm tiền. Thậm chí, bạn cũng không nhất thiết phải muốn làm một công việc nào khác hơn là công việc hiện tại. Điều quan trọng là tự hỏi: "Nếu không phải làm việc kiếm sống, các khoản chi tiêu của tôi trong từng hạng mục sẽ thay đổi ra sao?". Hãy nhớ: Không xấu hổ, không đổ lỗi. Đặt câu hỏi này không có nghĩa là bạn phải phá vỡ cam kết hay nó chỉ đáng để trả lời khi bạn không hài lòng với công việc hiện tại của mình. Nó cũng không phải biểu hiện của sự thiếu gắn bó với sếp hay sự bất mãn với công việc. Nếu bạn yêu công việc, việc thường xuyên tự vấn như thế sẽ càng làm bạn hài lòng hơn, vì nó khẳng định rằng bạn đang gắn bó với công việc là do chính bạn lựa chọn.

Khi tự hỏi câu số 3, bạn có thể đi đến một kết luận bất ngờ: nếu không dành phần lớn thời gian để kiếm tiền, cuộc sống của bạn có thể trở nên ít tốn kém hơn rất nhiều! Vì công việc chiếm phần lớn thời gian trong ngày, bạn cần tiền để giải quyết mọi khía cạnh khác trong cuộc sống—từ việc chăm sóc con cái, sửa nhà, giải trí, cho đến việc tìm kiếm sự thấu hiểu. Bạn sẽ nhận ra rằng "độc lập tài chính" còn mang ý nghĩa là “không cần dựa vào tiền để đáp ứng các nhu cầu của mình”—hoàn toàn trái ngược với ý tưởng rằng độc lập tài chính là đủ giàu để thuê người làm mọi việc cho mình.

Hãy xem lại theo dõi thu chi hàng tháng của bạn. Tìm tất cả các dấu “-” (hoặc mũi tên xuống). Lưu ý những danh mục con nào không đáp ứng tiêu chí của câu hỏi 1—những khoản chi tiêu không mang lại sự thỏa mãn tương xứng với năng lượng sống bạn đã bỏ ra. Những khoản nào không đạt ở câu hỏi 2—khoản chi đó không phù hợp với giá trị và mục đích sống của bạn? Và những khoản nào sẽ thay đổi đáng kể nếu bạn không cần phải làm chỉ để kiếm tiền. Bạn có nhận thấy bất kỳ mô thức nào không? Bạn đã học được gì về bản thân? Đừng tự trách móc hay quyết tâm “làm tốt hơn vào tháng tới”. (Hãy nhớ, đây không phải là một bảng ngân sách!). Chỉ cần sử dụng thông tin này và những hiểu biết bạn đã đạt được để làm rõ thêm các giá trị và mục đích sống của mình. Hãy nhớ: Không xấu hổ, không đổ lỗi.

Bước 4 thực sự là trọng tâm của chương trình này. Đừng lo lắng nếu mục đích sống hoặc thước đo nội tâm của bạn chưa hoàn toàn rõ ràng. Đối với một số người, chương trình này chính là quá trình giúp họ xác định giá trị và mục đích của mình. Hãy tin rằng việc đặt câu hỏi và trả lời ba câu hỏi này qua từng tháng, từng năm sẽ dần làm sáng tỏ và nâng cao sự hiểu biết của bạn về sự thỏa mãn và mục đích sống. Các bước của chương trình hoạt động một cách tương hỗ, củng cố và nâng cao lẫn nhau. Vì vậy, hãy thư giãn và thực hiện từng bước. Tất cả các bước với sự trung thực. Và nhớ rằng: Không xấu hổ, không đổ lỗi.

Đây chỉ là một quá trình thu thập thông tin. Đây là bước đầu tiên để tái lập trình bản thân bạn. Bất kỳ mô thức chi tiêu nào mang tính vô thức hoặc nghiện ngập sẽ dần lộ diện và được nhận ra khi bạn đưa chúng vào ánh sáng của sự đánh giá trung thực và thể hiện rõ ràng qua các con số. Mục đích không phải là ép bản thân thay đổi vì tội lỗi hay tự chỉ trích, mà là điều chỉnh chi tiêu sao cho tất cả các mục đều có dấu hiệu tích cực hoặc số 0.

Dưới đây là một số lưu ý khi làm việc với bước 4 để tối ưu hóa lợi ích của bạn.

-----------------------

Vì tác phẩm này quá hay nhưng chưa có nhà xuất bản nào mua bản quyền và phát hành bằng tiếng Việt, nên mình đã dịch cuốn sách này để chia sẻ với các bạn đọc là người Việt. Mình hy vọng mọi người sẽ ủng hộ tác giả và nhà xuất bản bằng cách mua một bản ebook tiếng Anh của cuốn sách. Việc này có thể dễ dàng thực hiện qua Google Play Books (link: https://play.google.com/store/books/details/Your_Money_or_Your_Life_9_Steps_to_Transforming_Yo?id=AxxD2jUMB0MC&hl=vi&gl=US) hoặc đặt mua bản in tiếng Anh tại Việt Nam. Mình đã mua một phiên bản của cuốn sách này và nếu bạn thấy nó thú vị mong các bạn cũng làm vậy để ủng hộ tác giả.