#43. Câu hỏi 1: tôi có nhận được sự thỏa mãn, hài lòng và giá trị tương xứng với năng lượng sống đã chi tiêu không?

Câu hỏi này cung cấp một cách để đánh giá các khoản chi tiêu của bạn. Hãy xem xét từng mục chi tiêu trong bảng với câu hỏi này. Nếu bạn cảm thấy rằng bạn đã nhận được rất nhiều sự thỏa mãn từ khoản chi này đến mức bạn muốn tăng thêm chi tiêu cho mục này, hãy đánh dấu dấu cộng (+) hoặc mũi tên lên vào ô đầu tiên. Nếu bạn nhận được ít hoặc không có sự thỏa mãn nào từ khoản chi này, hãy đánh dấu dấu trừ (-) hoặc mũi tên xuống vào ô đó. Nếu khoản chi này cảm thấy ổn như hiện tại, chỉ cần đánh dấu số 0 vào ô đó.

Bài tập đơn giản này sẽ giúp bạn nhận ra những khoản chi tiêu mà bạn thực hiện một cách tự động, hoặc thậm chí là nghiện, khiến năng lượng sống của bạn chảy theo hướng đó trong khi sự thỏa mãn thực sự lại nằm ở hướng ngược lại.

Bạn có thể sẽ nhận ra những "yếu điểm mua sắm" của mình—những thói quen không tốt. Lúc đầu, bạn có thể sẽ biện minh một cách giận dữ cho một hoặc vài thói quen mua sắm này.

Bài tập đơn giản này sẽ chỉ cho bạn những khoản chi tiêu nào của bạn đan được thực hiện một cách, hoặc thậm chí là những sản phẩm gây nghiện cho bạn, những thứ khiến bạn tốn nhiều năng lượng sống trong khi những gì giúp bạn cảm thấy viên mãn lại nằm ở hướng ngược lại. Bạn thậm chí có thể tìm thấy "điểm yếu khi mua sắm" của mình—những chiếc gim gazingus của riêng mình. Ban đầu bạn có thể bạn giận dữ biện mình cho một hoặc vài thói quen mua sắm này một cách bảo thủ. Chẳng hạn: “Tôi thích có nhiều đôi giày. Mỗi đôi đều có công dụng riêng. Dù sao thì đó cũng là tiền của tôi.” “Tôi thích sách, và sao lại không thể ghé qua cửa hàng sách mỗi ngày trên đường về—dù tôi không đọc chúng? Chắc chắn một ngày nào đó tôi sẽ đọc”. “Tôi thích may chăn, sao lại không thể thu thập vải dù hiện tại tôi chưa làm cái nào? Được rồi, tôi chưa làm chăn trong suốt một thập kỷ qua, nhưng... không bao giờ là đủ vải.” “Vậy thì sao nếu tôi có...?” Và cứ thế, bạn tiếp tục biện minh cho thói quen mua sắm này, cho việc cứ mua đi, mua lại những chiếc ghim gazingus của mình. Tuy nhiên, không ai đang cố lấy đi những món đồ đó từ bạn. Thực tế, chẳng ai để ý đến việc bạn mua sắm như thế nào, vì sự thành thật mà bài tập này yêu cầu thường chỉ dễ dàng xuất hiện khi bạn ở một mình. Qua thời gian, khi nhìn vào số giờ bạn đã bỏ ra trong cuộc sống chỉ để thưởng cho mình những chiếc ghim gazingus, bạn có thể nhận ra rằng nó không còn là thứ đáng giá, mà chỉ là một phần thưởng ngu ngốc.

Ngược lại, bạn có thể nhận ra rằng mình đã quá tiết kiệm ở những khoản chi mang lại nhiều sự thỏa mãn. Hãy ghi chú lại những lĩnh vực mang lại niềm vui lớn nhất và đánh dấu + (hoặc mũi tên lên) ở các cột tương ứng với các khoản chi tiêu mà bạn thực sự chưa đầu tư đủ.

Mấu chốt để thực hiện bài đánh giá này là giữ thái độ khách quan, không tự biện minh tại sao khoản chi lại cao hay thấp, và cũng không tự trách móc hay dằn vặt bản thân vì đã chi quá nhiều trong một hạng mục nào đó. Hãy luôn nhớ cụm từ quan trọng: “Không phán xét, không đổ lỗi.” Bài tập này cũng đã giúp nhiều cặp đôi tìm thấy cách thảo luận về sự khác biệt trong thói quen chi tiêu của họ một cách bình tĩnh và khách quan hơn.

Một người ông yêu thích lối sống giản dị đã cố gắng truyền đạt giá trị sống của mình cho cậu cháu trai nhỏ. Một ngày nọ, cậu bé háo hức thông báo với ông về một khám phá của mình.

