Hẳn là chúng ta đã đi qua một hành trình dài với những điều về thói quen, giờ là lúc chúng ta cùng nhìn lại, tổng kết về chu trình của một thói quen và những nguyên tắc cơ bản liên quan tới việc tạo dựng và duy trì một thói quen nhé. 
Một may mắn cho mình là mình đã đọc sách theo đúng ‘trình tự’, mình đã đọc quyển sách ‘sức mạnh của thói quen’ của Charles Duhigg trước và kha khá quyển sách về tâm lý học hành vi của con người hay cách mà bộ não hoạt động và rồi tới quyển sách ‘thói quen nguyên tử’ của James Clear. Nhờ đó mình thấy được cách mà mọi người nhìn nhận về chu trình của thói quen là khác nhau. Có lẽ nó là do mục đích của mọi người khi nhìn nhận về thói quen đó cho mục đích gì. Trong bài này mình sẽ tập trung vào mô hình mà James Clear đã áp dụng do thấy nó rất phù hợp với mục đích cân nhắc để xây dựng, duy trì thói quen mới hay phá vỡ một thói quen cũ. 
Với Charles Duhigg, thói quen được nhìn nhận một cách đơn giản hơn nó là một vòng lặp của ‘gợi ý – hành động – khen thưởng’. Charles Duhigg tập trung vào những thứ cốt lõi nhất của thói quen, nhìn nhận và phân tích những điều cốt yếu nhất về thói quen. Trong khi đó tới James Clear, với mục đích là nhìn nhận thói quen theo hướng những yếu tố có thể tác động tới việc xây dựng, duy trì hay phá vỡ một thói quen mà chu trình này có sự khác biệt đôi chút và trở thành ‘dấu hiệu – khao khát – hành động –  phần thưởng’. Ở đây ‘gợi ý’ của Charles Duhigg được James Clear tách nhỏ hơn thành hai phần là dấu hiệu và khao khát, là những điểm mấu chốt mà chúng ta có thể áp dụng một số nguyên tắc cơ bản để làm cho việc xây dựng, duy trì thói quen mới hay phá vỡ một thói quen cũ có thể khả thi và dễ dàng hơn.
Source: sách thói quen nguyên tử
Source: sách thói quen nguyên tử
Đối với yếu tố dấu hiệu, khởi đầu cho một thói quen nên điều mà bạn cần là ‘làm cho nó rõ ràng hơn’ hoặc cần ‘làm cho nó khuất mắt trông coi’. Dấu hiệu của một thói quen (thực ra cũng là dấu hiệu cho phần thưởng, hay dấu hiệu khởi đầu cho một khao khát) càng rõ ràng, bạn càng được ‘nhắc nhở’ thực hiện chúng. Ngược lại nếu muốn phá vỡ một thói quen thì mắt không thấy, tim không đau, ah nhầm, não không nhớ ra ‘phần thưởng’ không mong muốn và chúng ta có thể sẽ ‘quên’ và bỏ qua thói quen xấu. Sự rõ ràng, sự thấy các dấu hiệu ở đây không chỉ ở những thứ hiện hữu một cách vật lý như chai nước (nhắc bạn uống nước) mà cũng có thể là một hành động, một thói quen liền trước đó.
Đối với yếu tố khao khát, thì nguyên tắc áp dụng sẽ là ‘làm cho nó hấp dẫn’ hoặc ‘làm cho nó bị trở nên chán ghét’. Nếu đó là một thói quen mà bạn muốn xây dựng hay duy trì điều bạn cần làm sẽ làm ‘làm cho nó trở nên hấp dẫn’, hãy tìm cách để liên kết thói quen này với những điều tích cực, tập trung vào những lợi ích mà thói quen mang lại hơn là khó khăn mà bạn phải đối mặt khi thực hiện nó. Ngược lại, nếu nó là điều mà bạn muốn phá vỡ hãy tìm cách liên kết nó với những điều tiêu cực. Bạn có thể lập trình lại suy nghĩ, lập trình lại trình tự thói quen hay tham gia vào một nhóm bạn có cùng mục tiêu xây dựng một thói quen cụ thể.