"Ông ơi, cháu biết hạnh phúc là gì rồi!"

"Là gì vậy?" người ông hỏi, chắc mẩm rằng mình sẽ nghe được một câu nói đáng giá để chia sẻ.

"Đó là cảm giác mà cháu có ngay sau khi mua một món đồ!"

Cảm giác phấn khích thoáng qua giống như cảm giác nhỏ nhoi bạn có được khi mua một thứ gì đó. Đó là tiếng ka-ching của máy chơi pinball. Sự phấn khích này hiếm khi kéo dài được lâu, nó chỉ tồn tại được một nửa của khoảng thời gian đi từ máy tính tiền đến chỗ đậu xe.

Sự phấn khích sâu sắc xuất hiện khi bạn đạt được một giấc mơ lớn hơn cả những tham vọng ích kỷ của mình.

George Bernard Shaw đã viết trong lời tựa của Man and Superman: "Đây là niềm vui thực sự trong cuộc sống: được sử dụng cho một mục đích mà chính bạn công nhận là vĩ đại; được dốc hết sức lực trước khi cuộc đời khép lại; trở thành một phần của tự nhiên thay vì là một con người nhỏ bé, ích kỷ, đầy bất mãn và bệnh tật, cứ mãi phàn nàn rằng thế giới không đáp ứng mọi nhu cầu để làm bạn hạnh phúc.”  

Sự phấn khích thoáng qua thường đến từ các phần thưởng bên ngoài, trong khi sự phân khích sâu sắc xuất phát từ việc được sống và cống hiến cho những điều bạn coi là vĩ đại. Sự phấn khích thoáng qua thì ngắn ngủi, còn sự phấn khích sâu sắc lại bền vững, là thước đo thực sự của sự viễn mãn nội tâm.

Công cụ chính để phát triển thước đo nội tâm là sự nhận thức. Việc trả lời câu hỏi số 1 giúp bạn xây dựng thước đo này và loại bỏ những thói quen chi tiêu không lành mạnh.

Hầu hết chúng ta thường dựa vào các thước đo bên ngoài để đánh giá sự viên mãn. Như Ashleigh Brilliant từng nói, những điều này dường như đã được dạy từ khi còn đi học. Chúng ta đo lường sự thỏa mãn của mình thông qua việc:

· Làm hài lòng người khác

· Đạt điểm A

· Chứng minh giá trị của bản thân với “kẻ bắt nạt” từ hồi lớp ba vẫn còn hiện diện trong tâm trí

· Vượt qua đối thủ cạnh tranh

· Được đưa vào bất kỳ danh sách “top 10” nào mà bạn tôn sùng

· Chiến thắng

· Không thắng nhưng vẫn có được một chiếc cúp để an ủi

· Thành công vang dội—trong tình yêu hoặc trong kinh doanh

Đây là những thước đo bên ngoài để đánh giá sự viên mãn. Bạn nhìn tìm đến những yếu tố bên ngoài để xác định bạn đang làm tốt thế nào—ánh mắt hài lòng của mẹ hay người yêu, số phiếu bầu cho bạn, danh sách của sản phẩm bán chạy nhất.

Tuy nhiên, cảm giác này không phải là sự viên mãn thực sự. Có sự khác biệt giữa sự hứng khởi tạm thời khi đạt được một chiến thắng nhất thời và sự hài lòng lâu dài khi bạn hiện thực hóa một giấc mơ. Chắc chắn rằng, nếu bạn nghĩ giấc mơ của mình chỉ là đạt điểm A trong một bài kiểm tra hay đánh bại đối thủ, bạn sẽ mãi chạy theo những phần thưởng bên ngoài suốt đời.

-----------------------

Vì tác phẩm này quá hay nhưng chưa có nhà xuất bản nào mua bản quyền và phát hành bằng tiếng Việt, nên mình đã dịch cuốn sách này để chia sẻ với các bạn đọc là người Việt. Mình hy vọng mọi người sẽ ủng hộ tác giả và nhà xuất bản bằng cách mua một bản ebook tiếng Anh của cuốn sách. Việc này có thể dễ dàng thực hiện qua Google Play Books (link: https://play.google.com/store/books/details/Your_Money_or_Your_Life_9_Steps_to_Transforming_Yo?id=AxxD2jUMB0MC&hl=vi&gl=US) hoặc đặt mua bản in tiếng Anh tại Việt Nam. Mình đã mua một phiên bản của cuốn sách này và nếu bạn thấy nó thú vị mong các bạn cũng làm vậy để ủng hộ tác giả.