Đối với yếu tố hành động, thì nguyên tắc ở đây là ‘làm cho nó dễ dàng được thực hiện hơn’ hoặc ‘gây khó dễ cho nó’. Về cơ bản thì hành động càng khó, càng cần nhiều nỗ lực thì càng khó được thực hiện, nên điều bạn cần là làm cho thói quen tốt được dễ dàng thực hiện hơn. Bạn có thể thực sự tìm cách làm nó dễ dàng hơn hoặc bạn sẽ cần áp dụng một chút mẹo vào sự khởi đầu của một thói quen hay tìm cách loại bỏ bớt những thứ cản trở điều như tắt điện thoại khi muốn làm việc tập trung.Đối với yếu tố phần thưởng, thì nguyên tắc ở đây là bạn không tìm một phần thưởng bất kỳ mà là một phần thưởng ngay nên bạn ‘cần cảm thấy cảm giác thỏa mãn ngay tức thì sau khi thực hiện thói quen’ với những thói quen mà bạn muốn xây dựng hay duy trì hoặc ‘cần cảm giác khó chịu ngay tức thì sau khi sau khi hoàn thành thói quen’ của một thói quen mà bạn cần phá vỡ.
Mình cũng thích cái cách mà tác giả James Clear gọi những nguyên tắc này là những đòn bẩy mà nếu chúng được đặt đúng vị trí thì chúng là những công cụ vô cùng thích hợp và mạnh mẽ giúp chúng ta thay đổi thói quen.
Với bốn nguyên tắc nêu trên, bạn đã có một bộ công cụ và phương pháp để xây dựng thói quen tốt hay phá vỡ thói quen xấu. Đôi khi, bạn không nhớ ra một thói quen để thực hiện và bạn cần làm cho chúng hiển nhiên hơn. Đôi khi, bạn không muốn bắt đầu một việc gì đó và bạn cần làm nó trở nên hấp dẫn hơn. Đôi khi, một thói quen có thể quá khó để thực hiện và bạn cần làm cho nó dễ dàng hơn. Đôi khi, bạn không muốn tiếp tục thực hiện một thói quen và cần làm cho nó mang tính thỏa mãn hơn. Đây là quá trình liên tục, không có điểm dừng, không có giải pháp một lần. Mỗi khi bạn gặp một vấn đề và muốn cải thiện nó, bạn cần quay vòng áp dụng bốn nguyên tắc trên cho đến khi bạn tìm ra được sự cải thiện tiếp theo.
Hãy tiếp tục vòng lặp này, luôn tìm kiếm cách để cải thiện từng bước nhỏ. Duy trì, nó trong một thời gian đủ dài và bạn sẽ thu được một kết quả đáng ngưỡng mộ. Bạn sẽ có một hiểu biết khổng lồ nếu bạn không ngừng học hỏi. Bạn sẽ có một tình bạn tuyệt vời nếu bạn không ngừng quan tâm. Bạn sẽ có một sức khỏe tốt nếu như bạn không ngừng tập luyện. Bạn sẽ có một lượng tài sản lớn nếu bạn không ngừng tích lũy.
Những thứ bé nhỏ khi hợp lại với nhau sẽ tạo tạo ra những kết quả đáng kinh ngạc.Hi vọng là với sự tổng hợp các nguyên tắc này mọi người có thể nhìn lại những phương pháp chi tiết đã được trao đổi trước đó để có thể hình dung thêm về những cách thức thực sự phù hợp để mỗi chúng ta có thể thực hiện được việc xây dựng thói quen một cách dễ dàng hơn và tốt hơn cho bản thân mình.
Mong là những điều chia sẻ này có thể giúp ích được các bạn. Gửi yêu thương tới tất cả mọi người!
Mời các bạn ghé thăm blog của mình tại:
- WordPress: https://quanghuypham88.wordpress.com/
- Spiderum: https://spiderum.com/nguoi-dung/Nemo1810